Η προσφυγική καταστροφή στην Λέσβο

Οι κίνδυνοι της θάλασσας και η κτηνωδία των λαθρεμπόρων δεν είναι οι μόνοι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες [5] που ταξιδεύουν στην Λέσβο. Θα πρέπει επίσης να υπομείνουν επιθέσεις από αγνώστων στοιχείων τραμπούκους. Μια τέτοια επίθεση πραγματοποιήθηκε στις 9 Οκτωβρίου. Το πρωί εκείνης της ημέρας, μια ομάδα Αφγανών ανδρών, γυναικών και παιδιών ξεκίνησε από τα παράλια της Τουρκίας σε μια λέμβο. Καθώς κατευθύνονταν προς την Λέσβο μαζί με άλλα τρία πλοία, ένα φουσκωτό σκάφος πλησίασε ξαφνικά με υψηλή ταχύτητα. Μετέφερε πέντε μασκοφόρους άνδρες με στρατιωτικές στολές χωρίς διακριτικά. Ήταν οπλισμένοι με πιστόλια, όπως θυμήθηκαν οι επιβάτες αργότερα. «Στην αρχή, όταν πλησίασαν, νομίζαμε ότι κάποιος ερχόταν να μας βοηθήσει», δήλωσε ο Αλί, ένας 17χρονος Αφγανός ο οποίος ήταν μεταξύ των επιβατών. «Στην συνέχεια, όμως, από τον τρόπο που ενήργησαν, συνειδητοποιήσαμε ότι δεν ήρθαν για να βοηθήσουν».

Τείνοντας τα όπλα τους στους επιβάτες, οι επιτιθέμενοι απέσπασαν γρήγορα την μηχανή του σκάφους και την έριξαν στο νερό, είπε ο Αλί. Στην συνέχεια έκαναν το ίδιο στα άλλα τρία σκάφη πριν γυρίσουν πίσω στα ελληνικά νερά. Τέτοιου είδους επιθέσεις συμβαίνουν εδώ και μήνες, διενεργούνται πάντοτε από άγνωστους μασκοφόρους ντυμένους με μαύρα στρατιωτικά ρούχα, και τα κίνητρά τους είναι άγνωστα.

Άνθρωποι περιμένουν στην ουρά στο κέντρο εγγραφών στην Μόρια της Λέσβου, τον Οκτώβριο του 2015. Για τους μη Σύριους μετανάστες, η καταχώριση μπορεί να χρειαστεί μέρες. ZALMAÏ / HUMAN RIGHTS WATCHMAN RIGHTS WATCH
----------------------------

Η τουρκική ακτοφυλακή ρυμούλκησε τις τρεις ανίσχυρες βάρκες πίσω στην Τουρκία και πήρε τις γυναίκες και τα παιδιά από το σκάφος του Αλί. Αλλά οι Αρχές δεν γύρισαν ποτέ για τους άνδρες, οι οποίοι έμειναν να επιπλέουν χωρίς κινητήρα. Για τις επόμενες οκτώ ώρες, ο Αλί και οι άλλοι μετανάστες κωπηλατούσαν και κολυμπούσαν δίπλα στην ακυβέρνητη λέμβο, σπρώχνοντάς την σιγά-σιγά προς την Λέσβο. Καθώς πλησίαζαν το νησί, ένα ελληνικό σκάφος ακτοφυλακής προσέγγισε για λίγο την λέμβο, αλλά έφυγε βιαστικά χωρίς να διασώσει τους επιβάτες. Αυτό το έργο αφέθηκε σε μια ομάδα Ισπανών εθελοντών που εργάζονται από την παραλία, που ρυμούλκησαν τους καραβοτσακισμένους μετανάστες στην ακτή.

Οι επιθέσεις αυτές μπορεί και πρέπει να προλαμβάνονται. Οι ελληνικές και οι τουρκικές Αρχές, σε συνεργασία με την Frontex, θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους να ερευνούν και να φέρνουν ενώπιον της δικαιοσύνης τους υπεύθυνους και θα πρέπει να κάνουν μια σαφή υπόσχεση ότι οι δυνάμεις τους αντιστοίχως δεν θα συμμετέχουν σε τέτοιες πρακτικές.

Δυστυχώς, η τουρκική ακτοφυλακή έχει γίνει κατά καιρούς σχεδόν τόσο βίαιη όσο και οι εγκληματίες τους οποίους είναι επιφορτισμένη να αστυνομεύει. Στις 15 Οκτωβρίου, μια ομάδα διεθνών ακαδημαϊκών παρατηρητών παρακολουθούσε με φρίκη μέσα από τα κιάλια από την Λέσβο, αυτό που φαινόταν να είναι ένα τουρκικό σκάφος της ακτοφυλακής να ανατρέπει ένα υπερφορτωμένο φουσκωτό σκάφος κυκλώνοντάς το με μεγάλη ταχύτητα επανειλημμένα, δημιουργώντας επικίνδυνα κύματα. Οι επιβάτες της ανατραπείσας λέμβου τσαλαβουτούσαν ξέφρενα στην θάλασσα για περίπου δέκα λεπτά, είπαν οι παρατηρητές, ενώ το σκάφος επιχειρούσε την ίδια μανούβρα σε μια δεύτερη λέμβο πριν επιστρέψει για να πάρει τους ανθρώπους από το νερό.

Ένας Αφγανός μου είπε ότι δύο ημέρες νωρίτερα είχε δει την τουρκική ακτοφυλακή να προσπαθεί να σταματήσει το σκάφος που ήταν μπροστά από αυτό στο οποίο επέβαινε ο ίδιος, γεμίζοντάς το με νερό από την μάνικα υψηλής πίεσης και ρίχνοντας κάτι που φαινόταν να είναι δακρυγόνο στους επιβάτες του. Περιττό να πούμε ότι αν αυτοί οι ισχυρισμοί είναι αληθείς, τέτοιες τακτικές θέτουν τις ζωές των μεταναστών σε μεγάλο κίνδυνο. Καθώς η ΕΕ αυξάνει την πίεση στην Τουρκία να σταματήσει την ροή των σκαφών, θα πρέπει να ανησυχεί μήπως η Τουρκία καταφύγει σε βίαιες μεθόδους για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της.

ΣΤΗΝ ΑΚΤΗ

Στην Λέσβο, το έργο του να έρθουν οι βάρκες στην ακτή και της φροντίδας για τους αρρώστους και τους τραυματίες πραγματοποιείται σχεδόν αποκλειστικά από εθελοντές, που κυμαίνονται από άπειρους αλλά ενθουσιώδεις νέους από τη Νορβηγία μέχρι ναυαγοσώστες και γιατρούς που έχουν περάσει χρόνο σε εμπόλεμες ζώνες. Όλη την ημέρα κολυμπούν στην θάλασσα για να βγάλουν έξω τις βάρκες, να ηρεμήσουν τα άτομα επί του σκάφους και να φέρουν στην ακτή τυχόν μωρά και παιδιά. Το έργο τους είναι ηρωικό, αλλά ad hoc˙ κάποιοι εθελοντές, για παράδειγμα, μαζεύουν ιδιωτικά κεφάλαια για να φέρουν τα δικά τους τζετ-σκι και λέμβους διάσωσης στο νησί.

Αιτούντες άσυλο και μετανάστες ζεσταίνονται γύρω από την φωτιά σε παραλία της Λέσβου. Οκτώβριος του 2015. ZALMAÏ / HUMAN RIGHTS WATCH
-------------------------

Καθώς πλησιάζει ο χειμώνας, η φροντίδα που παρέχεται από αυτούς τους εθελοντές θα γίνεται όλο και πιο ανεπαρκής. Είναι σχεδόν αδύνατο να αντιμετωπίζουν τους ανθρώπους για υποθερμία σε μια παραλία όπου η θερμοκρασία θα είναι κοντά στο μηδέν και δεν υπάρχουν θερμαινόμενες εγκαταστάσεις σε κοντινή απόσταση. Και παρ’ όλο που ο τοπικός πληθυσμός έχει γενικά φιλόξενος, οι κάτοικοι της Σκάλας Συκαμνιάς, μιας πόλης κοντά στην παραλία όπου φθάνουν οι περισσότεροι από τους μετανάστες, ζήτησαν από την τοπική αστυνομία να κλείσει ένα εθελοντικό κέντρο υποδοχής εκεί, λέγοντας ότι κατέστρεφε την φήμη της πόλης ως ένας ελκυστικός τουριστικός προορισμός.