Το βήμα της Γερμανίας προς την Δεξιά | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το βήμα της Γερμανίας προς την Δεξιά

Γράμμα από το Μαγδεμβούργο

Τα πλήθη απαντούσαν με ορμή, και σιγά-σιγά ο ασυνάρτητος βρυχηθμός μετατράπηκε σε άσμα: «Merkel muss weg!» (Η Μέρκελ πρέπει να φύγει!) Ο Hocke άδραξε την ευκαιρία και προχώρησε. «Κυρίες και κύριοι, σήμερα θα δείξουμε κόκκινη κάρτα στην θητεία της κας Μέρκελ! Υπήρξε η χειρότερη καγκελάριος στην γερμανική ιστορία! Κανείς δεν έχει κάνει χειρότερη δουλειά από αυτήν την γυναίκα! Την έχουμε απορρίψει! Η μεταναστευτική πολιτική της έχει καταστρατηγήσει το γερμανικό Σύνταγμα!».

Από το 1949, το CDU έχει ελέγξει τις άκρες αυτού που πίστευε ότι ήταν συντηρητικό στα πλαίσια της νόμιμης γερμανικής πολιτικής [7]. Το να είναι ένα πολιτικό κόμμα σοβαρό σήμαινε ότι δεν κινείτο πιο δεξιά από το CDU. Αλλά μετά από 27 χρόνια διακυβέρνησης του CDU στην Γερμανία [8] από το 1982, η υποστήριξη του κόμματος στο ευρώ και οι μεταναστευτικές πολιτικές της Μέρκελ έχουν αποξενώσει την συντηρητική βάση του. Το AFD είδε μια ευκαιρία να καλύψει το κενό.

Και το έκανε. Στην Βάδη-Βυρτεμβέργη, ένα πλούσιο κρατίδιο στη νοτιοδυτική γωνία της Γερμανίας που στεγάζει την Mercedes, την Porsche και την Bosch, το κόμμα κέρδισε 15% των ψήφων. Και στην Σαξονία-Άνχαλτ, ένα μικρότερο κρατίδιο που βρίσκεται ακριβώς δυτικά του Βερολίνου και άλλοτε υπερήφανη παραγωγική βάση στη σοσιαλιστική Ανατολική Γερμανία, το AFD κέρδισε 24% των ψήφων, μετά από δημοσκοπήσεις που του έδιναν μόλις περίπου 2% τον Νοέμβριο. Οι πολίτες αισθάνθηκαν ότι είχαν συστηματικά αγνοηθεί από την γερμανική κυβέρνηση για περισσότερα από 25 χρόνια. Γι’ αυτούς, η Willkommenskultur της Μέρκελ [9] (η κουλτούρα του καλωσορίσματος) προς τους μετανάστες δεν είχε καμία λογική, καθώς η Δυτική Γερμανία δεν έκανε καμία προσπάθεια να τους υποδεχτεί στους κόλπους της από το 1989. Συνολικά, το AFD κέρδισε το 17,3% των ψήφων των Γερμανών στις εκλογές της Κυριακής, κάτι που παρέχει στο κόμμα έναν απρόσμενο βαθμό επιρροής στα κοινοβούλια των κρατιδίων της Γερμανίας.

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙ ΤΗΝ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Το AFD γεννήθηκε πριν από δύο χρόνια μετά από μια περιθωριακή εξέγερση εντός του CDU εναντίον ενός δεύτερου πακέτου οικονομικής διάσωσης για την Ελλάδα [10] το 2012. Το μανιφέστο του κόμματος χαρακτήρισε την ευρωζώνη ως «ακατάλληλη» νομισματική ζώνη, επέκρινε την πολιτική διάσωσης της Μέρκελ [11] ως ότι «επεκτείνει και παραποιεί» τις ενδημικές ανισορροπίες στο εσωτερικό της νομισματικής ένωσης, και επέμεινε ότι η Γερμανία δεν θα πρέπει να είναι υπεύθυνη για την πληρωμή των χρεών των ξένων χωρών. Εξήντα οκτώ γερμανοί οικονομολόγοι, δημοσιογράφοι και ηγέτες επιχειρήσεων ενέκριναν το μανιφέστο για τις ομοσπονδιακές εκλογές το 2013. Αλλά το AFD έκτοτε έχει μετατοπιστεί από την δημοσιονομική ετεροδοξία στις πολιτικές της συντηρητικής ταυτότητας [12], σε μεγάλο βαθμό υπό την ηγεσία του Hocke και της επίσημου εκπροσώπου του κόμματος, Frauke Petry [13]. Τον Ιούλιο του 2015, ο ηγέτης του κόμματος και κύριος ιδρυτής, ο μακροοικονομολόγος Bernd Lücke [14], εκδιώχθηκε από την θέση του υπέρ της Petry. Παραιτήθηκε από το κόμμα λίγες ημέρες μετά, δηλώνοντας ότι το κόμμα είχε «πέσει ανεπανόρθωτα σε λάθος χέρια». Εν τω μεταξύ, ο Hocke και ο André Poggenburg [15] της Σαξονίας-Άνχαλτ οδήγησαν το κόμμα προς την ιδεολογία του «ψηφίσματος της [πόλης] Erfurt» [16], που συντάχθηκε τον Μάρτιο του 2015, και το οποίο καθόριζε το κόμμα ως «ένα κίνημα του λαού μας ενάντια στα κοινωνικά πειράματα των τελευταίων δεκαετιών (την ισότητα των φύλων, την πολυπολιτισμικότητα, κλπ)». Το κόμμα συνέχισε να προσελκύει την προσοχή το 2015 καθώς ηγέτες όπως η Petry και ο Alexander Gauland από το Βραδεμβούργο συναντήθηκαν με ανοιχτά αντι-μουσουλμανικές ομάδες όπως το PEGIDA [17], των οποίων τα μέλη ο Gauland τα περιέγραψε ως «φυσικούς συμμάχους» του κόμματος.

Εν τω μεταξύ, η αύξηση της δυσαρέσκειας για τους μετανάστες [18], 1,1 εκατομμύριο από τους οποίους έχουν εισέλθει στην Γερμανία από τις αρχές του 2015, έχει δώσει στο AFD σημαντική ώθηση στις δημοσκοπήσεις. Μόλις πριν από επτά μήνες, το AFD ήταν στο 2% στην Σαξονία-Άνχαλτ. Πριν από τρεις εβδομάδες, έφτασε το 17%. Αλλά την Κυριακή, το κόμμα κέρδισε 24% των ψήφων στην Σαξονία-Άνχαλτ, 15% στην Βάδη-Βυρτεμβέργη, και 12% στην Rheinland-Pfalz, υπερδιπλασιάζοντας τον αριθμό των πολιτικών του AFD που κατέχουν αξίωμα στα κοινοβούλια των κρατιδίων από 40 σε 101 άτομα.

22032016-1.jpg

Ένας άνδρας περπατά μπροστά από αφίσα του δεξιού κόμματος Εναλλακτική για την Γερμανία (AFD) η οποία γράφει «Αρκετά! Η Σαξονία-Άνχαλτ ψηφίζει AFD», στην πόλη του Μαγδεμβούργου στην Σαξονία-Άνχαλτ, στις 13 Μαρτίου 2016. WOLFGANG RATTAY / REUTERS
--------------------------------------------

Αυτό το αποτέλεσμα ήταν σχεδόν αδιανόητο. Το AFD είχε παλέψει για να βρει νομιμοποίηση μεταξύ των Γερμανών ψηφοφόρων της κύριας τάσης [19], ιδίως καθώς οι διαδηλώσεις σε όλη την χώρα έχουν συνδέσει την υποστήριξη του AFD για το κλείσιμο των συνόρων με το ναζισμό και τον γενοκτονικό ρατσισμό, δύο θέματα εξαιρετικά ταμπού στην γερμανική πολιτική κουλτούρα [20]. Οι έντονες διαμαρτυρίες εναντίον του κόμματος υπήρξαν ένα σύνηθες θέαμα τόσο σε μικρές πόλεις όσο και σε μεγάλες σε όλη την Γερμανία φέτος, είτε στο πολιτικά φορτισμένο Βερολίνο είτε ακόμη και στην μικρή πόλη του Breisach στην κοιλάδα του Ρήνου, όπου πάνω από 800 άνθρωποι διαδήλωσαν εναντίον του AFD [21] τον περασμένο σαββατοκύριακο.

Οι εκλογές της Κυριακής δείχνουν ότι το AFD έχει καταφέρει να ξεπεράσει μερικές από αυτές τις συνδέσεις. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμα επικριτές. Σε ένα πάρτι για να γιορταστεί η νίκη του AFD στην Σαξονία-Άνχαλτ [22], δύο υποψήφιοι του AFD πάλεψαν για να αφαιρέσουν ένα ναζιστικό πανό 30 μέτρων που ένας άγνωστος είχε κρεμάσει από τον τέταρτο όροφο, εξωτερικά του κτιρίου. Δεν ήταν σαφές εάν το πρόσωπο που τοποθέτησε το πανό ήταν υποστηρικτής ή αντίπαλος του κόμματος.

ΣΤΕΛΝΟΝΤΑΣ ΕΝΑ ΜΗΝΥΜΑ

Είκοσι έξι χρόνια μετά την εθνική επανένωση, τα πρώην κρατίδια της Ανατολικής Γερμανίας, συμπεριλαμβανομένης της Σαξονίας-Άνχαλτ, έχουν δει τις οικονομίες τους να λιμνάζουν και τους πληθυσμούς τους να μειώνονται. Για πολλούς, οι μνήμες των «παλιών καλών ημερών» ασκούν μια ισχυρή έλξη.

«Οι προσδοκίες μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και την εθνική επανένωση το 1990 ήταν τεράστιες. Οι άνθρωποι στην Ανατολική Γερμανία ήθελαν να δημιουργήσουν περισσότερη ευημερία για τους ίδιους και για τις μελλοντικές γενιές. Η κυβέρνηση της [Δυτικής Γερμανίας] υποσχέθηκε ‘ανθισμένα τοπία’ μέσα σε λίγα χρόνια», είπαν 12 Γερμανοί οικονομολόγοι σε μια έκθεση [23] του DIW Berlin, του κορυφαίου γερμανικού οικονομικού ερευνητικού κέντρου. Αλλά «η υπόσχεση γρήγορα αποδείχθηκε ότι ήταν μια ψευδαίσθηση. Από καθαρά οικονομική άποψη, έγιναν λάθη».

Το εισόδημα και η παραγωγικότητα στην Ανατολική Γερμανία δεν έχουν συγκλίνει με τα ποσοστά στην Δύση, και έτσι οι υψηλής εξειδίκευσης εργαζόμενοι έχουν φύγει. Στην πραγματικότητα, από τις 14 διοικητικές περιφέρειες που περιλαμβάνει η Σαξονία-Άνχαλτ, περισσότερες από τις μισές έχουν δει τους πληθυσμούς τους να μειώνονται κατά 10-20% από το 1990˙ επτά έχουν δει τους πληθυσμούς τους να μειώνονται περίπου 21-38% από το 1990.

22032016-2.jpg

Η Frauke Petry, πρόεδρος του αντι-μεταναστευτικού κόμματος Εναλλακτική για την Γερμανία (AFD) απεικονίζεται μέσα από ένα σπασμένο παράθυρο μετά τις πρώτες δημοσκοπήσεις σε τρεις εκλογές κρατιδίων στο νυχτερινό εκλογικό πάρτι του κόμματος AFD στο Βερολίνο, στις 13 Μαρτίου 2016. FABRIZIO BENSCH / REUTERS
--------------------------------------------

Σήμερα, οι πολίτες της Ανατολικής Γερμανίας αναζητούν ένα μέλλον ευημερίας σε εναλλακτικές πολιτικές λύσεις, κάτι που έχει αποκρυσταλλωθεί σε ευρεία υποστήριξη για το AFD. Παρά το γεγονός ότι η μετανάστευση από τα ανατολικά προς τα δυτικά έχει σταθεροποιηθεί από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν σχεδόν 300.000 άνθρωποι άφηναν τα κρατίδια της πρώην DDR κάθε χρόνο, η ανατολική Γερμανία έχει δει κατά μέσο όρο 60.000 άτομα να φεύγουν από αυτό το τμήμα της χώρας κάθε χρόνο από το 2001. Οι νέοι έφευγαν από την ανατολή γρηγορότερα, και το ποσοστό του πληθυσμού ηλικίας κάτω των 34 μειώθηκε από 46,3% σε 34% από το 1991. Ο αρχηγός του κόμματος AFD στην Σαξονία-Άνχαλτ, André Poggenburg, περιέγραψε την ανατολική δημογραφική διαρροή ως «μια απειλή για το κοινωνικό μας κράτος». Οι υποστηρικτές του στο κρατίδιο της Σαξονίας-Άνχαλτ μου είπαν ότι το AFD θα μπορούσε να αναβιώσει και πάλι τις «κοινωνικές δομές» που κάποτε υπόσχονταν δουλειά και ευημερία για όλους τους Ανατολικογερμανούς, αλλά είχαν καταστραφεί κατά τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια της νεοφιλελεύθερης μεταρρύθμισης.

Ο Κλάους, ένας 44χρονος ιδιοκτήτης ακινήτων από το Halle, στη Σαξονία-Άνχαλτ, συνήθιζε να είναι υποστηρικτής του κόμματος CDU της Μέρκελ, αλλά έχει γίνει όλο και πιο απηυδισμένος με αυτό που ο ίδιος αποκαλεί «η καταστροφή της γερμανικής κοινωνίας». Μου είπε ότι ήταν σε ένα ταξίδι στις Ηνωμένες Πολιτείες πρόσφατα. «Ήμουν για λίγο στο Μπρούκλιν. Αυτό που είδα εκεί, δεν το θέλω εδώ στην Γερμανία, αυτές οι παράλληλες κοινωνίες διαφορετικών φυλών», είπε. «Είδα τόσους πολλούς μαύρους ανθρώπους χωρίς σπίτια, κάποιοι με μόνο ένα μάτι, να περιφέρονται στους δρόμους. Προφανώς δεν είχαν καμία ασφάλιση υγείας και κανέναν να τους προστατεύει. Δεν το θέλω αυτό στην Γερμανία, αλλά μπορώ να δω ότι έρχεται». Αποκάλεσε την δέσμευση της καγκελαρίου Μέρκελ στην πολυπολιτισμικότητα «αφελή» και αμφέβαλε ότι η νεοφιλελεύθερη δημοσιονομική πολιτική του CDU θα είναι σε θέση να παρέχει επαρκή προστασία για την ευημερία των πολιτών, παρά τον ανθρωπισμό της Μέρκελ. Αυτό τον οδήγησε να εξετάσει μια εναλλακτική λύση: Το κόμμα Εναλλακτική για την Γερμανία.

«Είχαμε μια καλή ζωή στην Ανατολική Γερμανία. Δεν ήμασταν πλούσιοι, αλλά είχαμε δουλειά, και ήμασταν ευχαριστημένοι. Νομίζω ότι αυτό τώρα έχει τελειώσει». Ο Klaus, όπως και πολλοί στην ανατολική Γερμανία, εξιδανικεύει τον σοσιαλισμό και τα οφέλη για την απασχόληση, ξεχνώντας πόσο δύσκολο ήταν να αγοράσει βασικά αγαθά με συγκριτικά μηδαμινούς μισθούς.

Ο Klaus μου έδειχνε το Μαγδεμβούργο κατά την διάρκεια του Σαββατοκύριακου. Μόλις δέκα λεπτά με τα πόδια από το City Carré, ένα από τα δύο νέα εμπορικά κέντρα που χτίστηκαν στην πόλη μετά την επανένωση, μου έδειξε σειρές κτιρίων και συγκροτήματα διαμερισμάτων που καταρρέουν. Η βαριά βιομηχανία, ένα στήριγμα των ημερών πριν από την γερμανική ενοποίηση, έχει εξαφανιστεί. Οι δημογραφικές συνέπειες της βιομηχανικής αποχώρησης έχουν παραλύσει τις μικρές κοινότητες σε όλη την Ανατολική Γερμανία.

«Πόσο περισσότερο μπορούμε να αντέξουμε τους δρόμους σε απομακρυσμένες και αραιοκατοικημένες πόλεις; Πώς θα βρούμε γιατρούς και δασκάλους για τις αγροτικές περιοχές; Από πού θα μπορούν οι πολίτες μας να αγοράσουν ακόμη και βασικά αγαθά στο μέλλον;», έγραψε ο Hartmut Augustin, αρχισυντάκτης της εφημερίδας Mitteldeutsche Zeitung στην Σαξονία-Άνχαλτ, σε ένα κύριο άρθρο που δημοσιεύθηκε την ημέρα των βουλευτικών εκλογών του κρατιδίου.

Το AFD τα έχει καταφέρει αξιοποιώντας αυτά τα τρωτά σημεία. Ωστόσο, μένει να δούμε αν το κόμμα έχει ένα σχέδιο για να θεραπεύσει την οικονομική δυσπραγία της Ανατολικής Γερμανίας. Οι λεπτομέρειες ξεχνιούνται εύκολα στην μέση του «Η Μέρκελ πρέπει φύγει» και του «Πολυπολιτισμικότητα στην Γερμανία - την απορρίπτουμε!».

22032016-3.jpg

Προεκλογικές αφίσες του κόμματος Die Linke (επάνω) οι οποίες αναγράφουν «Απελάστε τους εμπρηστές» και του δεξιού κόμματος Εναλλακτική για την Γερμανία (AFD) που γράφουν «Να ενισχυθεί η Αστυνομία: Προστατέψτε τους πολίτες» για τις επερχόμενες πολιτειακές εκλογές της Σαξονίας-Άνχαλτ στο Bitterfeld, την 29η Φεβρουαρίου του 2016. FABRIZIO BENSCH / REUTERS
------------------------------------------

ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΙΔΕΑΛΙΣΜΟΣ

Οι εκλογές της Κυριακής ήταν σε μεγάλο βαθμό μια συμβολική νίκη για το AFD. Τα κοινοβούλια των κρατιδίων μπορούν να κάνουν ελάχιστα σχετικά με την ομοσπονδιακή μεταναστευτική πολιτική, και συνήθως χρεώνονται με την ευθύνη μόνο για την δημόσια εκπαίδευση και τις μεταφορές. Αλλά η ψηφοφορία έχει δικαίως ερμηνευθεί ως δημοψήφισμα για το status quo στην Γερμανία, καθώς και για την θητεία της Μέρκελ στην εξουσία. Η πίστη της στις ευρωπαϊκές λύσεις, που εδραιώθηκε κατά την διάρκεια των ετών των χρηματοπιστωτικών κρίσεων της ευρωζώνης, αποδεικνύεται αντιλαϊκή -ακόμη και μεταξύ των κεντρώων Γερμανών, των φιλο-ευρωπαίων ψηφοφόρων, οι οποίοι βλέπουν την κοινωνία τους να πιέζεται στα όρια για να φιλοξενήσει πρόσφυγες και μετανάστες.

Ποτέ στο παρελθόν ένα δεξιό κόμμα δεν παρουσιάστηκε ως μια γνήσια συντηρητική εναλλακτική λύση για το CDU της Μέρκελ. Ούτε ένα τέτοιο κόμμα έχει κερδίσει την υποστήριξη που πέτυχε το AFD στις πρόσφατες εκλογές. Η μεγάλη νίκη του AFD στην Σαξονία-Άνχαλτ, μαζί με την μέτρια επιτυχία στην Βάδη-Βυρτεμβέργη και την Ρηνανία-Παλατινάτο, θα μπορούσαν να αλλάξουν το σχήμα της κύριας πολιτικής τάσης στην Γερμανία για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα στο μέλλον.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/germany/2016-03-20/germanys-step...

Σύνδεσμοι:
[1] http://www.independent.co.uk/news/uk/politics/germanys-right-wing-afd-pa...
[2] http://www.britannica.com/place/Thuringia
[3] http://event-tagungs-center.de/
[4] http://www.nationsonline.org/oneworld/germany.htm
[5] http://www.biography.com/people/angela-merkel-9406424
[6] http://www.britannica.com/topic/Christian-Democratic-Union-political-par...
[7] http://www.spiegel.de/international/topic/german_politics/
[8] http://www.dw.com/en/germanys-ruling-cdu-party-proposes-refugee-integrat...
[9] http://www.theguardian.com/commentisfree/2015/sep/06/germany-refugee-cri...
[10] http://www.bloomberg.com/news/articles/2015-08-14/europe-reaches-agreeme...
[11] http://www.nytimes.com/2015/08/19/world/europe/german-vote-on-bailout-ca...
[12] http://theweek.com/articles/447201/conservatives-are-engaging-identity-p...
[13] http://www.theguardian.com/world/2016/feb/07/frauke-petry-smiling-face-r...
[14] http://www.spiegel.de/thema/bernd_lucke/
[15] http://www.welt.de/politik/deutschland/article151695462/AfD-Wahlsieg-als...
[16] http://panteres.com/2015/03/26/afd-in-thuringia-state-parliament-in-erfu...
[17] http://www.reuters.com/article/us-europe-migrants-protests-germany-idUSK...
[18] http://www.nytimes.com/1992/12/11/nyregion/across-the-us-immigrants-find...
[19] http://www.reuters.com/article/us-germany-election-idUSKCN0WE0ZQ
[20] https://www.foreignaffairs.com/German%2520political%2520culture
[21] http://news.newsdirectory2.com/police-counter-demonstrators-holding-back...
[22] http://www.dw.com/en/germany-assesses-shake-up-following-election-gains-...
[23] http://www.diw.de/documents/publikationen/73/diw_01.c.483768.de/14-40.pdf

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition