Βίαιη καταστολή στο Καράκας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Βίαιη καταστολή στο Καράκας

Η κρίση στην Βενεζουέλα συνεχίζεται
Περίληψη: 

Είναι δύσκολο να προβλεφθεί τι θα συμβεί στην Βενεζουέλα κατά τους προσεχείς μήνες. Υπό το πρίσμα των εξαιρετικά δυσμενών δημοσκοπικών ποσοστών του Maduro, μια ξεκάθαρη νίκη για την κυβέρνηση φαίνεται απίθανη. Ως αποτέλεσμα, ο Δεκέμβριος είναι πιθανόν να αντιπροσωπεύσει ένα σημείο καμπής, προς το καλύτερο ή το χειρότερο.

Ο MICHAEL SHIFTER είναι πρόεδρος του Inter-American Dialogue και επίκουρος καθηγητής Λατινοαμερικανικών Σπουδών στην Σχολή Διεθνούς Υπηρεσίας στο Πανεπιστήμιο Georgetown.

Σε όλη την Λατινική Αμερική, η οικονομική ανάπτυξη έχει σταματήσει [1], οι κοινωνικές εντάσεις αυξάνονται και τα πολιτικά συστήματα είναι υπό πίεση. Και μια χώρα υποφέρει περισσότερο από κάθε άλλη: Στην Βενεζουέλα, η επιδείνωση της οικονομικής και πολιτικής κρίσης, κυρίως εξαιτίας της ίδιας της κυβέρνησης [2], απειλούν την σταθερότητα του κράτους με τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου παγκοσμίως.

Εν όψει των κοινοβουλευτικών εκλογών που έχουν προγραμματιστεί για τις 6 Δεκεμβρίου, ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Nicolas Maduro, ο οποίος ανέλαβε τα καθήκοντά του μετά το θάνατο του Ούγκο Τσάβες [3] τον Μάρτιο του 2013, καταστέλλει προσωπικότητες της αντιπολίτευσης και εμπλέκεται σε μια απερίσκεπτη απειλή πολέμου προς τους γείτονες της Βενεζουέλας, την Γουιάνα και την Κολομβία. Η κυβέρνηση είναι νευρική γιατί το κυβερνών Ενωμένο Σοσιαλιστικό Κόμμα της Βενεζουέλας (PSUV) θα μπορούσε να χάσει την πλειοψηφία του στην Εθνοσυνέλευση για πρώτη φορά από τότε που ο Τσάβεζ ανέβηκε στην εξουσία το 1999, με την αντιπολίτευση πιο ενωμένη από ό, τι σε παρελθούσες προεκλογικές εκστρατείες. Αλλά ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των εκλογών, η πολιτική σταθερότητα δεν θα έρθει στην Βενεζουέλα στο άμεσο μέλλον.

Τα προβλήματα της Βενεζουέλας είναι εμφανή σε πολλά μέτωπα. Μολονότι δεν υπάρχουν αξιόπιστα οικονομικά δεδομένα, ο πληθωρισμός της Βενεζουέλας εκτιμάται σε 200% ετησίως, ο υψηλότερος στον κόσμο, και η αξία του νομίσματος της χώρας πέφτει συνεχώς. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο τώρα αναμένει ότι η οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 10% φέτος [4], και πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι μια χρεοκοπία απέναντι σε ένα βουνό εξωτερικού χρέους είναι πιθανή το 2016. Βασικά προϊόντα δεν είναι διαθέσιμα ή δεν επαρκούν, αναγκάζοντας τους Βενεζουελάνους να ξοδεύουν ώρες σε ουρές για να πάρουν γάλα ή χαρτί τουαλέτας. ΟΙ λεηλασίες έχουν γίνει συνήθεις, και στρατιώτες περιπολούν στα σούπερ μάρκετ. Οι δείκτες των βίαιων εγκλημάτων, από μακρού χρόνου μια ανησυχία, έχουν επιδεινωθεί πάρα πολύ, καλά εξοπλισμένες συμμορίες ελέγχουν τεράστια εδάφη της χώρας. Το Καράκας τώρα έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά δολοφονιών στον κόσμο [5].

16102015-4.jpg

Ένα κουτάκι Coca-Cola κοστίζει 5,56 δολάρια ή 35 μπολίβαρ στο Καράκας, στις 29 Σεπτεμβρίου του 2014. Επίσης, ένας λαμπτήρας των 75 βατ πωλείται προς 13,51 δολάρια, ένα κιλό καρότα προς 19,05 δολάρια, μια κούκλα Μπάρμπι προς 194 δολάρια, ένα τζην Levi’s 501 προς 793 δολάρια και ένα ζευγάρι Adidas Adipure Crazy προς 1.198 δολάρια. CARLOS GARCIA RAWLINS / REUTERS
-----------------------

Ο Maduro φαίνεται να έχει παραλύσει από τα προβλήματα της χώρας. Οι προσπάθειές του να βάλει την οικονομία της σε τάξη [6] και να περιορίσει την εγκληματικότητα, υπήρξαν άστοχες και άκαρπες. Η ανικανότητα είναι, όμως, μόνο ένα μέρος του προβλήματος. Ο Maduro είναι το προϊόν μιας κυβερνητικής δομής που επιβλήθηκε από τον Τσάβεζ, η οποία βασίζεται στην επιβολή ενός και μόνο ηγέτη. Ο Τσάβες, ο Comandante, λάμβανε όλες τις βασικές αποφάσεις και κατείχε τις πολιτικές δεξιότητες, το χάρισμα, και τα χρήματα -η τιμή του πετρελαίου αυξήθηκε από λιγότερο από 10 δολάρια ανά βαρέλι σε πάνω από 140 δολάρια κατά την διάρκεια της διακυβέρνησής του, αλλά τώρα έχει πέσει δραματικά- που στερείται ο Maduro. Το αποτέλεσμα είναι η αταξία, η αναποφασιστικότητα και ο αυτοσχεδιασμός, σε συνδυασμό με μια απελπισμένη αναζήτηση για εγχώριους και διεθνείς αποδιοπομπαίους τράγους.

Σε διεθνές επίπεδο, οι πρόσφατες εξελίξεις έχουν εξασθενήσει περαιτέρω την θέση του Maduro. Με την τιμή του πετρελαίου να αναμένεται να παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα στο προσεχές μέλλον, η εποχή της περιφερειακής επιρροής της Βενεζουέλας, η οποία γνώρισε την μεγαλύτερη ακμή της υπό τον Τσάβες, έχει τελειώσει. Σήμερα, οι σχέσεις με το κίνημα του Τσάβες αποτελούν πολιτικό παθητικό για τα αριστερά κόμματα σε ολόκληρη την Λατινική Αμερική. Η περιφερειακή οντότητα που δημιούργησε ο Τσάβες για να περιορίσει την επιρροή των ΗΠΑ -Η Μπολιβαριανή Εναλλακτική για τους Λαούς της Αμερικής Μας (Bolivarian Alternative for the Peoples of Our Americas)- βρίσκεται σε χάος.

Επιπλέον, η προσέγγιση μεταξύ της Ουάσιγκτον και της Αβάνας, περίλαμπρη στην πρόσφατη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, έχει συγχύσει τον Maduro. Η συμμαχία μεταξύ της Βενεζουέλας και της Κούβας -και ειδικά μεταξύ του Τσάβες και του πρώην προέδρου της Κούβας, Φιντέλ Κάστρο- ήταν ένα βασικό χαρακτηριστικό του γεωπολιτικού σκηνικού της περιοχής, με την Βενεζουέλα κάποτε να προμηθεύει περίπου 100.000 βαρέλια πετρελαίου ημερησίως για να βοηθήσει στην συντήρηση της κουβανικής οικονομίας, με αντάλλαγμα χιλιάδες Κουβανούς γιατρούς και ,σύμφωνα με πληροφορίες, την στενή συνεργασία στις μυστικές Υπηρεσίες. Παρά το γεγονός ότι οι χώρες παραμένουν σύμμαχες, ο πρόεδρος της Κούβας, Ραούλ Κάστρο, επιδιώκει τώρα μεγαλύτερη εμπλοκή με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Χωρίς την ιδεολογική υποστήριξη της Κούβας, η αντι-αμερικανική ρητορική [7] που προέρχεται από το Καράκας είναι λιγότερο ηχηρή στην περιοχή. Αλλού στην περιοχή, ο Maduro έχει αναζωπυρώσει παλαιές εδαφικές διεκδικήσεις έναντι της Γουιάνα, και έχει κατηγορήσει κολομβιανές «παραστρατιωτικές δυνάμεις» ότι προωθούν την βία στην Βενεζουέλα, κλείνοντας ένα μεγάλο μέρος των συνόρων μεταξύ των δύο χωρών.

ΚΟΙΤΑ ΠΡΟΣ ΤΑ ΕΚΕΙ