Στην Ιορδανία τα προβλήματα και η πολιτική είναι τοπικά

Στην Ιορδανία, οι καιροί είναι δύσκολοι. Κατ’ αρχάς, το Βασίλειο χρειάστηκε να παλέψει με την απορρόφηση σχεδόν ενός εκατομμυρίου προσφύγων από την Συρία κατά την διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων χρόνων, γεγονός που έχει εναποθέσει ένα τεράστιο βάρος στις υποδομές και τους δημόσιους πόρους της. Επιπλέον, έπρεπε να ασχοληθεί με τους ανθρώπους που ταξιδεύουν προς την αντίθετη κατεύθυνση: Από το 2011, εκτιμάται ότι περίπου 2.500 Ιορδανοί έχουν φτάσει στα βόρεια σύνορα για να ενταχθούν στην Jebhat al Nusra και το Ισλαμικό Κράτος, γνωστό επίσης ως ISIS. Με την σειρά της, η Ιορδανία μετατράπηκε σε βασικό στόχο γι’ αυτές τις τρομοκρατικές ομάδες. Στις αρχές Μαρτίου, επικαλούμενο κάποια μεγάλη απειλή για την ασφάλεια από την τρομοκρατία, το Ειρηνευτικό Σώμα απομάκρυνε τους εθελοντές του από την χώρα. Παρ’ όλα αυτά, όμως, ο μέσος Ιορδανός δεν πιστεύει ότι η ασφάλεια αποτελεί την κύρια πρόκληση της χώρας.

Σύμφωνα με μια πρόσφατη δημοσκόπηση που διεξήχθη από το μη κερδοσκοπικό Διεθνές Ρεπουμπλικανικό Ινστιτούτο, οι Ιορδανοί ανησυχούν περισσότερο για την ασθμαίνουσα οικονομία, τις υψηλές τιμές και την τοπική διαφθορά. Και αισθάνονται ότι έχουν πολύ περιορισμένα μέσα για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων. Σύμφωνα με την δημοσκόπηση, το 71% των Ιορδανών υποστήριξε ότι το εκλεγμένο κοινοβούλιο τους δεν κατάφερε να επιτύχει κάτι αξιέπαινο το 2014. Δεν είναι μόνο ότι ο νομοθέτης παρεμποδίζεται πάντοτε από ένα κυρίαρχο Παλάτι, αλλά έχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι οι νομοθέτες αντιμετωπίζουν δευτερεύοντα θέματα, όπως οι σχέσεις της χώρας με το Ισραήλ και το περιττό νομοσχέδιο για την προστασία της αραβικής γλώσσας.

Παρά το γεγονός ότι οι Ιορδανοί δεν βγαίνουν ακόμη στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν, οι τοπικές ανησυχίες εξακολουθούν να αποτελούν σημαντική και ευρέως διαδεδομένη πηγή απογοήτευσης. Κατά την διάρκεια ενός ταξιδιού στην Ιορδανία τον Μάρτιο του 2015, είδα το πώς μια Ιορδανή ασχολείται με αυτά τα θέματα στην περιοχή της. Η εμπειρία αυτή έριξε φως στον τρόπο με τον οποίο οι πολιτικοί της Ιορδανίας βλέπουν την διακυβέρνηση και γιατί η τοπική πολιτική μπορεί να διαχωριστεί σε τόσο μεγάλο βαθμό από την ευρύτερη εξωτερική πολιτική και τα προβλήματα ασφάλειας που μαστίζουν την χώρα.

Ο δρόμος προς την Rusayfeh, στην Ιορδανία. (David Schenker)

Η Rudaynah al Otti είναι 42 χρόνων και βουλευτής στην δεύτερη θητεία της [εκπροσωπώντας] την Rusayfeh, μια φτωχή, συντηρητική, κυρίως παλαιστινιακή πόλη της [επαρχίας] Zarqa, σε μικρή απόσταση βόρεια του Αμμάν. Κατάγεται από μια εξέχουσα οικογένεια Παλαιστινίων: Ο πατέρας της, πριν παραιτηθεί φέτος, είχε υπηρετήσει για δεκαετίες ως ανώτερος υπάλληλος στο Αραβικό Προοδευτικό Κόμμα Μπάαθ της Ιορδανίας, το οποίο υποστηρίζει το καθεστώς του προέδρου της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ. Εκτός από το πτυχίο της στην δημοσιονομική διαχείριση και τα τραπεζικά, η Otti είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στην διοίκηση επιχειρήσεων, ενώ κατά την περίοδο 2007-2010, διετέλεσε μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου της Rusayfeh. Εξελέγη στο κοινοβούλιο το 2010 και ξανά το 2013 στο πλαίσιο της ποσόστωσης γυναικών στην Ιορδανία (15 από τις 138 έδρες στο κοινοβούλιο προορίζονται για τις γυναίκες υποψηφίους που θα λάβουν το μεγαλύτερο ποσοστό ψήφων), υπηρετεί στις κοινοβουλευτικές επιτροπές για τα χρηματοοικονομικά και τις παλαιστινιακές υποθέσεις.

Η Otti είναι ίσως πιο γνωστή στην Ιορδανία για τις απόψεις της σχετικά με την εξωτερική πολιτική. Αποτελεί κορυφαία υποστηρίκτρια στο βασίλειο για την δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους που θα περιλαμβάνει το σύνολο της ιστορικής Παλαιστίνης και θα έχει ως πρωτεύουσα την Ιερουσαλήμ. Κάνει εκκλήσεις επίσης για την «απελευθέρωση» της Ιορδανίας από το «βάρος» της συνθήκης ειρήνης Ισραήλ-Ιορδανίας του 1994. Οι αφίσες της προεκλογικής εκστρατείας της Otti το 2010 παρουσίαζαν την ίδια μπροστά στο τζαμί του Θόλου του Βράχου στην Ιερουσαλήμ να πλαισιώνεται από τρεις γυναίκες βομβίστριες αυτοκτονίας της Χαμάς. Προσέφερε, επίσης, πλήρη υποστήριξη -τόσο μέσα από την τηλεόραση όσο και σε συνεντεύξεις στον έντυπο τύπο- στις παλαιστινιακές τρομοκρατικές επιθέσεις που έγιναν στις 18 Νοεμβρίου του 2014 εναντίον μιας συναγωγής στην Ιερουσαλήμ που σκότωσε πέντε Ισραηλινούς.

Η αφίσα της προεκλογικής εκστρατείας της Rudaynah al Otti το 2010 περιλαμβάνει τρεις γυναίκες βομβίστριες αυτοκτονίας της Χαμάς. (David Schenker)

Γνώρισα την Otti στο γραφείο της στην Φιλανθρωπική Κοινωνία Nashmyat της Ιορδανίας, που παρέχει βοήθεια στους φτωχότερους της περιοχή. Είναι η πρόεδρος της οργάνωσης και κανονίζει συναντήσεις με τους ψηφοφόρους της στην έδρα της δύο φορές την εβδομάδα, τα Σάββατα και τις Τετάρτες, για να ακούσει τα προβλήματά τους σε ό, τι αφορά την ανεργία, την πρόνοια, την εκπαίδευση, ανάμεσα σε μυριάδες άλλα κοινωνικά δεινά. Όταν έφτασα το Σάββατο το μεσημέρι, περισσότερα από 30 άτομα κάθονταν σε έναν προθάλαμο, περιμένοντας υπομονετικά. Όπως και οι περισσότερες από τις γυναίκες στην περιοχή της, η Otti είναι μια συντηρητική Μουσουλμάνα που φοράει μαντίλα και αποφεύγει τις χειραψίες με άνδρες. Δεν είναι, όμως, ιδιαίτερα συνεσταλμένο άτομο.

Σε ένα διάστημα δύο ωρών, η Otti είδε σχεδόν 20 ψηφοφόρους της, τόσο άνδρες όσο και γυναίκες. Οι σύντομες συναντήσεις ήταν ομοιόμορφα συντονισμένες -σχεδόν κάθε τρία λεπτά- από μια σειρά κλήσεων στο κινητό της τηλέφωνο, στις οποίες απαντούσε ταχύτατα. Ήταν ευγενική - πάντα ξεκινούσε ρωτώντας για την οικογένεια του ψηφοφόρου της- αλλά στην συνέχεια έμπαινε κατ’ ευθείαν στο θέμα.