«Ξεπαγώνοντας» το Ιράν | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

«Ξεπαγώνοντας» το Ιράν

Πώς να γίνει με τον σωστό τρόπο

Η αδυναμία πρόσβασης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ είναι ένα σημαντικό εμπόδιο για τις αλλοδαπές επιχειρήσεις που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στο Ιράν: Οι συναλλαγές σε δολάρια ΗΠΑ εδώ και καιρό αποτελούν κανόνα στις περισσότερες διεθνείς αγορές και τομείς, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 85% των παγκόσμιων εμπορικών συναλλαγών, ακόμη και όταν τα εμπλεκόμενα μέρη έχουν έδρα έξω από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Απαγορεύοντας σε αυτές τις επιχειρήσεις να επικαλεστούν το δολάριο για να κάνουν επιχειρήσεις στο Ιράν, οι Ηνωμένες Πολιτείες δίνουν σε αυτές τις επιχειρήσεις κίνητρο να διενεργούν συναλλαγές σε άλλα νομίσματα, με δυνητικά σημαντικές συνέπειες για την υπεροχή του χρηματοπιστωτικού συστήματος των ΗΠΑ και την ικανότητα των Ηνωμένων Πολιτειών να επιβάλουν δημοσιονομικές κυρώσεις.

Για παράδειγμα, η κρατική τράπεζα του Πακιστάν έχει ζητήσει από την πακιστανική κυβέρνηση να καταρτίσει έναν «ενδιάμεσο αξιόπιστο μηχανισμό πληρωμών», έτσι ώστε οι πακιστανικές επιχειρήσεις να μπορούν να εισέλθουν στο Ιράν χωρίς να ανησυχούν για τα δολάρια [11]. Η Νότια Κορέα προσπαθεί να ενθαρρύνει τις συναλλαγές με το Ιράν στο δικό της νόμισμα ή αλλιώς με το ευρώ [12]. Περαιτέρω, η Bank of Tokyo-Mitsubishi ανακοίνωσε πρόσφατα ότι θα χειριστεί τις πληρωμές από ιαπωνικά διυλιστήρια πετρελαίου στο Ιράν και σε γιεν και σε ευρώ [13]. Ομοίως, δύο άλλες ιαπωνικές τράπεζες φέρεται να ψάχνουν να επανεκκινήσουν υπηρεσίες στο Ιράν μη χρησιμοποιώντας δολάρια, επίσης. Και ο υπουργός Εμπορίου της Βραζιλίας ανακοίνωσε πρόσφατα ότι η κυβέρνησή του θα προσπαθήσει να επιτρέψει πληρωμές σε ευρώ και άλλα νομίσματα από και προς το Ιράν, επειδή «ο καθένας κυνηγά το Ιράν τώρα ... το δυνητικό εμπόριο είναι πολύ μεγάλο» [14].

Με λίγα λόγια, κυβερνήσεις και ιδιωτικοί φορείς σε όλο τον κόσμο πειραματίζονται αποφεύγοντας το δολάριο λόγω της μη ισορροπημένης χαλάρωσης των κυρώσεων στο Ιράν.

Αυτές οι κινήσεις απλώς συνεχίζουν μια πρόσφατη, ευρύτερη τάση επιχειρήσεων και χωρών να αποφεύγουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ. Στην διάρκεια των τελευταίων ετών, οι χώρες που ανησυχούσαν μην στοχευθούν από τις κυρώσεις των ΗΠΑ, έχουν αρχίσει την ανάπτυξη εναλλακτικών συστημάτων συναλλάγματος και πληρωμών. Για παράδειγμα, πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι η πρόσφατη κινεζική ώθηση για να κάνει το γουάν ένα αποθεματικό νόμισμα ήταν εν μέρει αποτέλεσμα της κινεζικής επιθυμίας να διασφαλίσει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα είναι σε θέση να φέρουν σημαντική καταναγκαστική οικονομική μόχλευση εις βάρος της Κίνας [15] στο μέλλον. Ομοίως, η δημιουργία του Κινεζικού Διεθνούς Συστήματος Πληρωμών (China International Payment System, CHIPS) -ένα σύστημα σχεδιασμένο για να μιμηθεί το SWIFT, το οποίο είναι μια οντότητα που βοηθά τον συντονισμό μεταφοράς τρισεκατομμυρίων δολαρίων με χρηματοπιστωτικά μηνύματα κάθε μέρα, και να διευκολύνει την επεξεργασία των συναλλαγών σε γουάν- θα μπορούσε να μονώσει την χώρα από κυρώσεις που αποδείχθηκαν τόσο ισχυρές εναντίον του Ιράν.

Η τάση μπορεί επίσης να απειλήσει την ανταγωνιστικότητα της αμερικανικής οικονομίας μακροπρόθεσμα. Στον βαθμό που οι διεθνείς εταιρείες αποφεύγουν ενεργά το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ, οι αγορές των ΗΠΑ δεν θα επωφελούνται πλέον από τις δουλειές τους. Ενώ η έκταση των πιθανών ζημιών είναι ασαφής, ανώτεροι υπάλληλοι του Υπουργείου Οικονομικών έχουν εκφράσει την ανησυχία τους για τις συνέπειες αυτές.

Και τώρα, με το να δίνονται στις ξένες εταιρείες ακόμη περισσότεροι λόγοι για να χρησιμοποιούν εναλλακτικά νομίσματα και χρηματοπιστωτικές αγορές, οι ΗΠΑ απειλούν να επιταχύνουν την τάση αυτή. Και αυτό, με την σειρά του, θα μπορούσε να είναι περικόψει την ικανότητα της χώρας να επιβάλει ισχυρές οικονομικές κυρώσεις στο μέλλον, δεδομένου ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες βασίζονται συχνά στην χρήση του δολαρίου στις διασυνοριακές συναλλαγές για να δημιουργήσουν το δικαιοδοτικό βάρος που είναι αναγκαίο για την επιβολή αποτελεσματικών κυρώσεων. Χωρίς αυτό το βάρος, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα είναι λιγότερο σε θέση να επιβάλουν κυρώσεις σε εταιρείες που διεξάγουν επιχειρήσεις με αδίστακτα έθνη ή τρομοκρατικές ομάδες.

ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΚΥΡΩΣΕΙΣ

Αυτό δεν γράφεται για να πούμε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να άρουν όλες τις κυρώσεις από το Ιράν απλώς για να ταιριάξουν με την Ευρώπη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν διατηρήσει αυτούς τους περιορισμούς για καλό λόγο: Όπως έχουν δείξει οι πρόσφατες δραστηριότητες του Ιράν, εξακολουθεί να είναι ένα κράτος που υποστηρίζει την τρομοκρατία, κακοποιεί συστηματικά τα ανθρώπινα δικαιώματα των πολιτών του και επιδιώκει ενεργά να αποσταθεροποιήσει την Μέση Ανατολή. Η επιθετική επιβολή ενός ισχυρού καθεστώτος κυρώσεων θα συνεχίσει να επιτρέπει στις Ηνωμένες Πολιτείες να πιέζουν την χώρα να εγκαταλείψει τις δραστηριότητες αυτές.

Οι πολιτικοί και οι ρυθμιστικές Αρχές επιφορτισμένες με την προστασία του χρηματοπιστωτικού συστήματος των ΗΠΑ από την έκθεση σε παράνομη δραστηριότητα, γνωρίζουν ότι τα οικονομικά εγκλήματα, συμπεριλαμβανομένης της δωροδοκίας, άλλης διαφθοράς και του ξεπλύματος χρήματος, παραμένουν διάχυτα στην Ισλαμική Δημοκρατία. Το Ιράν κατέλαβε την 130η θέση από 167 χώρες στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς της Transparency International το 2015. Οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ γνωρίζουν ότι το να επιτρέπουν στις ιρανικές επιχειρήσεις να διεξαχθούν μέσω του τραπεζικού συστήματος των ΗΠΑ θα μπορούσε να ενεργοποιήσει περισσότερα τέτοια εγκλήματα.