Το τελικό χτύπημα για την δημοκρατία της Βενεζουέλας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το τελικό χτύπημα για την δημοκρατία της Βενεζουέλας

Τι μπορεί να κάνει η Λατινική Αμερική γι’ αυτό

Η τακτική της κυβέρνησης είναι να καθυστερήσει ένα δημοψήφισμα όσο το δυνατόν περισσότερο με την ελπίδα ότι μπορεί να αντέξει μέχρι η τιμή του πετρελαίου, η οποία αντιπροσωπεύει το 95% των εξαγωγών της Βενεζουέλας, σκαρφαλώσει υψηλότερα. Οι αξιωματούχοι στοιχηματίζουν ότι θα είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν τα κεφάλαια που θα προκύψουν από τις υψηλότερες τιμές για να εξαγοράσουν την λαϊκή υποστήριξη, περίπου όπως έκαναν λίγο μετά την εκλογή του Τσάβες, όταν οι τιμές του πετρελαίου ήταν στα ύψη. Αυτό το σχέδιο αντανακλά λιγότερο την μη ρεαλιστική αισιοδοξία των απελπισμένων υπολογισμών των αξιωματούχων του PSUV ώστε να διατηρήσουν την εξουσία για όσο το δυνατόν περισσότερο. Αντιμετωπίζοντας αξιόπιστες καταγγελίες περί δεσμών με το εμπόριο ναρκωτικών, την παράνομη εξόρυξη και την μαζική διαφθορά (μια συντηρητική εκτίμηση υποστηρίζει ότι οι καταχρήσεις έχουν κοστίσει στην χώρα περίπου 70 δισεκατομμύρια δολάρια [13]), πολλοί ηγέτες του PSUV φοβούνται τι θα αντιμετωπίσουν αν χρειαστεί να εγκαταλείψουν την εξουσία και χάσουν την ασυλία τους. Το μόνο που τους χρειάζεται είναι να κοιτάξουν στις δίκες πρώην αξιωματούχων στην Αργεντινή και την Βραζιλία -πολλοί από τους οποίους έχουν κατηγορηθεί με πολύ ελαφρύτερα εγκλήματα- για να δουν τι θα μπορούσε να τους περιμένει εάν η αντιπολίτευση έρθει στην εξουσία.

Με δεδομένη την κατάσταση της οικονομίας της Βενεζουέλας, η ελπίδα ότι η χώρα θα βελτιωθεί κατά κάποιον τρόπο είναι παρατραβηγμένη. Φέτος, ο πληθωρισμός αναμένεται να φθάσει τουλάχιστον στο 700%, και η οικονομία θα συρρικνωθεί κατά περίπου 10%˙ το 2017, κατά πάσα πιθανότητα θα είναι το τέταρτο συνεχόμενο έτος συρρίκνωσης. Περίπου το 20% των εργαζομένων της Βενεζουέλας είναι άνεργοι˙ οι ελλείψεις τροφίμων έχουν σπείρει ευρύ υποσιτισμό˙ και οι ιατρικές ελλείψεις σε υπερφορτωμένα, υποεξοπλισμένα νοσοκομεία έχουν αφήσει ασθενείς και νεογέννητα χωρίς περίθαλψη [14].

Κάνοντας τα πράγματα χειρότερα, η χώρα αντιμετωπίζει μια επικείμενη αθέτηση του χρέους της. Σύμφωνα με το Forbes [15], στο τέλος Σεπτεμβρίου, η Κεντρική Τράπεζα είχε μόνο 12 δισ. δολάρια στα αποθεματικά της, εκ των οποίων τα 7,7 δισεκατομμύρια ήταν σε χρυσό. Αυτόν τον μήνα, η κρατική εταιρεία πετρελαίου, PDVSA [16], προσπάθησε να αναχρηματοδοτήσει το ανεξόφλητο χρέος της μέσω ανταλλαγής ομολόγων 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το 40% του χρέους της. Αλλά οι επενδυτές συμφώνησαν ότι αξίζει μόλις 2,8 δισεκατομμύρια δολάρια, αφήνοντας την κυβέρνηση και το PDVSA να αγωνίζονται να εξοφλήσουν περίπου 10 δισεκατομμύρια δολάρια χρέους του 2016 και του 2017 -με σχεδόν τα 4 δισ. δολάρια να αναμένεται να καταστούν ληξιπρόθεσμα πριν από το τέλος του τρέχοντος έτους. Όσον αφορά τις τιμές του πετρελαίου [17], παρά το γεγονός ότι έχουν αυξηθεί φέτος, οι προσπάθειες του Maduro να πείσει τους άλλους εξαγωγείς να τις ενισχύσουν περαιτέρω με περικοπές στην παραγωγή, δεν έχουν ακόμη μεγάλη επιτυχία. Ακόμη και η Κίνα, η οποία έχει δανείσει στην Βενεζουέλα περίπου 50 δισεκατομμύρια δολάρια [18] και την οποία οι «τσαβιστές» [19] άλλοτε έβλεπαν ως «σύντροφο στα όπλα», αρνήθηκε να διασώσει την κυβέρνηση, αφήνοντάς την να βολοδέρνει στους ανέμους των άστοχων και ανήθικων πολιτικών της.

ΟΛΟ ΛΟΓΙΑ

Η παύση της διαδικασίας δημοψηφίσματος από το CNE προκάλεσε την άμεση διαμαρτυρία της αντιπολίτευσης. Για άλλη μια φορά, η κυβέρνηση είχε τραβήξει το χαλί κάτω από τα πόδια των αντιπάλων της, ακόμα και αφότου η διεθνής κοινότητα, οι πρώην πρόεδροι της Κολομβίας και της Ισπανίας, και ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών (ΟΑΚ), είχαν εκφράσει την υποστήριξή τους για την διεξαγωγή δημοψηφίσματος. Σε απάντηση, στις 25 Οκτωβρίου, ο συνασπισμός της αντιπολίτευσης στην Εθνοσυνέλευση [20] ψήφισε να ξεκινήσει η διαδικασία μομφής εναντίον του Maduro. Οι προσπάθειές τους, όμως, ήταν μόνο συμβολικές: Το σύνταγμα ορίζει το Ανώτατο Δικαστήριο να δικάσει την εκτελεστική εξουσία για υποτιθέμενα παραπτώματα, και το δικαστήριο υποστηρίζει σταθερά τον Maduro.

Την επόμενη μέρα, οι διαδηλωτές ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της αντιπολίτευσης να καταλάβουν μια από τις λίγες θέσεις που παρέμειναν ανοιχτές στην λαϊκή πολιτική: Τους δρόμους. Διαδηλωτές γέμισαν τις πόλεις σε όλη την χώρα για να απαιτήσουν την αποπομπή του Maduro. «Δημοκρατία ναι˙ Δικτατορία όχι», φώναζαν. Σύμφωνα με τοπικές αναφορές [21] τουλάχιστον 20 άνθρωποι τραυματίστηκαν και πάνω από 200 συνελήφθησαν [21]˙ ένας αστυνομικός σκοτώθηκε. Οι διαδηλώσεις ήταν η προτιμώμενη τακτική για την αντιπολίτευση από τα πρώτα χρόνια της προεδρίας του Τσάβες. Ωστόσο, οι πρόσφατες διαδηλώσεις ήταν διαφορετικές. Επειδή περίπου το 80% των Βενεζουελάνων [22] αποδοκιμάζουν τον Maduro, η αντιπολίτευση τώρα εκτείνεται πολύ πέρα από τους ηγέτες που η κυβέρνηση έχει απορρίψει ως ολιγάρχες και προστάτες του παλαιού καθεστώτος της Βενεζουέλας.

02112016-2.jpg

Στρατιώτες και καταναλωτές διαπληκτίζονται σε μια κρατική αγορά στο Καράκας, τον Ιανουάριο του 2015. CARLOS GARCIA RAWLINS / REUTERS
------------------------------------