Η ισχυρή γυναίκα της Ευρώπης | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η ισχυρή γυναίκα της Ευρώπης

Η βάσει αρχών ηγεσία της Γερμανίας

Φυσικά, η οικονομική δύναμη δεν πρέπει να συγχέεται με την στρατιωτική ισχύ [19]. Η πολιτική κουλτούρα της Γερμανίας και η δύσκολη σχέση της με την βούληση περί την αληθινή σκληρή δύναμη, τουλάχιστον προς το παρόν, την αποτρέπει από την χρήση εξαιρετικά επιθετικών εργαλείων εξωτερικής πολιτικής. Ακόμα κι έτσι, κατά τα τελευταία χρόνια, ο ρόλος της Γερμανίας στην διεθνή σκηνή έχει αρχίσει να επεκτείνεται. Οι ενέργειές της στην κρίση των προσφύγων είναι η τελευταία ένδειξη αυτής της αυξανόμενης αυτοπεποίθησης.

ΗΓΕΤΗΣ ΧΩΡΙΣ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΣ;

Αλλά ακριβώς επειδή η Γερμανία έχει γίνει όλο και πιο άνετη με τον ηγετικό της ρόλο, δεν σημαίνει ότι οι υπόλοιποι της ΕΕ αισθάνονται άνετα καταλαμβάνοντας τις πίσω θέσεις μετά την Μέρκελ. Η κατάπληξη των Ευρωπαίων ηγετών σχετικά με την συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας της Μέρκελ απηχεί την απογοήτευση [20] των πολιτών της ΕΕ [21] με τα σχέδια λιτότητας της Μέρκελ, την γκρίνια [22] σχετικά με την επιμονή της Γερμανίας για την επέκταση του ρωσικού αγωγού Nord Stream 2, και τις διαμαρτυρίες [23] κατά της Συνεργασίας Διατλαντικού Εμπορίου και Επενδύσεων (Transatlantic Trade and Investment Partnership, ΤΤΙΡ), μια εμπορική συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ την οποία στηρίζει η Μέρκελ. Ωστόσο, οι αντιρρήσεις της ΕΕ δεν εμπόδισαν τις σαρωτικές πολιτικές λιτότητας, ούτε έχουν σταματήσει την κίνηση για την κατασκευή του αγωγού Nord Stream 2 και την επιβολή της ΤΤΙΡ. Δεδομένου ότι η Γερμανία αποκτά περισσότερη αυτοπεποίθηση, η Μέρκελ έχει την οικονομική εξουσία, το πολιτικό κεφάλαιο, και, το πιο σημαντικό, την απόλυτη θέληση να προωθήσει αντιλαϊκά μέτρα μέσα από το περίπλοκο σύστημα της ΕΕ.

Με δεδομένη την εχθρική στάση [24] των περισσότερων άλλων εθνών της ΕΕ προς τους αιτούντες άσυλο, η Μέρκελ θα χρειαστεί κάθε κομμάτι της οικονομικής, πολιτικής και προσωπικής της πυγμής που μπορεί να επιστρατεύσει για να έχει μια πιθανότητα να συντηρήσει μια Ευρώπη που θα είναι σχετικά φιλόξενη προς τους πρόσφυγες. Αυτό είναι περισσότερο αναγκαίο από ποτέ, λόγω της ταχύτητας με την οποία ορισμένες χώρες θεσπίζουν περιοριστικές μεταναστευτικές πολιτικές.

Για παράδειγμα, από τον Ιανουάριο, η Δανία έχει περάσει μέτρα [25] που επιτρέπει στους Δανούς μεταναστευτικούς υπαλλήλους να παίρνουν οποιαδήποτε τιμαλφή που δεν έχουν συναισθηματική αξία, τα οποία έχουν μαζί τους οι πρόσφυγες, προκειμένου να πληρώσουν για την διαμονή τους. Η Κροατία, η ΠΓΔΜ και η Σλοβενία έχουν κλείσει [26] την βαλκανική οδό, και η νέα κυβέρνηση της Πολωνίας [27], με επικεφαλής την Beata Szydło του κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη, δήλωσε ότι η Πολωνία δεν θα δεχτεί κανέναν πρόσφυγα, αρνούμενη έτσι να τιμήσει [28 ] μια υπόσχεση που έκανε ο προηγούμενος πρωθυπουργός να δεχτεί 7.000 πρόσφυγες. Ακόμα και η Αυστρία, η οποία στο παρελθόν ήταν μια από τους ένθερμους υποστηρικτές της πολιτικής της Μέρκελ για τους πρόσφυγες και ηχηρός αντίπαλος των πολλών αντι-προσφυγικών μέτρων που εφαρμόζονται από άλλες χώρες, έχει γυρίσει την πλάτη της [29] στις αξίες των ανοικτών θυρών. Έθεσε ανώτατο επιτρεπτό όριο στον αριθμό των μεταναστών και στον αριθμό των αιτήσεων ασύλου που θα γίνεται αποδεκτός ανά ημέρα, έχτισε έναν φράχτη κατά μήκος ενός τμήματος των συνόρων της χώρας με την Σλοβενία, και έστειλε τον στρατό να επιβάλει αυτούς τους κανόνες. Άλλες χώρες της ΕΕ έχουν εφαρμόσει παρόμοιες πολιτικές που στοχεύουν στο να αποθαρρύνουν τους μετανάστες από το να αφιχθούν, πόσω μάλλον να μείνουν στο εσωτερικό των συνόρων τους.

Δεδομένου του ότι αυτές οι πολιτικές κατά των προσφύγων αποτελούν τώρα το νέο ευρωπαϊκό πρότυπο, η συμφωνία της Μέρκελ με την Τουρκία έχει περισσότερο νόημα. Αυτό δεν απαλλάσσει την Μέρκελ από το ότι υπέγραψε μια συμφωνία που είναι πολύ λιγότερο ιδεαλιστική και ανθρωπιστική από όσο η ρητορική της, και η ΕΕ δεν πρέπει να παραβλέψει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ανθρωπιστικές ανάγκες των αιτούντων άσυλο. Ωστόσο, παρ’ όλη την συνολική δύναμη της Μέρκελ, η Γερμανία είναι μόνο ένα από τα 28 κράτη-μέλη της ΕΕ, και ακόμη και ο Nils Muižnieks, ο Επίτροπος του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και σφοδρός επικριτής της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, σημείωσε πρόσφατα [30] ότι «δεν είναι δυνατή καμιά εθνική λύση σε αυτή την μεταναστευτική πρόκληση. Είναι μια ψευδαίσθηση ότι μπορείς να το αντιμετωπίσεις από μόνος σου˙ είναι μια ψευδαίσθηση ότι μπορείς να πασάρεις την ευθύνη σε άλλες χώρες, σε γειτονικές σου χώρες».

07042016-3.jpg

Ο γενικός γραμματέας της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης της Γερμανίας Peter Tauber και η Γερμανίδα καγκελάριος και αρχηγός του CDU Άνγκελα Μέρκελ ψηφίζουν για ένα ψήφισμα σχετικό με τους πρόσφυγες, στο συνέδριο του κόμματος CDU στην Καρλσρούη της Γερμανίας, τον Δεκέμβριο του 2015. RALPH ORLOWSKI / REUTERS
-----------------------------------------

Δυστυχώς, φαίνεται ότι η Γερμανία της Μέρκελ θα συνεχίσει να είναι μια μοναχική συνήγορος υπέρ των συνεκτικών απαντήσεων στην κρίση, μέχρι το υπόλοιπο της ΕΕ να συνειδητοποιήσει ότι είναι αδύνατο για μια μόνο χώρα να επιλύσει ένα πανευρωπαϊκό πρόβλημα, ακόμη και αν η εν λόγω χώρα είναι η Γερμανία. Δεδομένου ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν παραμείνει πεισματικά μη συνεργάσιμα απέναντι σε πολλά επιχειρήματα από κορυφαίους αξιωματούχους της ΕΕ [31], η αξιοθρήνητη ανθρώπινη απελπισία σε στρατόπεδα προσφύγων [32] όπως στην Ειδομένη, και οι πολλαπλές τρομοκρατικές επιθέσεις [33] στον πυρήνα της δυτικής Ευρώπης –συμπεριλαμβανομένης μιας μόλις μερικά τετράγωνα από το κτίριο που στεγάζει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή- είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τι θα μπορούσε να πείσει τα διάφορα κράτη-μέλη να συνεργαστούν για την επίλυση της κρίσης.