Οι ρίζες της τρομοκρατίας του «μοναχικού λύκου»

Ουσιαστικά, υπάρχει μια αντίστροφη συσχέτιση που λειτουργεί εδώ: Όσο μεγαλύτερη κρατική υποστήριξη λαμβάνει η τρομοκρατική ομάδα, τόσο πιο καθορισμένοι και γεωπολιτικοί είναι οι στόχοι τους.

Αυτό το φαινόμενο δεν περιορίζεται στις σιιτικές ομάδες. Οι κρατικά χορηγούμενες σουνιτικές ομάδες, όπως η Lashkar-e-Taiba [7] (LET) στο Κασμίρ και το δίκτυο Haqqani στο Αφγανιστάν, αμφότερες φερόμενες να προστατεύονται και να ενεργοποιούνται από την Inter-Services Intelligence του Πακιστάν, επιδιώκουν λογικά περιορισμένους στόχους. Η LET θέλει ένα ισλαμιστικό Κασμίρ, και το δίκτυο Haqqani προσπαθεί να εξώσει την παρουσία των Ηνωμένων Πολιτειών από τις επαρχίες Paktika, Paktia και Khost από το νοτιοανατολικό Αφγανιστάν.

Οι επιτιθέμενοι του San Bernardino, Tashfeen Malik, (αριστερά) και Syed Farook απεικονίζονται να περνούν από το Διεθνές Αεροδρόμιο του Σικάγο O'Hare, στις 27 Ιουλίου 2014. U.S. CUSTOMS AND BORDER PROTECTION HANDOUT / REUTERS
-------------------------------

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δρώντες όπως η αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος (επίσης γνωστό ως ISIS) παράγουν το μεγαλύτερο μέρος των μοναχικών τζιχαντιστών και αντιπροσωπεύουν τα χειρότερα όλων των πιθανών κόσμων: Καλά χρηματοδοτούμενα τζιχαντιστικά δίκτυα με μικρό κρατικό έλεγχο.

Επιπλέον, επειδή η Σαουδική Αραβία και τα κράτη του Κόλπου είναι ουσιαστικά κατεστημένες δυνάμεις στην περιοχή, δεν ήταν σε θέση να κατευθύνουν ριζοσπάστες σε πλεονεκτικές [για αυτά] γεωπολιτικές αιτίες. Οι δικοί τους νέοι ριζοσπάστες έχουν αφεθεί να επιλέξουν τους δικούς τους εχθρούς, τόσο κοντά όσο και μακριά: Μερικές φορές είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες ή η Γαλλία ή ακόμα και το ίδιο το βασίλειο.

Αντίθετα, το Ιράν και ο Λίβανος είναι πολύ περιθωριοποιημένα κράτη και σφοδροί αμφισβητίες της υπάρχουσας τάξης στην Μέση Ανατολή. Ριζοσπάστες νέοι Ιρανοί και Λιβανέζοι Σιίτες μπορούν να ενταχθούν σε υπό κρατικό έλεγχο ένοπλες οργανώσεις όπως το ιρανικό Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επαναστατικής [8] ή η Χεζμπολάχ.

Ο συριακός πόλεμος, ωστόσο, μπορεί να έχει αλλάξει αυτόν τον υπολογισμό. Για πρώτη φορά οι Σαουδάραβες αγωνίζονται για την επιβίωση της τάξης τους, όχι μόνο στην περιοχή τους αλλά και σε μια περιοχή που εμπίπτει υπό την επιρροή του επαναστατικού, [θρησκευτικού] αποστάτη Ιράν. Ο πόλεμος του Ιράκ το 2003, η υποχώρηση του Ιράκ το 2011, και η ιρανική πυρηνική συμφωνία το 2013 ενοποίησαν το μπλοκ των Σιιτών και αποδέσμευσαν την Ισλαμική Δημοκρατία από τις καταστροφικές διεθνείς κυρώσεις. Ακόμη χειρότερα, το βασίλειο είναι χωρίς σύμμαχο μια μεγάλη δύναμη για πρώτη φορά στην ιστορία του, καθώς ο ιστορικός του προστάτης, οι Ηνωμένες Πολιτείες, οδεύουν προς μια ύφεση με το Ιράν. Δεν είναι απίθανο ότι στο μέλλον, καθώς οι απειλές αυτές κλιμακώνονται, η Σαουδική Αραβία μπορεί να κοιτάξει να προστατεύσει τον εαυτό της με οποιοδήποτε πρόσφορο όπλο, ακόμη και την τζιχάντ.

Αυτή η ώρα ίσως να έρθει νωρίτερα παρά αργότερα. Το βασίλειο φέρεται να έχει συναντηθεί με ηγέτες της Χαμάς [9], της μαχητικής παλαιστινιακής ομάδας, η οποία εξόργισε το Ιράν˙ τον Οκτώβριο, επέτρεψε σε δεκάδες κληρικούς της να απευθύνουν έκκληση για συριακή τζιχάντ εναντίον του Ιράν˙ και σε ένα άρθρο γνώμης τον Ιούλιο, ο κατεξοχήν άνθρωπός του στην Ουάσιγκτον, ο πρώην πρέσβης στις ΗΠΑ Bandar bin Sultan, προειδοποίησε ευγενικά για τις «τοπικές δυνατότητες» που η οικογένειά του θα αναγκαστεί να χρησιμοποιήσει εφόσον συνεχιστεί η πυρηνική συμφωνία με το Ιράν.

Δεν υπάρχει εύκολη λύση για την πηγή της χρηματοδότησης των ριζοσπαστών Σουνιτών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να προσφέρουν μια ανανεωμένη εγγύηση ασφαλείας στο βασίλειο σε αντάλλαγμα για θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις στην χρηματοδότηση των ριζοσπαστών. Το 1990, όταν ο Σαντάμ απειλούσε τον Κόλπο, η Ουάσιγκτον έκανε αυτήν ακριβώς την προσφορά και οι Σαουδάραβες την δέχθηκαν, απορρίπτοντας την προσφορά του Οσάμα Μπιν Λάντεν για βοήθεια από τους Αφγανούς τζιχαντιστές. Έκανε λίγα για να σταματήσει η εξωτερική χρηματοδότηση του ριζοσπαστισμού, αλλά ήταν κάτι.

Και ακόμα κι αν η προσφορά δεν είναι επικείμενη ή οι Σαουδάραβες δεν είναι καθησυχασμένοι, μπορεί ακόμα να σημειωθεί πρόοδος. Αν το βασίλειο όντως σχηματίσει μια συμμαχία με Σουνίτες ριζοσπάστες, μπορεί ουσιαστικά να τους χαλιναγωγήσει, και κάποια μέρα στο μέλλον, οι Ηνωμένες Πολιτείες ίσως να έχουν μια ευκαιρία να παζαρέψουν για την πραγματική αναμόρφωση του ριζοσπαστικού Ισλάμ.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/middle-east/2016-01-12/roots-lon...