Η νέα κούρσα εξοπλισμών

Κατά καιρούς, φαίνεται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να παρασυρθούν σε έναν πόλεμο με την Κίνα για λογαριασμό των συμμάχων τους στην περιοχή. Αλλά η Ουάσιγκτον θα αυτοσυγκρατηθεί από το να συρθεί σε μια αποπροσανατολιστική συμπλοκή με το Πεκίνο για λογαριασμό κάποιου στρατιωτικά αδύναμου συμμάχου˙ οι Φιλιππίνες [12] δεν είναι Ταϊβάν [13] ή Ισραήλ [14]. Το Πεκίνο, επίσης. Η στρατηγική του στην πλούσια σε φυσικό αέριο αλυσίδα νησιών Πάρασελ είναι να χρησιμοποιήσει κινητές υποδομές, όπως η ρυμουλκούμενη εξέδρα CNOOC-981, για να εξερευνήσει τα ύδατα και έπειτα γρήγορα να υποχωρήσει όταν η διπλωματική αντίδραση κλιμακωθεί. Η κλιμάκωση είναι ελεγχόμενη και σταδιακή, αλλά είναι αδύνατο να αγνοηθεί.

Η Κίνα χρησιμοποιεί την συνδεσιμότητα με τρόπους που οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να αποτρέψουν. Κατά την τελευταία δεκαετία, ιδίως, έχει γίνει ο κορυφαίος εμπορικός εταίρος 124 χωρών, πάνω από τις διπλάσιες από όσες οι Ηνωμένες Πολιτείες (52). Η εμπορική συμφωνία Trans–Pacific Partnership (TPP) [15], την οποία το Κογκρέσο θα μπορούσε να περάσει το 2016, θα δώσει στις εταιρείες μεγαλύτερη πρόσβαση στις αγορές της Ασίας, αλλά θα μπορούσε εύκολα να ξεπεραστεί από την υπό την ηγεσία της Κίνας Περιφερειακή Συμμετοχική Οικονομική Συνεργασία (Regional Comprehensive Economic Partnership, RCEP), η οποία θα βασιστεί στα ήδη ανθηρά ενδο-ασιατικά δίκτυα εφοδιαστικής αλυσίδας.

Στο κάτω-κάτω, η RCEP περιλαμβάνει χώρες-μέλη της TPP, όπως η Αυστραλία και η Ιαπωνία, αλλά και μη μέλη, όπως η Ινδία. Παρά το γεγονός ότι οι αμερικανο-ινδικοί στρατηγικοί δεσμοί έχουν αναμφίβολα βελτιωθεί από την 11η Σεπτεμβρίου 2001, ο πρωθυπουργός της Ινδίας Narendra Modi είναι ένας ορκισμένος οπαδός του κινεζικού αναπτυξιακού μοντέλου. Το διμερές εμπόριο μεταξύ των δύο [χωρών] αυξήθηκε από 5 δισεκατομμύρια δολάρια το 2002 σε πάνω από 70 δισεκατομμύρια δολάρια σήμερα. Η Ινδία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη μέτοχος (μετά την Κίνα) στην AIIB. Με λίγα λόγια, η Κίνα έχει χρησιμοποιήσει την συνδεσιμότητα για να εξουδετερώσει την μοναδική ασιατική χώρα που μπορεί να την ανταγωνιστεί σε φιλοδοξία.

Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΙΟΥ

Ίσως το πιο ανησυχητικό για την Δύση, έστω και μόνο λόγω γεωγραφίας, είναι η Τουρκία [16]. Είναι μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά οι πότε θερμές και πότε ψυχρές σχέσεις της με την Δύση έχουν πολλά να κάνουν με τις αποτυχημένες προσφορές ένταξης στην ΕΕ και τις διαφωνίες για το Ιράκ και την Συρία. Ο Ερντογάν σκοπεύει τώρα να εντάξει την Τουρκία στον υπό κινεζική ηγεσία Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (Shanghai Cooperation Organization, SCO) [17], καθιστώντας την ένα σταθερό μέλος και των δύο στρατοπέδων. Με άλλα λόγια, η Τουρκία είναι εμβληματική για τη νέα εποχή των συμμαχιών των υποδομών˙ οι πολιτισμικές κοινότητες και οι στρατιωτικές συμμαχίες δεν εγγυώνται την πίστη όσο η πυκνότητα των διασυνδέσεων μεταξύ των πεδίων των υποδομών και του εμπορίου.

Και η Τουρκία θα μπορούσε απλώς να είναι η αρχή. Η υπόλοιπη Ευρώπη αισθάνεται την έλξη της χρηματοδοτούμενης από την Κίνα ευρασιατικής ολοκλήρωσης. Εκεί που οι Ηνωμένες Πολιτείες βλέπουν την Κίνα μέσα από τον φακό της άμυνας, η άποψη της Ευρώπης για την Κίνα διαμορφώνεται από τις εταιρείες μηχανικής, προμηθειών και κατασκευών (engineering, procurement and construction, EPC). Από τις 25 κορυφαίες εταιρείες EPC στον κόσμο, 23 είναι ευρωπαϊκές και ασιατικές (η Bechtel και η Fluor είναι οι μόνες αμερικανικές εταιρείες στην λίστα).

Έτσι, ενώ η κυβέρνηση Ομπάμα αντιτάχθηκε στην AIIB, περισσότερες από 60 άλλες χώρες –συμπεριλαμβανομένου σχεδόν κάθε συμμάχου των Αμερικανών- συνέρρεαν για να ενταχθούν. Στα τέλη του 2015, ο Βρετανός υπουργός Οικονομικών George Osborne έκανε ένα ιδιαίτερο ταξίδι στην Ουρούμκι, την πρωτεύουσα της κινεζικής επαρχίας Σιντζιάνγκ, για να στρώσει τον δρόμο σε βρετανικές εταιρείες που αναζητούν έργα κατά μήκος του «Νέου Δρόμου του Μεταξιού». Από το 2015, το συνολικό εμπόριο της Ευρώπης με την Κίνα ισοδυναμεί με το εμπόριο με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Όταν πρόκειται για την ευθυγράμμιση [μεταξύ κρατών], οι πολιτιστικοί δεσμοί εκατέρωθεν του Ατλαντικού μπορεί να αποδειχθούν ασθενέστεροι από ό, τι οι δεσμοί των υποδομών σε ολόκληρη την Ευρασία.

ΑΝΑΜΕΙΓΝΥΟΝΤΑΣ ΑΓΟΡΕΣ

Σίγουρα, ο επεκτατισμός της Κίνας μπορεί να προχωρά ομαλά για την ώρα, αλλά θα μπορούσε εύκολα να εκτροχιαστεί καθώς οι πολιτικοί καιροί αλλάζουν. Ορυχεία μπορεί να απαλλοτριωθούν, σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και αγωγοί να καταληφθούν ή να μπλοκαριστούν, και το πέρασμα εμπορευματικών σιδηροδρόμων να απαγορευτεί. Όταν οι χώρες γυρίσουν εναντίον της Κίνας, καταγγέλλοντας τις συμβάσεις της (όπως μόλις έκανε το Ιράν για την εξερεύνηση φυσικού αερίου και η Ινδονησία για ένα σιδηροδρομικό έργο υψηλής ταχύτητας) και διώχνοντας τους εργαζομένους της (όπως έκανε η Ζάμπια), οι Δυτικές δυνάμεις μπορούν να καλύψουν το κενό, περίπου όπως έκανε η Κίνα αφότου οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη υποχώρησαν κατά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Εάν δεν το πράξουν, οι ευάλωτες χώρες θα μπορούσαν τελικά να γίνουν ακίνητοι στόχοι αν η Κίνα αποφασίσει να απαιτήσει τα τεράστια χρέη τους ή να επιδιώξει αντίποινα επί των περιουσιακών στοιχείων τους.