Η αποτυχία του Κόλπου στην Υεμένη

Ακόμα και σήμερα, η Σαουδική Αραβία συνεχίζει να κάνει εμφανή την αποδοκιμασία της για τις αποφάσεις των υεμενίτικων ελίτ τιμωρώντας τον λαό της Υεμένης. Αντί για την άμεση τιμωρία των Houthi (τα μπλόκα εμποδίζουν την ροή των τροφίμων στην χώρα και προκαλούν έναν σιωπηλό και αργό σφαγιασμό του λαού της Υεμένης) ή την προσπάθεια να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα που τους έφεραν στην εξουσία (όπως η έλλειψη επιδέξιων ηγετών στην Υεμένη), η Σαουδική Αραβία ξεκίνησε μια στρατιωτική εκστρατεία χωρίς σαφές, μακροπρόθεσμο όραμα για να βγάλει την Υεμένη από αυτήν την νέα διαμάχη.

Τώρα, για να βοηθήσουν την Υεμένη να βγει από αυτήν την άσχημη κατάσταση, οι περιφερειακές και διεθνείς κοινότητες πρέπει να επανεξετάσουν τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να διαμεσολαβήσουν για την επίτευξη ειρήνης σε αυτήν την χώρα που υποφέρει. Ούτε το σημερινό συνταγματικό σχέδιο ούτε και η προτεινόμενη ομοσπονδιακή διαίρεση των περιφερειών της Υεμένης θα απολαύσουν οποιοδήποτε είδος συναινετικής έγκρισης ή δημοτικότητας στην Υεμένη. Στην πραγματικότητα, η αντίσταση των Houthi σε αυτές τις λεγόμενες πολιτικές λύσεις τους βοήθησαν να ανέβουν στην εξουσία. Περαιτέρω, η δημιουργία μιας νέας Υεμένης -μέσα από ένα νέο σύνταγμα ή φεντεραλισμό- δεν θα πετύχει μέχρι να ξαναλειτουργήσουν οι κρατικοί θεσμοί. Ένα σχέδιο ειρήνης πρέπει να παραμείνει προσγειωμένο στην παρούσα πραγματικότητα, όχι να αιωρείται σε ένα υπερβολικά φιλόδοξο σχέδιο για το μέλλον.

Ένας μαχητής Houthi περνά δίπλα από ένα κατεστραμμένο από τις αεροπορικές επιδρομές σπίτι στην Sanaa, στις 26 Απριλίου 2015. KHALED ABDULLAH / REUTERS

Ακόμα πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι οι περιφερειακές δυνάμεις, κυρίως οι χώρες του Κόλπου, πρέπει να επανεκτιμήσουν τις πολιτικές τους απέναντι στην Υεμένη. Είναι σαφές ότι, ακόμη και αν οι Houthi ηττηθούν στρατιωτικά στην συγκεκριμένη μάχη, οι λόγοι για την πολιτική και στρατιωτική τους άνοδο –οι συνθήκες διαβίωσης, η πολιτική περιθωριοποίηση και η αδύναμη κυβέρνηση- δεν θα έχουν αντιμετωπιστεί. Ως εκ τούτου, τα κριτήρια για την αξιολόγηση της επιτυχίας στην Υεμένη δεν πρέπει να είναι στρατιωτικά. Αντί να δημιουργήσει μια νέα περιφερειακή τάξη που εστιάζει στην καταπολέμηση του Ιράν, το GCC μπορεί να αποτελέσει πρότυπο περιφερειακής συνεργασίας. Αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει την στιγμή που η Υεμένη μένει έξω από το GCC. Και σίγουρα δεν μπορεί να συμβεί εάν η πολιτική του GCC απέναντι στην Υεμένη καθοδηγείται από σεχταριστικά κίνητρα. Οι Houthi πρέπει να τιμωρηθούν για τις πράξεις τους, όχι για την αίρεσή τους.

Πάνω απ’ όλα, οι πιο ουδέτεροι παράγοντες, όπως το Ομάν και η Ευρωπαϊκή Ένωση, θα πρέπει να συμμετέχουν τόσο στα περιφερειακά όσο και στα διεθνή ειρηνευτικά σχέδια. Θα μπορούσαν να απαιτήσουν άμεση εκεχειρία, καθώς και να διασφαλίσουν ότι υπάρχει επαρκής παροχή τροφίμων και ιατρικών προμηθειών στην χώρα. Αυτοί οι ουδέτεροι παίκτες θα μπορούσαν επίσης να ανανεώσουν την δέσμευσή τους προς την Υεμένη με το να θέσουν τις οικονομικές και τοπικές προτεραιότητες πάνω από τις περιφερειακές αντιπαλότητες. Το κρισιμότερο ζήτημα στην Υεμένη αυτή την στιγμή είναι ότι περισσότερο από το ήμισυ του πληθυσμού της λιμοκτονεί. Ως εκ τούτου, η άσκηση πιέσεων στην Τεχεράνη μέσω της Sanaa δεν πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα.

Ο πρόσφατος διορισμός του Khaled Mahfouth Bahah ως αντιπροέδρου της Υεμένης θα πρέπει να θεωρηθεί ευκαιρία να αλλάξει η τροχιά της εξουσίας αναφορικά με τον σημερινό πρόεδρο, Hadi, και τελικά να τον αντικαταστήσει. Είναι επίσης μια ευκαιρία για τις χώρες του Κόλπου να εκφράσουν την δέσμευσή τους στην οικονομική και πολιτική ανάπτυξη της Υεμένης αντί να χρησιμοποιούν την χώρα ως πεδίο μάχης για περιφερειακές αντιπαλότητες.

Αν η διεθνής κοινότητα και οι περιφερειακές χώρες δεν προσπαθήσουν να σώσουν την Υεμένη, είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς την κατάληξη της χώρας. Μπορεί να ακολουθήσει την μοίρα της Συρίας, της Λιβύης ή του Ιράκ, ή ακόμα χειρότερα, να περιέλθει σε έναν διαταραγμένο συνδυασμό των τριών.

Copyright © 2015 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/2015-05-06/gulfs-failure-yemen

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr