Το επόμενο μέτωπο κατά του ISIS | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το επόμενο μέτωπο κατά του ISIS

Ο σωστός τρόπος για παρέμβαση στην Λιβύη

Τις τελευταίες εβδομάδες, μια σειρά Αμερικανών και Ευρωπαίων αξιωματούχων έχουν προειδοποιήσει ότι είναι επικείμενες στρατιωτικές επιχειρήσεις για να σταματήσει η έρπουσα προέλαση του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) [1] στο θρυμματισμένο βορειο-αφρικανικό κράτος της Λιβύης. Από το καλοκαίρι του 2014, το ISIS έχει αξιοποιήσει ένα κενό διακυβέρνησης και έναν φραξιονιστικό εμφύλιο πόλεμο στην Λιβύη [2] για να επεκτείνει αυτό που κάποτε ήταν απλά ένα πάτημα, σε μια σταθερή βάση. Έχει συγκρούστηκε με, και σε ορισμένες περιοχές έχει εκτοπίσει, παλαιότερες τζιχαντιστικές ομάδες που συνδέονται με την αλ Κάιντα. Έχει χρησιμοποιήσει την ανομία της Λιβύης για να προσελκύσει ξένους νεοσύλλεκτους, να πραγματοποιήσει εκπαίδευση και να σχεδιάσει επιχειρήσεις στο εξωτερικό. Το ISIS ελέγχει τώρα [3] την κεντρική παραλιακή πόλη της Σύρτης και επιτίθεται στις κοντινές εγκαταστάσεις πετρελαιοειδών για να εμποδίσει τα τόσο αναγκαία έσοδα από το να φτάσουν στην κεντρική τράπεζα της Λιβύης. Και ίσως το πιο ανησυχητικό, Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν πρόσφατα ότι το ISIS έχει στείλει εκατοντάδες μαχητές από το Ιράκ [4] και την Συρία [5] στην Λιβύη σε μια υπολογισμένη εναλλακτική στρατηγική˙ ο συνολικός αριθμός μαχητών του ISIS στην Λιβύη εκτιμάται μεταξύ 3.000 και 6.500 ατόμων.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η παρουσία του ISIS απαιτεί μια βίαιη αντίδραση, πάνω απ’ όλα από τους ίδιους τους Λίβυους, υποστηριζόμενους από Δυτική βοήθεια. Αυτή η βοήθεια είναι πιθανό να περιλαμβάνει δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων -που σύμφωνα με πληροφορίες είναι ήδη στο έδαφος- διασυνδεόμενες, εκπαιδεύοντας και παρέχοντας συμβουλές σε λιβυκές μονάδες, και υποστηριζόμενες από αεροσκάφη που χρησιμοποιούν βλήματα ακριβείας. Αλλά αυτή η προσέγγιση έχει μεγάλους κινδύνους. Η Δύση πρέπει να προχωρήσει προσεκτικά, αλλιώς θα μπορούσε να επιδεινώσει τα πολιτικά ρήγματα της Λιβύης [6], να ενθαρρύνει τους τοπικούς πολέμαρχους ή να υπονομεύσει τις προσπάθειες για την αποκατάσταση μιας ενιαίας κυβέρνησης και να θέσει τις βάσεις για έναν συνεκτικό και πολιτικά ελεγχόμενο στρατό. Οποιαδήποτε στρατηγική για την αντιμετώπιση του ISIS πρέπει πρώτα να στοχεύει στην γεφύρωση των πολιτικών διαιρέσεων της Λιβύης [7] και την διοχέτευση βοήθειας κατά τρόπο που να προωθεί την συνεργασία μεταξύ των αντίπαλων δυνάμεων.

ΤΟ ΑΠΟΤΥΧΗΜΕΝΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΛΙΒΥΗΣ

Για τους Λίβυους όπως και για τις Δυτικές κυβερνήσεις, το μεγαλύτερο εμπόδιο για την αντιμετώπιση του ISIS είναι το διαλυμένο κράτος της Λιβύης. Για το προηγούμενο ενάμιση έτος, η χώρα έχει χωριστεί σε δύο χαλαρούς αστερισμούς πολιτικών παρατάξεων και ενόπλων παραγόντων. Ο πρώτος είναι ο συνασπισμός «Αυγή» με έδρα την Τρίπολη, ο οποίος αποτελείται από ισλαμιστές μαχητές και πολιτοφυλακές από το δυτικό τμήμα της χώρας. Ο δεύτερος είναι η ομπρέλα «Αξιοπρέπεια», η οποία έχει προέλθει από ανατολικές φυλές, φεντεραλιστές, ορισμένες δυτικές πολιτοφυλακές, και αξιωματούχους της εποχής Καντάφι που έχουν στρατολογηθεί σε έναν αυτοαποκαλούμενο «Λιβυκό Εθνικό Στρατό» με επικεφαλής τον στρατηγό Khalifa Hifter. Κατά το παρελθόν έτος, οι εσωτερικές διαμάχες για την εξουσία έχουν κατακερματίσει αυτές τις δύο ομάδες σε σημείο που υπάρχουν μόνο κατ’ όνομα. Ακόμη χειρότερα, αμφότερες έχουν επικεντρωθεί τόσο στην παρεμπόδιση των αντιπάλων τους από το να αποκτήσουν έδαφος, που έχουν επιτρέψει στο ISIS να επεκταθεί, συχνά με κυνικό τρόπο, χρησιμοποιώντας την παρουσία της τρομοκρατικής ομάδας για να κατηγορήσουν τους αντιπάλους τους για συμπαιγνία.

11022016-1.jpg

Στρατιώτες του Στρατού της Λιβύης επιδεικνύουν τις ικανότητές τους κατά την διάρκεια μιας στρατιωτικής παρέλασης αποφοίτησης στην Τρίπολη, στις 24 Δεκεμβρίου 2015. ISMAIL ZITOUNY / REUTERS
-----------------------------------

Εκπρόσωποι από τις δύο πλευρές υπέγραψαν πρόσφατα υπό την μεσολάβηση του ΟΗΕ μια συμφωνία για τον σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας, η οποία, όπως ελπίζουν οι Δυτικοί αξιωματούχοι, θα εκδώσει σύντομα μια επίσημη πρόσκληση για στρατιωτική βοήθεια. Αλλά η συμφωνία ενότητας είναι εύθραυστη και ελλιπής, αφού προχώρησε μετά από Δυτικές πιέσεις παρά την αντίσταση από βασικούς τοπικούς φορείς. Το Συμβούλιο Προεδρίας, το εννεα-μελές εκτελεστικό όργανο που συστάθηκε από την συμφωνία, έχει αρχίσει να κλονίζεται πριν ακόμη καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση. Αν δεν μπορέσει να αποκτήσει την επίσημη υποστήριξη των δύο αντίπαλων νομοθετικών σωμάτων της Λιβύης και αναλάβει τα καθήκοντά της στην πρωτεύουσα, Τρίπολη, η κυβέρνηση ενότητας θα θεωρηθεί ευρέως ως μια Δυτική μαριονέτα.

Ακόμη και αν το Συμβούλιο Προεδρίας ξεπεράσει όντως τα αρχικά εμπόδια, ωστόσο, θα αντιμετωπίσει γρήγορα το δύσκολο έργο της αποκατάστασης της κεντρικής στρατιωτικής διοίκησης και της οικοδόμησης πιστών, ολοκληρωμένων μονάδων [8] από μια ποικιλία διαφορετικών ένοπλων παρατάξεων. Ένα βασικό εμπόδιο είναι η συνεχιζόμενη παρουσία του Hifter ως αρχηγού του Λιβυκού Εθνικού Στρατού. Το μπλοκ «Αυγή» επιμένει ότι πρέπει να φύγει˙ η αποτυχία της παράταξης «Αξιοπρέπεια» να τον απομακρύνει τροφοδοτεί τους αντίθετους προς το αντίπαλο στρατόπεδο και αποκλείει την δημιουργία μιας ενιαίας δομής διοίκησης στο πλαίσιο της νέας κυβέρνησης. Η χαλαρή συμμαχία της οποίας ηγείται ο Hifter είναι κι η ίδια γεμάτη με προσωπικές και φραξιονιστικές αντιπαλότητες: Η πλειοψηφία των δυνάμεών του στην Βεγγάζη δεν είναι ένστολοι στρατευμένοι αλλά ακανόνιστες πολιτοφυλακές της γειτονιάς και των φυλών. Εν τω μεταξύ, εξέχοντες αξιωματικοί του στρατού στην πρώτη γραμμή είναι αντίπαλοι του Hifter.

Ο σχεδιασμός στις Δυτικές πρωτεύουσες φαίνεται να έχει άγνοια αυτών των προκλήσεων. Δύο επιλογές είναι επί του παρόντος στο τραπέζι: Ένα πρόγραμμα κατάρτισης για να στηθούν νέες στρατιωτικές μονάδες πιστές στην κυβέρνηση και μια προσπάθεια αντιτρομοκρατίας που να επικεντρώνεται στην παροχή βοήθειας προς τις δυνάμεις εκείνες στο έδαφος που θα είναι πιο ικανές και πιο πρόθυμες να αντιμετωπίσουν το ISIS. Καμιά επιλογή από τις δύο δεν προσφέρει μια λύση στο πρόβλημα του φραξιονισμού στον τομέα ασφάλειας της Λιβύης -και αμφότερες θα μπορούσαν να κάνουν τα πράγματα χειρότερα.

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα βασίζεται στην εσφαλμένη παραδοχή ότι η Λιβύη δεν διαθέτει έμπειρους μαχητές. Στην πραγματικότητα, έχει έλλειμμα από κυβερνήσεις που να μπορούν να φέρουν τους εξειδικευμένους μαχητές υπό κρατικό έλεγχο. Μια Δυτική προσπάθεια κατάρτισης το 2013-14 για την οικοδόμηση ενός εθνικού στρατού -την λεγόμενη δύναμη γενικής χρήσης- απέτυχε επειδή δεν υπήρχαν εθνικές δομές για να συμμετάσχουν οι στρατολογηθέντες: Αντίπαλα πολιτικά συμφέροντα στους λιβυκούς κρατικούς θεσμούς είχαν μετατρέψει τον τομέα της ασφάλειας σε ένα συνονθύλευμα φατριών πολιτοφυλακών. Ένα άλλο πρόγραμμα κατάρτισης κινδυνεύει να επαναλάβει απλώς αυτό το σφάλμα, εκτός κι αν το Συμβούλιο Προεδρίας μπορεί να συμφωνήσει σε ένα ρεαλιστικό χάρτη πορείας για την δημιουργία ενός ενιαίου και επαγγελματικού στρατού. Στην καλύτερη περίπτωση, οι προσπάθειες αυτές θα οδηγήσουν σε έναν αξιόπιστο στρατό για να τον χρησιμοποιούν οι μελλοντικές κυβερνήσεις. Αλλά δεν θα μπορούσε να προσφέρει μια άμεση απάντηση στην επείγουσα απειλή από το ISIS.

11022016-2.jpg

Γενική άποψη της τάφρου που αποτελεί μέρος φράγματος κατά μήκος των συνόρων με την Λιβύη, όπως φαίνεται από την Sabkeht Alyun, στην Τυνησία, στις 6 Φεβρουαρίου 2016. Η Τυνησία έχει ολοκληρώσει ένα φράγμα 125 μιλίων κατά μήκος των συνόρων της με την Λιβύη σε μια προσπάθεια να κρατήσει μακριά τους ισλαμιστές μαχητές. ZOUBEIR SOUISSI / REUTERS
--------------------------------------------

Εν τω μεταξύ, οι Δυτικές κυβερνήσεις θα επιδιώξουν να στηρίξουν τις υπάρχουσες δυνάμεις εναντίον του ISIS. Και εκεί είναι που έγκειται το πρόβλημα. Παρέχοντας βοήθεια σε ένοπλες ομάδες κατά του ISIS, οι Δυτικές ειδικές επιχειρήσεις θα μπορούσαν να ενδυναμώσουν φραξιονιστές αντιπάλους και να μειώσουν τα κίνητρα για πολιτική συμφιλίωση. Ένα προηγούμενο πρόγραμμα αντιτρομοκρατικής βοήθειας είναι διδακτικό στο θέμα αυτό. Η αμερικανική αντιτρομοκρατική εκπαίδευση του 2012 - 13 επικεντρώθηκε στο 22ο Λιβυκό Τάγμα Ειδικών Επιχειρήσεων, μια μονάδα που, κατά την ομολογία του ίδιου του διοικητή της, προερχόταν αυστηρά από ορισμένες πόλεις των δυτικών ορέων και του οποίου ο ορισμός περί τρομοκρατικών κατέληξε να περιλαμβάνει και τους δικούς του αντιπάλους.

Επιπλέον, η πλοήγηση μέσα στο συνονθύλευμα των ανταγωνιστικών απαιτήσεων της πολιτοφυλακής θα είναι μια αποθαρρυντική πρόκληση. Στήνοντας μια φυσική παρουσία στο έδαφος μιας συγκεκριμένης φατρίας, οι Δυτικές δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων θα μπορούσαν να δημιουργήσουν την εντύπωση ότι παίρνουν το μέρος κάποιου, προκαλώντας τους αντιπάλους να αναζητήσουν συμμαχίες αντιστάθμισης. Ο κίνδυνος μιας τέτοιας αναποδιάς είναι ιδιαίτερα τρομερός στην Σύρτη. Οι πιο ισχυρά εξοπλισμένες πολιτοφυλακές για την απελευθέρωση της Σύρτης από τον έλεγχο του ISIS είναι από την κοντινή παράκτια πόλη της Μισράτα. Αλλά μια ξεκάθαρη αμερικανική και ευρωπαϊκή συνεργασία με την Μισράτα θα είναι ανταγωνιστική με τον πληθυσμό της Σύρτης, ο οποίος το 2011 υπέστη κακοποίηση όταν πολιτοφυλακές από την Μισράτα λεηλάτησαν την περιοχή. Με την ίδια λογική, η ταυτόχρονη Δυτική υποστήριξη παραστρατιωτικών ομάδων στα ανατολικά της Σύρτης, όπως η Φρουρά των Πετρελαϊκών Εγκαταστάσεων υπό τον Ibrahim Jadran, θα μπορούσε να καταλήξει με αυτές τις πολιτοφυλακές να γυρίζουν τα όπλα τους εναντίον των αντιπάλων τους από την Misrata σε έναν καυγά για τους πετρελαϊκούς πόρους της περιοχής.

Η Δυτική επέμβαση [9] -ιδίως οι αεροπορικές επιδρομές- θα μπορούσε να θέσει σε κίνηση άλλες απρόβλεπτες συνέπειες, επίσης. Μια παρατεταμένη εκστρατεία Δυτικών αεροπορικών επιδρομών και η ορατή παρουσία των Δυτικών στρατευμάτων θα μπορούσαν να απειλήσουν την εύθραυστη βάση στην οποία στηρίζεται η νέα ενωτική κυβέρνηση. Τέτοιες παρεμβάσεις [10] θα παραδώσουν νέα πυρομαχικά σε καταστροφείς και αρνητές, οι οποίοι θα κατηγορούν τη νέα κυβέρνηση ότι παραδίδει λιβυκή κυριαρχία. Ομοίως, το ISIS και η αλ Κάιντα θα αποκτήσουν νέο υλικό για τον μύλο της προπαγάνδας τους. Στην πραγματικότητα, η Δυτική προσδοκία ότι η νέα κυβέρνηση εθνικής ενότητας θα ζητήσει βοήθεια από το εξωτερικό είναι πιθανόν υπερεκτιμημένη -ακριβώς επειδή η κυβέρνηση πρέπει να κατανοήσει τους κινδύνους.

11022016-3.jpg

Καπνός από φωτιά πετρελαίου στο Es Sider, στην Ρας Λανούφ, στην Λιβύη, στις 6 Ιανουαρίου 2016. Οι πυροσβέστες έχουν σβήσει δύο πυρκαγιές σε δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαίου στον τερματικό σταθμό Ρας Λανούφ, αλλά πυρκαγιές συνεχίζουν σε πέντε δεξαμενές στο κοντινό λιμάνι του Es Sider μετά από επιθέσεις μαχητών του ISIS εκείνη την εβδομάδα. REUTERS
-----------------------------------------

Ο ΣΩΣΤΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

Η αντιτρομοκρατική βοήθεια πρέπει να προχωρήσει χέρι-χέρι με την οικοδόμηση συμμετοχικών θεσμών πολιτικής και ασφάλειας. Αυτά τα δύο θα πρέπει να αλληλοενισχύονται. Αντί για μια εκπαιδευτική αποστολή ή μια άμεση παρέμβαση με την μορφή αεροπορικών επιδρομών, προτεραιότητα της Δύσης θα πρέπει να είναι να υποστηρίξει την δημιουργία ολοκληρωμένων δομών και μονάδων στον τομέα της ασφάλειας. Σε πολιτικό επίπεδο, αυτό θα απαιτήσει εντατική εμπλοκή για να ξεπεραστεί το αδιέξοδο σχετικά με την ηγεσία του στρατού και την προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των εκπροσώπων των αντίπαλων ομάδων στο Συμβούλιο Προεδρίας, την κυβέρνησή του, και την στρατιωτική διοίκηση.

Στο έδαφος, η Δύση πρέπει να συνδέσει την βοήθεια για την καταπολέμηση του ISIS με μια διαδικασία ολοκλήρωσης των ενόπλων ομάδων. Για παράδειγμα, για να είναι επιλέξιμες για να λάβουν αντιτρομοκρατική υποστήριξη, οι ένοπλες ομάδες θα πρέπει να αποδεχθούν την κυβέρνηση εθνικής ενότητας και να υποτάξουν τους εαυτούς τους στην εθνική δομή διοίκησης. Αλλά αυτό δεν θα είναι αρκετό. Για να αποφευχθεί η ενδυνάμωση των επιμέρους φατριών και η τροφοδοσία της φραξιονιστικής διαμάχης, η Δυτική στρατιωτική βοήθεια θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει την δημιουργία μηχανισμών συντονισμού μεταξύ των λυβικών στρατιωτικών δυνάμεων στο έδαφος. Αυτοί θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν κοινά κέντρα διοίκησης μεταξύ πολιτοφυλακών σε περιφερειακή βάση, με στόχο την σταδιακή δημιουργία ολοκληρωμένων δομών διοίκησης και, τελικά, την διάλυση των τοπικών φατριών μέσα σε ολοκληρωμένες στρατιωτικές μονάδες. Οι Δυτικοί σύμβουλοι θα πρέπει να ενθαρρύνουν τις πολιτοφυλακές από την Μισράτα, την Ajdabiya και την νότια Λιβύη, για παράδειγμα, να συνεργάζονται με αξιωματικούς του στρατού από την Σύρτη για να ηγηθούν στην επίθεση κατά του ISIS στην πόλη.

Τα περιφερειακά κέντρα διοίκησης θα πρέπει να στελεχώνονται από τοπικούς αξιωματικούς του στρατού, διοικητές της πολιτοφυλακής, και ξένους συμβούλους ειδικών δράσεων που θα διευκολύνουν την μεταφορά των πληροφοριών, με αεροπορικές επιδρομές θα απεμπλέξουν κινήσεις στο έδαφος από συγκρούσεις, και, ίσως το πιο σημαντικό, θα λειτουργήσουν ως ουδέτεροι πολιτικοί διαιτητές. Για να λειτουργήσει η εν λόγω βοήθεια, τα Δυτικά κράτη –η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες- θα πρέπει να συντονίσουν στενά τις προσπάθειές τους. Θα πρέπει επίσης να διασφαλίσουν ότι οι περιφερειακές στρατιωτικές δυνάμεις από την Αίγυπτο, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα θα υποστηρίζουν αυτή την στρατηγική και δεν θα επιχειρήσουν να δημιουργήσουν παράλληλα κανάλια παροχής συμβουλών και βοήθειας -η προηγούμενη ανάμιξη αυτών των κρατών υπήρξε βαθιά μεροληπτική και καθόλου βοηθητική τόσο στην καταπολέμηση του ISIS όσο και στην επίλυση των λυβικών εμφύλιων συγκρούσεων.

Πάνω απ’ όλα, η Δυτική εμπλοκή στην Λιβύη θα πρέπει να προσανατολίζεται προς την ενίσχυση της κυβέρνησης εθνικής ενότητας, η οποία θα πρέπει να στηρίξει όλες τις προσπάθειες για την προώθηση του συντονισμού μεταξύ των περιφερειακών πολιτοφυλακών στο πεδίο της μάχης. Καμία παράταξη δεν θα πρέπει να λάβει βοήθεια εκτός κι εάν κριθεί ουδέτερη ως προς τις τοπικές διαμάχες εξουσίας και πιστή στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Περαιτέρω, εάν η κυβέρνηση κάνει πρόοδο για την περαιτέρω επανενοποίηση των δομών διοίκησης, η Δυτική βοήθεια θα πρέπει να ρέει μέσα από μια εθνική αλυσίδα διοίκησης, και όχι απευθείας σε περιφερειακά κέντρα συντονισμού. Φυσικά, αν το Συμβούλιο εξακολουθήσει να είναι παράλυτο λόγω των εσωτερικών διαιρέσεων ή η συμφωνία καταρρεύσει, τα υποστηριζόμενα από την Δύση περιφερειακά κέντρα συντονισμού δεν θα έχουν καμία πιθανότητα ποτέ να εξελιχθούν σε ένα θεμέλιο για έναν ολοκληρωμένο στρατό. Τουλάχιστον, όμως, η στρατηγική θα μειώσει τον κίνδυνο ότι η στρατιωτική βοήθεια θα διευρύνει τις πολιτικές ρήξεις και θα συμβάλλει στην αποτυχία της κυβέρνησης εθνικής ενότητας.

Οι κινδυνολογικές εκτιμήσεις για το ISIS στην Λιβύη δεν θα πρέπει να οδηγήσουν σε μια βιαστική και αδέξια παρέμβαση. Το ISIS μπορεί να επεκτείνει την παρουσία του στην Λιβύη, αλλά δεν ήταν σε θέση να ακουμπήσει στην λαϊκή δυσαρέσκεια ευρέων τμημάτων του πληθυσμού –μέχρι τώρα. Σε αντίθεση με το Ιράκ ή την Συρία, το ISIS δεν μπορεί να λυμαίνεται σεχταριστικούς φόβους. Δεν έχει δείξει την ικανότητα να δημιουργεί δομές ανθεκτικής διακυβέρνησης στις περιοχές που ελέγχει. Η Λιβύη εξακολουθεί να έχει πολλαπλούς κοινωνικούς και πολιτικούς παράγοντες ικανούς και πρόθυμους να αντεπιτεθούν στο ISIS. Η Δυτική προσέγγιση θα πρέπει να εργαστεί προσεκτικά ώστε να διασφαλίσει ότι τους αξιοποιεί και τους ενώνει, αντί να τους διαιρεί.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/libya/2016-02-07/next-front-agai...

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/tags/isis
[2] https://www.foreignaffairs.com/regions/libya
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/libya/2015-03-01/isis-next-prize
[4] https://www.foreignaffairs.com/regions/iraq
[5] https://www.foreignaffairs.com/regions/syria
[6] https://www.foreignaffairs.com/articles/libya/2015-05-29/plan-b-libya
[7] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-africa/2014-07-28/libya-brink
[8] https://www.foreignaffairs.com/articles/libya/2013-11-04/modest-mission
[9] https://www.foreignaffairs.com/articles/libya/obamas-libya-debacle
[10] https://www.foreignaffairs.com/articles/libya/2015-04-20/who-lost-libya

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition