Αφήστε την Γεωργία να μπει στο ΝΑΤΟ

Στα τέλη Μαρτίου, για έκτη συνεχή χρονιά, η εθνική ομάδα ράγκμπι της Γεωργίας κέρδισε το Κύπελλο των Ευρωπαϊκών Εθνών. Η σειρά από νίκες έχει ανοίξει εκ νέου μια συζήτηση [1] σχετικά με το να επιτραπεί στην μικροσκοπική χώρα του Καυκάσου, η οποία φαίνεται να έχει ξεπεράσει το δικό της τουρνουά, να μπει στο Πρωτάθλημα των Έξι Εθνών (Six Nations Championship), το κορυφαίο κύπελλο ράγκμπι της Ευρώπης, το οποίο περιλαμβάνει την Αγγλία, την Γαλλία, την Ιρλανδία, την Ιταλία, την Σκωτία και την Ουαλία. Ωστόσο, είναι τα χρήματα [2] και όχι η ποιότητα του παιχνιδιού, που φαίνεται να λείπουν από την Γεωργία για το αγώνισμα. Υπαινισσόμενοι σχετικά με τις παρόμοια ανεπιτυχείς προσπάθειες της Τιφλίδας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι Γεωργιανοί αρέσκονται να αστειεύονται ότι το Πρωταθλήματος των Six Nations έχει προστεθεί στην λίστα των Δυτικών θεσμών στους οποίους η Γεωργία αποτυγχάνει να μπει.

Η Τιφλίδα διακήρυξε επίσημα την πρόθεσή της να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ κατά την Σύνοδο Κορυφής της Πράγας το 2002 και από τότε, προωθεί σταθερά το κύρος της στην συμμαχία. Σε μια χειρονομία για να αναγνωρίσουν την πρόοδο της Γεωργίας, οι ηγέτες του ΝΑΤΟ συμφώνησαν [3] κατά την Σύνοδο Κορυφής του Βουκουρεστίου το 2008 να δεχτούν τελικά την Γεωργία στο κλαμπ. Οκτώ χρόνια αργότερα, παρά την αυξανόμενη συμβολή της χώρας στην παγκόσμια ασφάλεια και την πρόοδό της προς την στρατιωτική και πολιτική μεταρρύθμιση, οι χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ έχουν παραμείνει απρόθυμες να εκδώσουν Ενταξιακό Σχέδιο Δράσης (Membership Action Plan, MAP), έναν καθιερωμένο μηχανισμό για τις χώρες υποψήφιες να προετοιμαστούν για προσχώρηση.

Η εξήγηση είναι αρκετά προφανής. Οι σχέσεις της χώρας με την Μόσχα είναι ταραγμένες˙ με σχεδόν το ένα τέταρτο του εδάφους της να έχει ήδη καταληφθεί από την Ρωσική Ομοσπονδία, η Γεωργία θεωρείται ως μια από τις πιο εκτεθειμένες στρατιωτικά χώρες της περιοχής και, ως εκ τούτου, μια πρόσθετη ανησυχία για τους Δυτικοευρωπαίους ηγέτες, οι οποίοι είναι γενικά αρκετά απρόθυμοι [4] να ενοχλήσουν την ρωσική αρκούδα επεκτείνοντας τα ανατολικά σύνορα του ΝΑΤΟ. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, επίσης, ξεκίνησε το 2008 επιβεβαιώνοντας [5] το «δικαίωμα της Γεωργίας να επιδιώξει την ένταξή της στο ΝΑΤΟ» για να εξηγήσει το 2014 [6] ότι «δεν υπάρχουν άμεσα» σχέδια να εισέλθει η Γεωργία στην συμμαχία. Με άλλα λόγια, δεν είναι τόσο μεγάλη έκπληξη ότι η Γεωργία έμεινε με άδεια χέρια στις συνόδους κορυφής του ΝΑΤΟ το 2009, το 2010, το 2012 και το 2014.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Jens Stoltenberg (δεξιά), και πρωθυπουργός της Γεωργίας, Ιρακλί Γκαριμπασβίλι, παρακολουθούν την τελετή έναρξης στο κοινό κέντρο εκπαίδευσης και αξιολόγησης στον οικισμό Krtsanisi έξω από την Τιφλίδα, στην Γεωργία, στις 27 Αυγούστου 2015. IRAKLI GEDENIDZE / REUTERS
--------------------------------------------

Η ηγεσία της χώρας, ωστόσο, επιμένει. Στην πραγματικότητα, κατά την προσεχή Σύνοδο Κορυφής στην Βαρσοβία, η Τιφλίδα σχεδιάζει να αποσύρει τα αιτήματά της [7] για ένα MAΡ και να απαιτήσει την οριστική απομάκρυνση [8] όλων των τυχόντων ενδιάμεσων βημάτων προς την ένταξη. Η χώρα έχει κάποιο κύρος για ένα τέτοιο αίτημα. Οι δυσανάλογα υψηλές εισφορές της Γεωργίας στις υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ στρατιωτικές επιχειρήσεις και ο σχετικά επιτυχημένος πειραματισμός της με την δημοκρατία έχουν βοηθήσει την χώρα να εκπληρώσει τους δύο θεμελιώδεις κανόνες της Πολιτικής Ανοικτών Θυρών του ΝΑΤΟ.

Η Γεωργία είναι σήμερα ο δεύτερος μεγαλύτερος συνεισφέρων στα στρατεύματα στο Αφγανιστάν, έχοντας αναπτύξει 12.000 στρατιώτες στην χώρα από το 2010. Επιπλέον, η Τιφλίδα πληροί ήδη την απαίτηση για αμυντικές δαπάνες στο 2% του ΑΕΠ˙ [9] μόνο πέντε άλλες χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ έχουν εκπληρώσει την υποχρέωση αυτή. Η πρόσφατη αγορά αντιαεροπορικών συστημάτων από την χώρα [10] και η αναδιάρθρωση του στρατού [11] σύμφωνα με την Ανατολική και την Δυτική διοίκηση έχουν αυξήσει περαιτέρω τις αμυντικές δυνατότητες της χώρας. Μαζί με αυτό, η Γεωργία έχει αρχίσει να συμμετέχει στην Δύναμη Αντίδρασης του ΝΑΤΟ, η οποία είναι μια αποστολή ταχείας αντίδρασης του ΝΑΤΟ˙ φιλοξένησε τις πρώτες στρατιωτικές ασκήσεις ΝΑΤΟ-Γεωργίας˙ και εγκαινίασε ένα Κέντρο Κοινής Εκπαίδευσης και Αξιολόγησης ΝΑΤΟ-Γεωργίας λίγο έξω από την Τιφλίδα.

Καθόλου λιγότερο σημαντική είναι η πρόοδος της Γεωργίας σχετικά με την δημοκρατία. Στα τελευταία χρόνια, η Γεωργία κατατάσσεται σταθερά στην κορυφή μεταξύ των μετα-σοβιετικών κρατών (εκτός των χωρών της Βαλτικής) στις εκθέσεις αξιολόγησης της δημοκρατίας από το Freedom House. Οι βουλευτικές εκλογές το 2012 και οι προεδρικές του 2013 στην Γεωργία είναι μοναδικά παραδείγματα δημοκρατικής και ειρηνικής μετάβασης εξουσίας στην περιοχή, όπου οι εκλογές είναι γενικά μη ανταγωνιστικές και οι κυβερνήσεις δεν λογοδοτούν στον λαό τους.

Και έτσι, έχοντας εργαστεί σκληρά στο σπίτι τους, οι ηγέτες της Γεωργίας είναι έτοιμοι να κάνουν μια παθιασμένη [12] προσπάθεια για την ένταξη. Αλλά δεν είναι πάρα πολύ δύσκολο να προβλέψει κανείς την απάντηση˙ λαμβάνοντας υπόψη την απουσία υποστήριξης σε οποιαδήποτε ηγετική χώρα του ΝΑΤΟ, η πόρτα στο ΝΑΤΟ, κατά πάσα πιθανότητα, θα παραμείνει κλειστή. Αντ’ αυτού, θα υπάρξει μια παράγραφο μερικές σελίδες μέσα στην Δήλωση της Συνόδου Κορυφής της Βαρσοβίας που θα προσπαθεί να επαινέσει την Γεωργία για τα επιτεύγματά της, να επιβεβαιώνει τις προοπτικές ένταξης της χώρας, και θα αποτυγχάνει να παραθέτει συγκεκριμένα ορόσημα για το πότε μπορεί η Τιφλίδα να προκριθεί τελικά για ένα MAP.

Στρατιώτες από διαφορετικές χώρες στέκονται σε στάση προσοχής κατά την διάρκεια μιας τελετής έναρξης των ασκήσεων «Συνεργατικό Τόξο 09» (Cooperative Longbow 09) του ΝΑΤΟ και «Συνεργατικός Λογχοφόρος 09» (Cooperative Lancer 09) στην στρατιωτική βάση Vaziani, έξω από την Τιφλίδα, στις 11 Μαΐου 2009. DAVID MDZINARISHVILI / REUTERS
---------------------------------------------

Λίγους μήνες μετά την Σύνοδο Κορυφής, τον Οκτώβριο, οι Γεωργιανοί θα προσέλθουν στις κάλπες για να εκλέξουν το κοινοβούλιό τους. Και ακριβώς όπως και οι προηγούμενες λίγες ψηφοφορίες, οι εκλογές θα αφορούν τόσο στην εξωτερική πολιτική όσο και στα εγχώρια θέματα. Και εδώ, το ΝΑΤΟ θα παίξει πολύ. Ανήμπορα να τηρήσουν την υπόσχεσή τους για πλήρη ένταξη στην Δύση, τα φιλο-Δυτικά κόμματα θα το βρουν όλο και πιο δύσκολο να συσπειρώσουν υποστηρικτές γύρω από την ατζέντα τους. Και τα φιλο-ρωσικά, τα οποία έχουν ήδη εξαπολύσει [13] μια μαζική εκστρατεία ενημέρωσης γύρω από την ιδέα ότι η ένταξη στο ΝΑΤΟ είναι οραματική και θέτει ένα δυσανάλογα μεγάλο βάρος για την ασφάλεια της Γεωργίας, θα εκμεταλλευθεί περαιτέρω την αντιληπτή παραμέληση της Γεωργίας από την Δύση.

Οι αριθμοί το κάνουν φανερό. Σύμφωνα με μια δημοσκόπηση [14] που παραγγέλθηκε από το Εθνικό Δημοκρατικό Ινστιτούτο τον Αύγουστο του περασμένου έτους, το 31% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι θα «εγκρίνουν» εάν η Γεωργία προσχωρήσει στην Ευρασιατική Ένωση, το βασικό αντίβαρο της Ρωσίας σε αυτό που βλέπει ως μια Δυτική «επέκταση» στην πίσω αυλή της. Σε μια παρόμοια έρευνα [15] που διεξήχθη ακριβώς πριν από έναν χρόνο, ο αριθμός των υποστηρικτών της Ευρασιατικής Ένωσης ανερχόταν στο 20%. Τον Νοέμβριο του 2013, ήταν 11%.

Τα δύο ξεκάθαρα φιλο-ρωσικά κόμματα έχουν κερδίσει έδαφος στις τελευταίες δύο γενικές εκλογές. Στις προεδρικές εκλογές του 2013 και στις δημοτικές εκλογές του 2014, έλαβαν 10,2% και 16,8% των ψήφων σε εθνικό επίπεδο, αντίστοιχα. Με το να απεικονίζουν την Δύση ως ταραχοποιό σε συγκρούσεις στην Ουκρανία και την Συρία και ως εχθρό του Ορθόδοξου Χριστιανισμού και των παραδοσιακών οικογενειακών αξιών, τα φιλο-ρωσικά κόμματα έχουν κεφαλαιοποιήσει τους φόβους των συντηρητικών της Γεωργίας και ενθάρρυναν τον σκεπτικισμό σχετικά με το ευρωατλαντικό μέλλον της χώρας.

Όπως συμπέρανε ο Διευθυντής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ, James R. Clapper, [16] σε δήλωσή του τον Φεβρουάριο, «η αυξανόμενη απογοήτευση» μεταξύ των Γεωργιανών για τον αργό ρυθμό ενσωμάτωσης της χώρας στην Δύση και η «όλο και πιο αποτελεσματική ρωσική προπαγάνδα» θα μπορούσαν να επιβραδύνουν ή να αναστείλουν τις προσπάθειες της Τιφλίδας προς την ευρωατλαντική ενσωμάτωση. Μια τέτοια τροπή των γεγονότων, όχι μόνο θα βλάψει την σταθερότητα και την δημοκρατική ανάπτυξη της Γεωργίας, αλλά και θα έρθει ως ένα σημαντικό πλήγμα για την Γεωργία και τα Δυτικά συμφέροντα στην περιοχή.

Η Γεωργία είναι ένας πολύτιμος στρατιωτικός σύμμαχος στην περιοχή του Καυκάσου. Τα στρατεύματά της έχουν αναπτυχθεί μαζί με τους Δυτικούς στρατιώτες στο Ιράκ, το Αφγανιστάν, το Κοσσυφοπέδιο, και πιο πρόσφατα στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Είναι ένας σημαντικός διάδρομος Ανατολής-Δύσης που συνδέει ενεργειακά πεδία στην Κασπία Θάλασσα προς την τουρκική και την ευρωπαϊκή αγορά, παρακάμπτοντας την διαδρομή μέσω της Ρωσίας. Η Γεωργία είναι ένας σημαντικός διάδρομος Βορρά-Νότου επίσης, συνδέοντας την Ρωσία με την Αρμενία και την Μέση Ανατολή. Η απώλεια ενός συμμάχου σε τέτοια στρατηγική τοποθεσία προς όφελος της Ρωσίας θα θέσει τέλος σε σχέδια [17] που στοχεύουν στην διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης και θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για περαιτέρω ρωσικές περιπέτειες στην Μέση Ανατολή. Γι’ αυτό οι Δυτικές πρωτεύουσες πρέπει να αρχίσουν να παίρνουν πιο σοβαρά το αίτημα της Γεωργίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Ένας ιερέας ευλογεί στρατιώτες κατά την διάρκεια τελετής αποχαιρετισμού στην στρατιωτική βάση Vaziani, έξω από την Τιφλίδα, στις 24 Μαρτίου 2015. DAVID MDZINARISHVILI / REUTERS
-------------------------------------------

Τα εγκαίνια του Κέντρου Εκπαίδευσης Γεωργίας-ΝΑΤΟ, η ανάπτυξη κοινών στρατιωτικών ασκήσεων και η σύνταξη δηλώσεων προς στήριξη της ενδεχόμενης ένταξης της Γεωργίας, είναι όλα σημαντικά σημεία υποστήριξης προς την Γεωργία. Αλλά είναι ανεπαρκή. Αυτό που η Γεωργία χρειάζεται περισσότερο αυτή την στιγμή είναι μια ισχυρή εγγύηση ασφαλείας. Και ο καλύτερος και ο πιο εύκολος τρόπος για να γίνει αυτό είναι μέσω μιας επίσημης δήλωσης ότι μπορεί να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ, ανά πάσα στιγμή χωρίς ένα MAP (Σχέδιο Δράσης Μέλους).

Η αλήθεια είναι ότι η Γεωργία δεν χρειάζεται ένα τέτοιο σχέδιο πια˙ το υφιστάμενο πλαίσιο της συνεργασίας ΝΑΤΟ-Γεωργίας –το Ετήσιο Εθνικό Σχέδιο, η Επιτροπή ΝΑΤΟ-Γεωργίας, και το πιο πρόσφατο «Υπαρξιακό Πακέτο» (Existential Package)- ήδη περιέχει όλα τα αναγκαία τεχνικά μέτρα για να προετοιμάσει την χώρα για ενδεχόμενη προσχώρηση. Ουσιαστικά, επίσης, η Γεωργία είναι πολύ πιο μπροστά από ορισμένες από τις χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Και για να ανακουφίσει τις ανησυχίες ότι η παρουσία της Ρωσίας σε τμήματα της Γεωργίας θα προκαλούσε μια απάντηση συλλογικής ασφάλειας του ΝΑΤΟ, το άρθρο 5 θα μπορούσε να εφαρμοστεί μόνο στην επικράτεια εκτός της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας μέχρι να διευθετηθεί η διαμάχη.

Η επιτάχυνση της ένταξης της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ θα αφήσει την Μόσχα δυσαρεστημένη, αλλά το να χαθεί η Γεωργία θα ήταν πολύ χειρότερο. Η κατανόηση από την Ρωσία ότι η ένταξη της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ επίκειται ίσως την αναγκάσει να συμπεριφέρεται καλά στα σύνορα της Γεωργίας. Αλλά πάνω απ’ όλα, το άνοιγμα της διαδικασίας ένταξης θα είναι ένα ισχυρό μήνυμα προς τους Γεωργιανούς ότι ένας Δυτικός προσανατολισμός αξίζει τον κόπο και με το παραπάνω.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/georgia/2016-04-12/let-georgia-j...

Σύνδεσμοι:
[1] https://uk.sports.yahoo.com/news/restructuring-six-nations-135653214.html
[2] http://www.theguardian.com/sport/2016/feb/03/georgia-six-nations-milton-...
[3] http://www.nato.int/cps/en/natolive/official_texts_8443.htm
[4] http://www.reuters.com/article/us-nato-georgia-idUSKBN0TG1HP20151127#av6...
[5] http://www.sras.org/official_statements_on_russia_georgia_conflict
[6] http://www.cbsnews.com/videos/obama-no-immediate-plans-to-bring-ukraine-...
[7] http://www.civil.ge/eng/article.php?id=28318
[8] http://www.civil.ge/eng/article.php?id=28511
[9] http://www.wsj.com/articles/nato-calls-for-rise-in-defence-spending-by-a...
[10] http://www.janes.com/article/52430/paris-air-show-2015-georgia-signs-maj...
[11] http://www.interpressnews.ge/en/politicss/45822-georgian-eastern-and-wes...
[12] http://www.bbc.co.uk/programmes/p032twgf
[13] http://www.media-diversity.org/en/additional-files/documents/Anti-Wester...
[14] http://www.civil.ge/eng/article.php?id=28664
[15] http://www.civil.ge/eng/article.php?id=28260
[16] http://www.armed-services.senate.gov/imo/media/doc/Clapper_02-09-16.pdf
[17] http://www.tap-ag.com/the-pipeline/the-big-picture/southern-gas-corridor

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition