Ο νότιος Καύκασος θερμαίνεται | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο νότιος Καύκασος θερμαίνεται

Γιατί η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος νικητής

Εκτός από την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν, αμφότερες η Γεωργία και η Τουρκία θα χάσουν από μια τέτοια έκβαση. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, η Τουρκία έχει τοποθετηθεί ως στρατηγικός εταίρος του Αζερμπαϊτζάν, το οποίο κατοικείται κυρίως από τουρκικής εθνικότητας Μουσουλμάνους. Το 1993, η Τουρκία σφράγισε τα σύνορά της με την Αρμενία και επέβαλε οικονομικό εμπάργκο στην χώρα που διατηρείται ως σήμερα. Κατά την τελευταία δεκαετία, η Τουρκία έχει συνεργαστεί με το Αζερμπαϊτζάν και την Γεωργία για την δημιουργία ενός διαδρόμου διέλευσης Ανατολής-Δύσης μεταξύ της Κασπίας Θάλασσας και της Ευρώπης. Οι προκύπτοντες αγωγοί [14], οι σιδηρόδρομοι [15] καθώς και άλλα έργα υποδομής έχουν διευκολύνει έναν στρατηγικό άξονα μεταξύ Αζερμπαϊτζάν, Γεωργίας και Τουρκίας, που έχει μειώσει την εξάρτηση του Μπακού και της Τιφλίδας από την Ρωσία και έφερε και τα τρία κράτη πιο κοντά στην Ευρώπη. Μια αλλαγή στον στρατηγικό προσανατολισμό του Μπακού προς την Ρωσία, ειδικά μια αλλαγή που επηρεάζει την ενεργειακή του πολιτική θα μπορούσε να αποδυναμώσει αυτή την ομάδα, αφήνοντας την Γεωργία πιο ευάλωτη στην ρωσική επιρροή και υπονομεύοντας περαιτέρω την σύνδεση της Τουρκίας με την Ευρώπη σε μια εποχή όπου οι εντάσεις μεταξύ Άγκυρας και Βρυξελλών είναι ήδη μεγάλες εξαιτίας της ανταπόκρισης της Τουρκίας στην μεταναστευτική κρίση και στην αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου.

Μέρος του λόγου για τον οποίον η Ρωσία θέλει να επιλύσει την σύγκρουση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ με τους δικούς της όρους είναι επειδή ανησυχεί ότι η Τουρκία και το Ιράν δεν θα μείνουν στο περιθώριο σε περίπτωση αναζωπύρωσης των συγκρούσεων. Οι δύο αυτές χώρες ενδιαφέρονταν πάντα για τον νότιο Καύκασο, αλλά μέχρι πρόσφατα, η καθεμιά αντιμετώπιζε περιορισμούς στην ικανότητά της να παρέμβει εκεί. Η ελπίδα της Άγκυρας να ενταχθεί τελικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήλεγχε κάθε προκλητική συμπεριφορά, ενώ το Ιράν χώλαινε από τις διεθνείς κυρώσεις και ανησυχούσε ως επί το πλείστον για την διαχείριση των απειλών από το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Καθώς οι φιλοδοξίες της Τουρκίας στην ΕΕ ξεθωριάζουν και το Ιράν «βγαίνει από τον πάγο» μετά την πυρηνική συμφωνία του 2015, η Μόσχα δεν μπορεί πλέον να υποθέτει ότι καμιά από τις δύο χώρες θα μείνει έξω από μια ανανεωμένη κρίση. Η Τουρκία θα είναι πιο πρόθυμη να παρέχει στρατιωτική υποστήριξη στο Αζερμπαϊτζάν, κάτι που θα μπορούσε να κάνει οποιαδήποτε μάχη πιο σοβαρή και να περιπλέξει τις προσπάθειες της Ρωσίας να τραβήξει το Μπακού στην τροχιά του. Την ίδια στιγμή, η Άγκυρα απλώνει τις διπλωματικές της κεραίες στην Αρμενία, με την οποία προσπάθησε ανεπιτυχώς να εξομαλύνει τις σχέσεις της στο παρελθόν. Το Ερεβάν παραμένει επιφυλακτικό, αλλά ακόμη και μια μικρή πρόοδος στις σχέσεις Τουρκίας-Αρμενίας θα περιέπλεκε την ικανότητα της Ρωσίας να μεσολαβήσει για μια συμφωνία με τους δικούς της όρους. Από την πλευρά του, το Ιράν έχει από καιρό καλές σχέσεις με την Αρμενία, παρέχοντάς της μια κρίσιμη σύνδεση με τον έξω κόσμο, καθώς τα σύνορά της με το Αζερμπαϊτζάν και την Τουρκία παραμένουν κλειστά. Τώρα οι σχέσεις μεταξύ του Ιράν και του Αζερμπαϊτζάν θερμαίνονται επίσης, καθώς το Ιράν επιδιώκει να τραβήξει το Αζερμπαϊτζάν μακριά από την Τουρκία και καθώς το Μπακού υποβαθμίζει τις αλυτρωτικές διεκδικήσεις του στα εθνοτικά αζερικά εδάφη στο βόρειο Ιράν και την στρατηγική συνεργασία του με το Ισραήλ.

Ο πόλεμος του Απριλίου ήταν ένα σημάδι ότι τόσο η Αρμενία όσο και το Αζερμπαϊτζάν είναι απογοητευμένοι με μια ειρηνευτική διαδικασία που έχει γίνει περισσότερο για να διαχειριστεί την σύγκρουση παρά για να την επιλύσει. Ο νότιος Καύκασος έχει δει το μερίδιό του στο δράμα μέσα στα 25 χρόνια από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η περιοχή θα αντιμετωπίσει περισσότερη αναταραχή κατά τα επόμενα έτη.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/russia-fsu/2016-10-10/south-cauc...