Η Βουλή των ανόμοιων | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Βουλή των ανόμοιων

Οι απρόβλεπτες βρετανικές βουλευτικές εκλογές

Επιπλέον, υπάρχουν και κάποιες άλλες ιδιαίτερες αλλαγές αυτή την φορά. Η πρώτη είναι η κατάρρευση της υποστήριξης στους Φιλελεύθερους Δημοκράτες, οι οποίοι με τις διάφορες μορφές τους -Φιλελεύθεροι, Συμμαχία Φιλελεύθερων-SDP και Φιλελεύθεροι Δημοκράτες- αποτελούσαν μέχρι πρότινος τον κύριος αποδέκτη των ψήφων εκείνων που δεν ήθελαν να υποστηρίξουν το Εργατικό Κόμμα ή τους Συντηρητικούς. Από τις έξι μόλις έδρες το 1955, έφτασαν στο αποκορύφωμα των 62 το 2005. Ωστόσο, μετά την ένταξή τους σε συνασπισμό με τους Συντηρητικούς το 2010, η στήριξη προς το κόμμα έπεσε κατακόρυφα και δεν έχει ανακτηθεί έκτοτε, καθώς πολλοί από τους πρώην ψηφοφόρους τους αισθάνθηκαν ότι το κόμμα τους είχε προδώσει τις αρχές του. Σε ορισμένες περιόδους κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας το 2010, οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες ήταν στην πρώτη θέση στις δημοσκοπήσεις, αλλά τώρα βρίσκονται συνήθως στην τέταρτη θέση, ενώ έχουν, έστω και περιστασιακά, κατρακυλήσει στην πέμπτη. Για τις εκλογές του 2015, η στρατηγική των Φιλελευθέρων Δημοκρατών βασίζεται στην χρήση του πλεονεκτήματος που έχουν στην κατοχή μικρού αριθμού εδρών, ελπίζοντας απεγνωσμένα ότι οι τοπικοί υποψήφιοι θα καταφέρουν να επιμείνουν στις θέσεις τους την ώρα που το κόμμα παραιτείται από μεγάλο μέρος της υπόλοιπης χώρας. Ο βρετανικός εκλογικός νόμος απαιτεί από τους υποψηφίους να πληρώσουν μια προκαταβολή περίπου 750 δολαρίων για να πάρουν μέρος στις εκλογές, ενώ μόνο οι υποψήφιοι που λαμβάνουν 5% των ψήφων παίρνουν τα χρήματά τους πίσω. Το 2010, οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες το πέτυχαν αυτό σε κάθε έδρα για την οποία αγωνίστηκαν προεκλογικά, κάτι που δεν επιτεύχθηκε ούτε από το Εργατικό Κόμμα ούτε από τους Συντηρητικούς. Αυτή την φορά, μια τέτοια επένδυση θα αποδειχθεί δαπανηρή.

Μια άλλη εξέλιξη αποτελεί η εξέλιξη του Κόμματος Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKIP). Αν και συγκροτήθηκε το 1993, το UKIP διαδραμάτισε μικρό ρόλο στην βρετανική πολιτική σκηνή μέχρι πρόσφατα, με σχετικά καλές επιδόσεις στις ευρωεκλογές, αλλά εξασθενώντας στις γενικές εκλογές. Από το 2010, ωστόσο, το κόμμα έχει διευρύνει την γοητεία του καταφέρνοντας να συνδέσει το θέμα της Ευρώπης, που αποτελούσε τον λόγο ύπαρξής του, με τις ανησυχίες των ψηφοφόρων για βασικά θέματα όπως η μετανάστευση και η υγεία. Η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως υποστηρίζει το κόμμα, εμποδίζει το Ηνωμένο Βασίλειο να ελέγξει την μετανάστευση, γεγονός που με την σειρά του επιβαρύνει τις υπηρεσίες υγείας και τα σχολεία. Αυτοχαρακτηρίζεται (χωρίς ειρωνεία) ως Λαϊκός Στρατός, ένα επαναστατικό κίνημα, το οποίο αγωνίζεται ενάντια στο «κατεστημένο του Westminster». Το κόμμα ξεκίνησε πολύ καλά στις δημοσκοπήσεις των τοπικών εκλογών, ενώ κατάφερε να κερδίσει μάλιστα τις ευρωεκλογές του περασμένου έτους, γεγονός πρωτοφανές για οποιοδήποτε πολιτικό κόμμα εκτός του Εργατικού ή του Συντηρητικού εδώ και 100 χρόνια. Ένα μέρος του Τύπου πρότεινε ότι το UKIP θα εξαφανιζόταν και πάλι καθώς πλησίαζαν οι εκλογές, αλλά παρά την ελαφρά πτώση στα ποσοστά δημοτικότητας του κόμματος τους τελευταίους μήνες, εκείνο συνεχίζει να έχει στις δημοσκοπήσεις 10% ή και περισσότερο, ενώ οι περισσότερες προβλέψεις τώρα συντείνουν στο ότι το κόμμα θα βρεθεί στην τρίτη θέση της λαϊκής ψήφου. Το εκλογικό σύστημα της Βρετανίας δεν ανταμείβει κόμματα που δεν έχουν γεωγραφικά συγκεντρωμένη υποστήριξη, γεγονός που θα αποτελέσει τροχοπέδη για την νίκη μεγάλου αριθμού εδρών από το UKIP (αν και όποιες θέσεις κι αν κερδίσει θα είναι σοβαρό επίτευγμα), αλλά ακόμα πιο σημαντική θα είναι η ικανότητά του να απομακρύνει μέρος της στήριξης από άλλα κόμματα, με αποτέλεσμα να διαδραματίσει έναν σπουδαίο ρόλο στον καθορισμό του ποιο από τα υπόλοιπα κόμματα θα κερδίσει έδρες. Κατά ειρωνικό τρόπο, η ύπαρξη ενός κόμματος όπως το UKIP, ενός ριζοσπαστικά δεξιού, αντι-μεταναστευτικού κόμματος, κάνει το βρετανικό πολιτικό σύστημα πολύ πιο ευρωπαϊκό, αν και λίγοι είναι εκείνοι που θα ήθελαν να ακούσουν αυτή την εκτίμηση στο εσωτερικό του UKIP.

Μέχρι πριν από περίπου έξι μήνες, φαινόταν ότι η άνοδος του UKIP θα αποτελούσε την πιο ενδιαφέρουσα εξέλιξη των τελευταίων ετών. Αυτό ίσχυε, μέχρι το σκωτσέζικο δημοψήφισμα τον Σεπτέμβριο του 2014. Αν και το κίνημα υπέρ της ανεξαρτησίας έχασε με διαφορά 10%, δημιούργησε ένα κύμα υποστήριξης για το Εθνικό Σκωτικό Κόμμα (SNP). Τα μέλη του SNP υπερβαίνουν πλέον τις 100.000, θέτοντάς το στην τρίτη θέση των μεγαλύτερων κομμάτων εντός του Ηνωμένου Βασιλείου, παρά το γεγονός ότι απευθύνεται μόνο στο 8% του πληθυσμού. Κι από την στιγμή που το εκλογικό σύστημα μπορεί να κατεδαφίσει το UKIP, θα κάνει θαύματα για το SNP. Η επιτυχία του 45% σε ένα δημοψήφισμα μπορεί να μην είναι αρκετή για να οδηγήσει σε νίκη, αλλά το βρετανικό εκλογικό σύστημα επιβραβεύει με μεγάλα κέρδη ένα κόμμα που πετυχαίνει το ίδιο ποσοστό. Οι πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις της Σκωτίας [7] θέλουν το SNP να κερδίζει 47 από τις 59 έδρες της Σκωτίας, από τις μόλις 6 έδρες που κατείχε το 2010, σχεδόν όλες σε βάρος του Εργατικού Κόμματος. Σε περίπτωση που συμβεί κάτι τέτοιο, τα κέρδη του SNP θα επιφέρουν τεράστιες μακροπρόθεσμες συνέπειες στα ερωτήματα σχετικά με το βρετανικό κράτος, ενώ ως γεγονός θα αποτελέσει την σημαντικότερη αλλαγή στο βρετανικό κομματικό σύστημα από κάθε άλλο, από την εποχή του σχηματισμού του Εργατικού Κόμματος το 1900.