Το σχέδιο της May για το Brexit | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το σχέδιο της May για το Brexit

Στρατηγικές για την έξοδο από την ΕΕ
Περίληψη: 

Η τελική συμφωνία για την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ μπορεί να είναι πολύ πιο θετική από όσο η οξεία συζήτηση στον απόηχο του δημοψηφίσματος της 23ης Ιουνίου του 2016, υπονόησε ότι θα ήταν.

Ο TIM CULLEN είναι αναπληρωτής συνεργάτης στο Saïd Business School στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και διευθυντής του Προγράμματος Διαπραγματεύσεων της Οξφόρδης.

Στις 3 Αυγούστου του 1914, το βράδυ πριν από την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, σερ Έντουαρντ Γκρέι, παρατήρησε περίφημα ότι «Τα φώτα κλείνουν σε όλη την Ευρώπη˙ εμείς δεν θα τα δούμε να ανάβουν και πάλι στην διάρκεια της ζωής μας». Αμέσως μετά το δημοψήφισμα για το Brexit, στο οποίο το 52% των Βρετανών ψήφισαν για να αποχωρήσουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση, πολλοί μεταξύ των Βρετανών ψηφοφόρων θεώρησαν ότι τα φώτα της οικονομικής ολοκλήρωσης είχαν σβήσει και ότι οι σκοτεινοί καιροί έρχονται για το Ηνωμένο Βασίλειο.

Η πυρετική, αρχική ατμόσφαιρα στο Westminster μετά το δημοψήφισμα ήταν γεμάτη με αντεγκλήσεις σχετικά με την τοξική εκστρατεία για το δημοψήφισμα και τα ρήγματα εντός της κυβέρνησης. Μια βασική αρχή των διαπραγματεύσεων είναι να υπάρχει ενότητα στην πλευρά κάποιου, και αυτό έλειπε οδυνηρά -μια δυσοίωνη βάση για την συμμετοχή σε αυτό που θα είναι η πιο σημαντική και περίπλοκη διαπραγμάτευση στην ιστορία της χώρας.

Αλλά εν μέσω της αναταραχής, υπήρχαν κάποια θετικά σημάδια. Ένας νέος ηγέτης των Συντηρητικών, η Theresa May, αναδύθηκε από το πολιτικό χάος και γρήγορα έδειξε ότι διαθέτει το είδος του ατσαλιού που πολλά μέλη του κόμματος θαύμαζαν στην μοναδική προηγούμενη γυναίκα πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου, την Μάργκαρετ Θάτσερ. Αναλαμβάνοντας την πρωθυπουργία τον Ιούλιο, η Μέι απέρριψε δυνητικά διαφωνούντες υπουργούς και όρισε ένα λεπτά ισορροπημένο νέο υπουργικό συμβούλιο. Παρά το γεγονός ότι η ίδια ευνοούσε την παραμονή στην ΕΕ, επινόησε το σύνθημα «Brexit σημαίνει Brexit» και με σύνεση ονόμασε έναν πρώην υφυπουργό για την Ευρώπη και υπέρμαχο του «εκτός», τον David Davis, ως υπουργό για την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο νέος υπουργός για το Διεθνές Εμπόριο, Liam Fox, είναι ένας άλλος υπέρμαχος του Brexit, όπως είναι και ο πιο αμφιλεγόμενος διορισμός της Μέι: Ο Boris Johnson ως υπουργός Εξωτερικών.

Σχολιαστές από όλο τον κόσμο, για να μην αναφέρουμε τον Γάλλο Υπουργό Εξωτερικών, Jean-Marc Ayrault, έσπευσαν να απορρίψουν αυτόν τον τελευταίο διορισμό, παραθέτοντας μερικές από τις γκάφες του Τζόνσον, που είναι το «εμπόρευμα» αυτού του πρώην δημάρχου του Λονδίνου και αρθρογράφου εφημερίδων [ 1]. Αλλά ο διορισμός του μπορεί να αποδειχθεί μια έξυπνη κίνηση. Ο Johnson, ο οποίος ηγήθηκε με επιτυχία την εκστρατεία υπέρ του Brexit, κάνει διάκριση μεταξύ της αντίθεσης στην ηγεμονία της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών και στην επιδίωξη ευρύτερων σχέσεων με τις ευρωπαϊκές χώρες. «Υπάρχει μια τεράστια διαφορά μεταξύ της εξόδου από την ΕΕ και των σχέσεών μας με την Ευρώπη», είπε, «οι οποίες, αν μη τι άλλο, πρόκειται να ενταθούν και να οικοδομηθούν σε διακυβερνητικό επίπεδο». Είναι ένας ρεαλιστής πολιτικός που δεν προέρχεται από την ακραία «ευρωσκεπτικιστική» πτέρυγα του κόμματός του και είναι πάρα πολύ δημοφιλής σε ένα ευρύ φάσμα του πληθυσμού. (Μια δημοσκόπηση τον Μάιο του 2016 [2], αποκάλυψε ότι το 52% των Λονδρέζων εγκρίνουν την απόδοσή του ως δήμαρχος, αν και μια μετά το δημοψήφισμα [3] δημοσκόπηση [3] έχει δείξει κάποια πτώση στην δημοτικότητά του). Η Μέι το αναγνωρίζει αυτό και, χωρίς αμφιβολία, θα περιμένει από αυτόν να εμπλακεί επισταμένα με ξένους ηγέτες και, τελικά, να βοηθήσει να «πωληθεί» η τελική συμφωνία για το Brexit εγχωρίως.

Αν και οι αψιμαχίες μεταξύ του Fox και του Johnson που έχουν προκύψει πρόσφατα θα μπορούσαν να απειλήσουν την ανάγκη της βρετανικής κυβέρνησης να δείξει ένα ενιαίο μέτωπο έναντι της Ευρώπης, η Μέι δεν είναι μια ανόητη πολιτικός, και είναι απίθανο να ανεχθεί αυτούς τους εσωτερικούς διαπληκτισμούς. Ήταν αξιοσημείωτο ότι έδειξε υποστήριξη προς τον Τζόνσον, αφήνοντάς τον υπεύθυνο όταν τόσο η ίδια όσο και ο Philip Hammond, ο υπουργός Οικονομικών, ήταν σε διακοπές. Η κυβέρνηση έχει το πλεονέκτημα μιας αντιπολίτευσης του Εργατικού Κόμματος που είναι μπλεγμένο σε μια υπαρξιακή πάλη με τον δικό του δύσμοιρο ηγέτη, τον Jeremy Corbyn, ο οποίος έχει αμελητέα υποστήριξη στο Κοινοβούλιο. Μια αδύναμη αντιπολίτευση μπορεί να είναι κάτι κακό για την δημοκρατία, αλλά θα μπορούσε να δώσει στους συντηρητικούς υπουργούς που θα καθοδηγούν τους διαπραγματευτές για το Brexit τον χώρο για να κάνουν ό, τι απαιτείται.

Ωστόσο, υπάρχουν μια σειρά από επίπονες εργασίες που βρίσκονται ενόψει. Η πρώτη πρόκληση θα είναι να βρεθούν άνθρωποι με τις κατάλληλες δεξιότητες για να ενισχυθεί η διαπραγματευτική ικανότητα της βρετανικής δημόσιας διοίκησης. Οι σχολιαστές έχουν επικεντρωθεί σχεδόν αποκλειστικά στην έλλειψη εμπορικών διαπραγματευτών, αγνοώντας τα σημεία των θεμάτων που δεν αφορούν το εμπόριο αλλά πρέπει να αντιμετωπιστούν για την μετατροπή της σχέσης του Ηνωμένου Βασιλείου με την Ευρώπη. Καθώς οι προοπτικές σταδιοδρομίας για τους εργαζόμενους Βρετανούς υπηκόους στο εσωτερικό της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών σίγουρα τώρα θα περικοπούν, η βρετανική κυβέρνηση θα πρέπει να προσφέρει ελκυστικά κίνητρα στους καλύτερους από αυτούς για να γυρίσουν πίσω και να διαπραγματευτούν το Brexit για το Ηνωμένο Βασίλειο. Είτε είναι ώριμοι εμπορικοί διαπραγματευτές είτε ειδικοί στο οτιδήποτε, από τους δημοσιονομικούς κανονισμούς μέχρι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και μέχρι το αν θα επιτρέπεται στους Βρετανούς αλιείς να ψαρεύουν ρέγγες, θα έχουν ένα προβάδισμα όταν πρόκειται για την γνώση επί των θεμάτων και επί των διαπραγματευτών από την άλλη πλευρά του τραπεζιού.