Ο πυρηνικός αγωγός Κίνας - Ιράν

Παρότι ο Cheng τελικά συνελήφθη [11] (όταν εισήλθε στο Ηνωμένο Βασίλειο από την Κίνα για να παρακολουθήσει ένα τουρνουά ποδοσφαίρου) και τώρα βρίσκεται σε φυλακές των ΗΠΑ [12], δεν είναι [7] ο μόνος Κινέζος έμπορος ο οποίος έχει εκτρέψει αμερικανικής προέλευσης μετατροπείς πίεσης στο Ιράν. Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη [7] του Ινστιτούτου για την Επιστήμη και την Διεθνή Ασφάλεια, «φαίνεται ότι οι κινεζικές Αρχές δεν έλαβαν κανένα μέτρο επιβολής σε αυτήν την υπόθεση [του Cheng] ή κατά της παράνομης εξαγωγής μετατροπέων πίεσης γενικότερα που πραγματοποιούνται από το έδαφός της τα τελευταία χρόνια».

Σε αντίθεση με τον Cheng, ο Lee ήταν πιο προσεκτικός [13] στα ταξίδια του στο εξωτερικό και εξακολουθεί να διευκολύνει τις εξαγωγές από την Κίνα προς το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Σύμφωνα με μηνύσεις που κατατέθηκαν από τον Εισαγγελέα του Μανχάταν το 2009 και το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ το 2014, ο Lee έχει, κατά την τελευταία δεκαετία, παράσχει στο Ιράν επαναλαμβανόμενα φορτία δεκάδων χιλιάδων κιλών [14] εξειδικευμένων υλικών που είναι κατάλληλα για την παραγωγή συστατικών μερών φυγοκεντρητών αερίου και επίσης βαλλιστικών πυραύλων ικανών για μεταφορά πυρηνικών. Στην αναγγελία του κατηγορητηρίου του 2009 για τον Lee, ο εισαγγελέας του Μανχάταν αναφέρθηκε σ’ αυτόν [15] ως ότι είναι «ίσως ο μεγαλύτερος προμηθευτής όπλων μαζικής καταστροφής στην ιρανική κυβέρνηση». Στο κατηγορητήριο του 2014, το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ δήλωσε ότι ο Lee έχει πουλήσει «σε ιρανικές οντότητες διάφορα αγαθά μεταλλουργίας και συναφή στοιχεία που είναι απαγορευμένο να μεταφερθούν στο Ιράν, μεταξύ άλλων, από τα Ηνωμένα Έθνη, γιατί τα στοιχεία ελέγχονται από την Ομάδα Πυρηνικών Προμηθευτών».

Μια πυρηνική συμφωνία με την Τεχεράνη, συμπεριλαμβανομένης μιας άρσης των περισσότερων κυρώσεων, θα οδηγήσει σε σημαντική αύξηση του όγκου των συνολικών ιρανικών εμπορικών συναλλαγών με τον υπόλοιπο κόσμο. Οι σημερινές δυσκολίες στην πρόληψη των παράνομων ιρανικών προμηθειών πυρηνικών στοιχείων θα είναι πολύ μεγαλύτερες μόλις το γενικό εμπόριο αυξηθεί, και γίνει νόμιμο για το Ιράν το να προμηθεύεται κάποια στοιχεία για τις γνωστές πυρηνικές του εγκαταστάσεις.

Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος ότι η Τεχεράνη θα μπορούσε να προμηθεύεται κρυφά πυρηνικά υλικά από Κινέζους εμπόρους και να καταστρατηγήσει την πυρηνική συμφωνία με το να δημιουργήσει κρυφά ένα νέο παράλληλο πυρηνικό πρόγραμμα. Σύμφωνα με την ομάδα εργασίας Federation of American Scientists [16], το Ιράν θα μπορούσε να «εμπλουτίσει ουράνιο σε βαθμό όπλου, να κατασκευάσει εξαρτήματα πυρηνικών όπλων, ή ακόμα και να συναρμολογήσει πλήρεις βόμβες, σε μικρές, μυστικές υπηρεσίες, ενώ θα τηρεί τους περιορισμούς μιας συμφωνίας επί γνωστών εγκαταστάσεων, όπως οι Νατάνζ, Fordow, και Αράκ».

Για να μειωθεί αυτός ο κίνδυνος, η πυρηνική συμφωνία επιδιώκει να θέσει σε εφαρμογή μια προϋπόθεση [17], ότι «η προμήθεια, πώληση ή μεταφορά στο Ιράν ορισμένων συναφών με τα πυρηνικά και διπλής χρήσης υλικών και τεχνολογίας» για αυτό που θα ήταν ένα νέα νόμιμο πυρηνικό πρόγραμμα, θα πρέπει να γίνει μέσω ενός «αποκλειστικού καναλιού προμήθειας». Ωστόσο, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση [18] για την πυρηνική παρακολούθηση από το Συμβούλιο Επιστημών του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ, τα εργαλεία της αμερικανικής κυβέρνησης είναι «ή ανεπαρκή ή, πιο συχνά, ανύπαρκτα» για την ανίχνευση είτε της συγκεκαλυμμένης προμήθειας πυρηνικών υλικών είτε μικρών, μυστικών εγκαταστάσεων σχεδιασμένων να παράγουν μικρό αριθμό πυρηνικών όπλων. Αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ μπορεί να μην είναι σε θέση να εντοπίσει είτε ιρανικές αγορές εκτός του δικτύου προμηθειών είτε ιρανικές αναπτύξεις τέτοιου είδους αγορών σε ένα μικρό, συγκαλυμμένο παράλληλο πυρηνικό πρόγραμμα.

Δεδομένου ότι η Κίνα έχει αποτύχει να αποθαρρύνει τους εμπόρους της από το να παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και να προμηθεύουν το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα προ συμφωνίας, είναι παράτολμο να αναμένουμε ότι αυτοί οι έμποροι θα συμμορφωθούν με δική τους πρωτοβουλία, με περιορισμούς για την προμήθεια του Ιράν μετά την συμφωνία. Εάν το Ιράν πρόκειται να εμποδιστεί από το να παρακάμπτει μια πυρηνική συμφωνία με παράνομες προμήθειες από Κινέζους εμπόρους, θα είναι ουσιαστικής σημασίας η κινεζική κυβέρνηση να ξεκινήσει μια άνευ προηγουμένου καταστολή τους. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι το Πεκίνο θα το πράξει.

Ο πρόεδρος του Ιράν Hassan Rouhani χαιρετά τον Κινέζο ομόλογό του Xi Jinping, στις 21 Μαΐου 2014. MARK RALSTON
---------------------------

Η εξαγωγή ευαίσθητων ειδών στην διάδοση [των πυρηνικών] από την Κίνα προς το Ιράν επιμένει παρά την κινεζική κυβερνητική δέσμευση στον πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, το 1997, ότι θα σταματήσει τις συναλλαγές αυτές. Ο Κλίντον είπε [19] στο Κογκρέσο ότι «η Κίνα έχει παράσχει σαφή και κατηγορηματική διαβεβαίωση προς τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι δεν βοηθά και δεν θα βοηθήσει κανένα κράτος που δεν διαθέτει πυρηνικά όπλα, είτε άμεσα είτε έμμεσα, να αποκτήσει πυρηνικούς εκρηκτικούς μηχανισμούς ή το υλικό και τα εξαρτήματα για τέτοιες συσκευές».

Ως αντάλλαγμα [20] για την δέσμευση της Κίνας, ο Κλίντον συμφώνησε να εφαρμόσει την πρώτη συμφωνία ΗΠΑ-Κίνας για την ειρηνική πυρηνική συνεργασία. Αυτή η συμφωνία λήγει στο τέλος του 2015. Η αντικαταστάτριά της, η οποία δεν φαίνεται να περιλαμβάνει μια πιο αυστηρή ή έστω μια παρόμοιου επιπέδου κινεζική δέσμευση που να ισχύει για δραστηριότητες εμπόρων όπως ο Καρλ Λι, βρίσκεται στο στάδιο της αναθεώρησης από το Κογκρέσο και θα τεθεί αυτομάτως σε ισχύ, εκτός εάν το Κογκρέσο περάσει νομοθεσία μέχρι τις 20 Ιουλίου, η οποία να θέτει πρόσθετους όρους ή να την σταματήσει.