Η ευρασιατική περιπέτεια του Ιράν

Για την Μόσχα, εν τω μεταξύ, το Ιράν έχει γίνει όλο και πιο απαραίτητος εταίρος. Έχοντας πληγεί από τις συνεχιζόμενες Δυτικές κυρώσεις και τις χαμηλές τιμές του πετρελαίου, το Κρεμλίνο έχει φτάσει να βλέπει την συνεργασία του με το Ιράν ως κάτι πολύ περισσότερο από ένα περιουσιακό στοιχείο, τόσο από οικονομική όσο και από στρατηγική άποψη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο Ρώσοι αξιωματούχοι, όπως ο Υπουργός Άμυνας Sergei Shoigu, έχουν καταστήσει σαφές ότι είναι πρόθυμοι για πολύ βαθύτερη στρατηγική συνεργασία με το Ιράν ως έναν τρόπο αντιμετώπισης «κοινών προκλήσεων και απειλών» στην Συρία και αλλού.

Το υπό ανάπτυξη τμήμα του κοιτάσματος φυσικού αερίου της Ειδικής Οικονομικής Ζώνης Ενέργειας του South Pars στην Asalouyeh, 560 μίλια νοτιοδυτικά της Τεχεράνης, στις 19 Ιουλίου 2010. RAHEB HOMAVANDI / REUTERS
----------------------------------------------

Η ΣΑΓΚΑΗ ΚΑΛΕΙ

Ίσως το πιο σημαντικό είναι πως το Ιράν είναι τώρα έτοιμο να γίνει πλήρες μέλος του πιο σημαντικού μπλοκ ασφαλείας της περιοχής, γνωστού ως Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) [11].

Ιδρυθείσα το 2001, ο SCO είναι μια συνέχεια της λεγόμενης ομάδας Shanghai Five που ξεκίνησε την δεκαετία του 1990 με σκοπό την ενίσχυση της κοινής ασφάλειας των κρατών μελών της: Της Κίνας [12], του Καζακστάν [13], του Κιργιστάν, της Ρωσίας και του Τατζικιστάν [14]. Αλλά τόσο οι συμμετοχές όσο και η αποστολή του SCO είναι σημαντικά ευρύτερες. Φαινομενικά, ο στόχος του νέου συνασπισμού, που περιλαμβάνει πλέον το Ουζμπεκιστάν [15], είναι η επέκταση της περιφερειακής οικονομικής, πολιτιστικής και αντιτρομοκρατικής συνεργασίας. Ο μη δηλωμένος σκοπός του μπλοκ, όμως, δεν είναι τίποτα λιγότερο από την μείωση της Δυτικής επιρροής στα μετα-σοβιετικά κράτη.

Το Ιράν, επίσης, έγινε μέρος του μπλοκ το 2005, όταν -μαζί με την Ινδία [16], τη Μογγολία [17] και το Πακιστάν [18]- του χορηγήθηκε το καθεστώς του παρατηρητή. Αλλά η βαθύτερη δέσμευση, συμπεριλαμβανομένου του πλήρους συντονισμού ασφαλείας με (και με τις εγγυήσεις ασφάλειας από) τα μέλη του μπλοκ, μέχρι στιγμής είναι απαγορευμένη από το καταστατικό της οργάνωσης, το οποία αποκλείει κάθε χώρα που υφίστανται κυρώσεις των Ηνωμένων Εθνών από το να γίνει πλήρες μέλος.

Τώρα που οι περιορισμοί αυτοί έχουν αρθεί, ωστόσο, αξιωματούχοι του SCO στρέφονται όλο και περισσότερο στο Ιράν υπό ένα νέο φως. «Η οργάνωση εύχεται κάθε επιτυχία στο Ιράν για την οριστικοποίηση των προσπαθειών που σχετίζονται με το πυρηνικό του πρόγραμμα, έτσι ώστε οι βασικές νομικές διαδικασίες που οδηγούν στην άρση των κυρώσεων να εφαρμοστούν το συντομότερο δυνατό», επιβεβαίωσε ο Γενικός Γραμματέας του, Dmitry Mezentsev. «Θα ήθελα να πιστεύω ότι ο SCO θα ασχοληθεί με το αίτημα του Ιράν για να αποκτήσει το καθεστώς του πλήρους μέλους αμέσως μετά από αυτό».

Οι Ιρανοί αξιωματούχοι, από την πλευρά τους, είναι ανυπόμονοι για την ευκαιρία. Όπως το έθεσε ένας εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών του Ιράν, «Η άρση των κυρώσεων ανοίγει στο Ιράν την ευκαιρία να γίνει μέλος του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης και εξαλείφει άλλους περιορισμούς που η Ισλαμική Δημοκρατία έχει να αντιμετωπίσει στην περιφερειακή εξωτερική πολιτική».

Με άλλα λόγια, το Ιράν είναι τώρα έτοιμο να γίνει μέρος μιας πλούσιας σε ενέργεια συμμαχίας που εκτείνεται από στενά της Ταϊβάν μέχρι το Στενό του Ορμούζ, μια γεωπολιτική ομαδοποίηση που έχει παρομοιαστεί με έναν «ΟΠΕΚ με βόμβες [19]» - με όλα όσα αυτό προμηνύει για την περιφερειακή ασφάλεια και τα Δυτικά συμφέροντα εκεί.

Η σημασία πίσω από όλες τις κινήσεις του Ιράν δεν μπορεί να λαθευτεί. Η Τεχεράνη, στο παρελθόν περιορισμένη στον μετασοβιετικό χώρο, αναδύεται ως ένας ολοένα και πιο σημαντικός παίκτης σε αυτόν. Και η πυρηνική συμφωνία [20], που προοριζόταν αρχικά ως όχημα για τον περιορισμό των στρατηγικών φιλοδοξιών του Ιράν, έχει κάνει το αντίθετο, ανοίγοντας το δρόμο στην Ισλαμική Δημοκρατία για να γίνει ο νεότερος παίκτης ισχύος της Ευρασίας.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/iran/2016-02-24/irans-eurasian-a...