Το ISIS δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το ISIS δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση

Γιατί η αντιτρομοκρατία δεν θα σταματήσει την πιο πρόσφατη τζιχαντιστική απειλή*

Τέτοιου είδους τακτικές, ωστόσο, δεν υπόσχονται πολλά για την καταπολέμηση του ISIS. Οι μαχητές και οι ηγέτες της οργάνωσης συγκεντρώνονται στις αστικές περιοχές, όπου έχουν ενσωματωθεί πλήρως στον άμαχο πληθυσμό και συνήθως περιβάλλονται από κτίρια, κάνοντας τα χτυπήματα των drones και τις επιδρομές πολύ πιο δύσκολο να πραγματοποιηθούν. Και απλά το να σκοτώνονται οι ηγέτες του ISIS δεν θα ακρωτηριάσει την οργάνωση. Κυβερνούν ένα λειτουργικό ψευδοκράτος με μια σύνθετη διοικητική δομή. Στην κορυφή της στρατιωτικής διοίκησης είναι το εμιράτο, το οποίο αποτελείται από τον Μπαγκντάντι και δύο υπαρχηγούς, αμφότεροι υπηρετήσαντες στο παρελθόν ως στρατηγοί στον ιρακινό στρατό την εποχή του Σαντάμ: Ο Abu Ali al-Anbari, ο οποίος ελέγχει τις λειτουργίες του ISIS στην Συρία, και ο Abu Muslim al-Turkmani, ο οποίος ελέγχει τις επιχειρήσεις στο Ιράκ. Η πολιτική γραφειοκρατία του ISIS εποπτεύεται από 12 διαχειριστές που κυβερνούν τα εδάφη του Ιράκ και της Συρίας, εποπτεύοντας συμβούλια που χειρίζονται θέματα όπως τα οικονομικά, τα μέσα ενημέρωσης, και τα θρησκευτικά. Παρά το γεγονός ότι έχει απόσταση από το μοντέλο διακυβέρνησης που απεικονίζεται στα προπαγανδιστικά βίντεο του ISIS, αυτό το ψευδο-κράτος θα συνεχίσει αρκετά επιδέξια, χωρίς τον Μπαγκντάντι ή τους πιο κοντινούς υπασπιστές του.

Το ISIS αποτελεί επίσης μια αποθαρρυντική πρόκληση για τις παραδοσιακές τακτικές αντιτρομοκρατίας των ΗΠΑ που στοχεύουν στην χρηματοδότηση των τζιχαντιστών, την προπαγάνδα και τις στρατολογήσεις. Το να κοπεί η χρηματοδότηση της αλ Κάιντα υπήρξε μια από τις πιο εντυπωσιακές ιστορίες επιτυχίας της αμερικανικής αντιτρομοκρατίας. Λίγο μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, το FBI και η CIA άρχισαν να συντονίζουν στενά τις οικονομικές πληροφορίες, και σύντομα εντάχθηκε και το Υπουργείο Άμυνας. Πράκτορες του FBI ενσωματώθηκαν στις αμερικανικές στρατιωτικές μονάδες κατά την διάρκεια της εισβολής στο Ιράκ το 2003 και ανέκριναν ύποπτους για τρομοκρατία που κρατούνταν στις εγκαταστάσεις των ΗΠΑ στον Κόλπο του Γκουαντάναμο, στην Κούβα. Το 2004, το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ ίδρυσε το Γραφείο Τρομοκρατίας και Οικονομικών Πληροφοριών (Office of Terrorism and Financial Intelligence), το οποίο περιέκοψε σοβαρά την ικανότητα της αλ Κάιντα να επωφελείται από το ξέπλυμα χρήματος και να λαμβάνει κεφάλαια υπό την κάλυψη φιλανθρωπικών δωρεών. Αναδύθηκε επίσης ένα παγκόσμιο δίκτυο για την καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, υποστηριζόμενο από τον ΟΗΕ, την ΕΕ, και εκατοντάδες συνεργαζόμενες κυβερνήσεις. Το αποτέλεσμα ήταν μια σοβαρή συμπίεση της χρηματοδότησης της αλ Κάιντα˙ μέχρι το 2011, το Υπουργείο Οικονομικών ανέφερε ότι η αλ Κάιντα «αγωνίζεται για να εξασφαλίσει σταθερή χρηματοδότηση για να προγραμματίσει και να εκτελέσει τρομοκρατικές επιθέσεις».

Αλλά αυτά τα εργαλεία συμβάλλουν ελάχιστα στην καταπολέμηση του ISIS, επειδή το ISIS δεν χρειάζεται εξωτερική χρηματοδότηση. Η κατάληψη εδάφους επέτρεψε στην ομάδα να χτίσει ένα αυτοσυντηρούμενο οικονομικό μοντέλο αδιανόητο για τις περισσότερες τρομοκρατικές ομάδες. Ξεκινώντας το 2012, το ISIS σταδιακά κατέλαβε πετρελαϊκά περιουσιακά στοιχεία-«κλειδιά» στην ανατολική Συρία˙ εκτιμάται ότι ελέγχει τώρα το 60% της πετρελαϊκής παραγωγικής ικανότητας της χώρας. Εν τω μεταξύ, κατά την διάρκεια της προώθησής του στο Ιράκ το περασμένο καλοκαίρι, το ISIS κατέλαβε επίσης επτά επιχειρήσεις παραγωγής πετρελαίου στην χώρα αυτή. Η οργάνωση κατάφερε να πουλήσει κάποιο από αυτό το πετρέλαιο στην μαύρη αγορά στο Ιράκ και την Συρία -συμπεριλαμβανομένου, σύμφωνα με ορισμένες εκθέσεις, και του ίδιου του καθεστώτος Άσαντ. Το ISIS επίσης βγάζει λαθραία πετρέλαιο από το Ιράκ και την Συρία, στην Ιορδανία και την Τουρκία, όπου βρίσκει άφθονους αγοραστές στην ευχάριστη θέση να πληρώσουν κάτω από τις τιμές της αγοράς για το παράνομο αργό. Συνολικά, τα έσοδα του ISIS από το πετρέλαιο υπολογίζονται μεταξύ ενός εκατομμυρίου και τριών εκατ. δολαρίων ανά ημέρα.
Και το πετρέλαιο είναι μόνο ένα στοιχείο στο οικονομικό χαρτοφυλάκιο της οργάνωσης. Τον περασμένο Ιούνιο, όταν το ISIS πήρε τον έλεγχο της Μοσούλης στο βόρειο Ιράκ, λεηλάτησε την επαρχιακή Κεντρική Τράπεζα και άλλες μικρότερες τράπεζες αλλά και αρχαιότητες προκειμένου να τις πουλήσει στην μαύρη αγορά. Έκλεψε κοσμήματα, αυτοκίνητα, μηχανήματα και ζωικό κεφάλαιο από τους κατακτημένους κατοίκους. Η οργάνωση ελέγχει επίσης σημαντικές αρτηρίες μεταφοράς στο δυτικό Ιράκ, κάτι που της επιτρέπει να φορολογεί την κυκλοφορία των εμπορευμάτων και να επιβάλλει διόδια. Κερδίζει έσοδα ακόμη και από το βαμβάκι και το σιτάρι που καλλιεργείται στην Raqqa, τον σιτοβολώνα της Συρίας.

Φυσικά, όπως και οι τρομοκρατικές ομάδες, το ISIS επίσης παίρνει ομήρους, ζητώντας δεκάδες εκατομμύρια δολάρια σε λύτρα. Αλλά το πιο σημαντικό για τα οικονομικά της ομάδας είναι ένα ευρύ σχήμα εκβιασμών που απευθύνεται σε ιδιοκτήτες και παραγωγούς στην επικράτεια του ISIS, φορολογώντας τα πάντα, από μικρές οικογενειακές εκμεταλλεύσεις μέχρι μεγάλες επιχειρήσεις, όπως τους παρόχους κινητής τηλεφωνίας, τις εταιρείες διανομής νερού και τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας. Η επιχείρηση είναι τόσο πολύπλοκη ώστε το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ αρνήθηκε να εκτιμήσει το σύνολο του ενεργητικού και των εσόδων του ISIS, αλλά το ISIS είναι σαφώς μια άκρως διαφοροποιημένη επιχείρηση της οποίας ο πλούτος επισκιάζει εκείνον κάθε τρομοκρατικής οργάνωσης. Και υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι η Ουάσινγκτον έχει καταφέρει να μικρύνει τα χρηματοκιβώτια της ομάδας.

ΤΟ ΣΕΞ ΚΑΙ Ο ΑΝΥΠΑΝΤΡΟΣ ΤΖΙΧΑΝΤΙΣΤΗΣ