Η Αποκάλυψη στην αμερικανική πολιτική σκέψη

Ο Ρεπουμπλικανός προεδρικός υποψήφιος Donald Trump εμφανίζεται ως προφήτης της καταστροφής. «Η χώρα μας πηγαίνει στην κόλαση» [1], προειδοποιεί. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν οικονομική κατάρρευση, αποσύνθεση των ζωτικών υποδομών τους και διαφαινόμενο αφανισμό στα χέρια των «ριζοσπαστικών ισλαμιστών τρομοκρατών». Με λίγα λόγια, είναι η Αποκάλυψη: «Αν δεν γίνουμε σκληροί και αν δεν γίνουμε έξυπνοι, και γρήγορα, δεν πρόκειται να έχουμε πια χώρα». Η ώρα για δράση είναι τώρα «γιατί αργότερα θα είναι πολύ αργά» [2]. Εάν οι πολίτες λάβουν σοβαρά υπόψη την έκκλησή του, λέει, υπάρχει ελπίδα. Ο Trump μπορεί να οδηγήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες μακριά από τον Αρμαγεδδώνα και να κάνει το έθνος «μεγάλο και πάλι».

Με την υπόσχεση μιας ηχηρής Ρεπουμπλικανικής Εθνικής Συνέλευσης αυτή την εβδομάδα [στμ: το κείμενο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στις 18 Ιουλίου 2016], οι Αμερικανοί μπορούν να αναμένουν από τον Trump να διπλασιάσει την καταστροφική απελπισία και την λυτρωτική ελπίδα. Οι σχολιαστές έχουν προτείνει ότι η Αποκαλυπτική ρητορική του Trump σηματοδοτεί μια έντονη απόκλιση από την παράδοση του καθιερωμένου (mainstream) αμερικανικού πολιτικού λόγου. Για παράδειγμα, γράφοντας στην εφημερίδα Washington Post, ο blogger γνώμης Paul Waldman υποστήριξε ότι «ίσως να μην υπήρξε ποτέ ένας υποψήφιος που βλέπει την Αμερική ως τέτοιο δυστοπικό εφιάλτη κατάθλιψης και απελπισίας» [3]. Αλλά, αυτοί οι παρατηρητές κάνουν λάθος.

Στην πραγματικότητα, πολλοί Αμερικανοί πολιτικοί ήταν καταστροφολόγοι. Μερικοί έχουν χρησιμοποιηθεί αυτή την γλώσσα ακόμη και για ευγενείς σκοπούς -για να ξεσηκώσουν τους πολίτες ώστε να αντιμετωπίσουν μεγάλες κρίσεις του έθνους. Αυτό που είναι διαφορετικό στον Trump είναι ότι εγχέει την δική του επικίνδυνη εκδοχή μεγαλομανίας στην Αποκαλυπτική παράδοση της χώρας. Σε αντίθεση με πολιτικούς, ακόμη και δημαγωγούς του παρελθόντος, ο Trump μόνος του προσφέρει τον εαυτό του ως μοναδικό σωτήρα της Αμερικής. Ξανά και ξανά, μας λέει ότι «τα προβλήματα μπορούν όλα να διορθωθούν, αλλά ... μόνο από εμένα» [4]. Ξανά και ξανά, ο ίδιος υπόσχεται: «Ποτέ δεν θα σας απογοητεύσω». [5]

Είναι εύκολο, ακόμη και παρήγορο να σκεφτούμε την Αποκαλυπτική ρητορική ως περιθωριακή και εξτρεμιστική, ως πέρα από τις χλωμές καθιερωμένες (mainstream) πολιτικές. Φανταζόμαστε μια ομάδα ευάλωτων ανθρώπων που, υπό την καθοδήγηση ενός χαρισματικού ηγέτη, έχουν συγκεντρωθεί σε ένα αγροτικό καταφύγιο για να συνεχίσουν τις καταστροφολογικές προσδοκίες τους σε ένα βίαιο τέλος. Για παράδειγμα, ο Κλάδος των Δαβιδιανών που ενεπλάκησαν σε μια 51 ημερών ένοπλη αντιπαράθεση με το FBI κοντά στο Γουάκο του Τέξας, το 1993 παρακινήθηκαν από μια ιδεολογία του τέλους του κόσμου.

Πιο πρόσφατα, το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) έχει χρησιμοποιήσει εξτρεμιστικές αναγνώσεις της σουνιτικής θεολογίας της Ημέρα της Κρίσεως για να στρατολογήσει χιλιάδες οπαδούς στην εκστρατεία της για εδαφική επέκταση, βία, υποταγή και υποδούλωση στο Ιράκ και την Συρία. Σύμφωνα με τον William McCants [6], ειδικό σε θέματα σύγχρονης τζιχάντ, οι ηγέτες του ISIS και οι στρατολογηθέντες βλέπουν τους πολέμους στην Μέση Ανατολή ως την «τελική μάχη της Αποκάλυψης», μετά την οποία θα αποκατασταθεί το Χαλιφάτο και η προφητεία θα εκπληρωθεί.

Οράματα θλίψης και λύτρωσης βρίσκουν επίσης τον δρόμο τους στην επικρατούσα τάση της αμερικανικής πολιτικής. Ιστορικά, η κατακλυσμιαία ρητορική έχει αντιγράψει μια σελίδα από τις βιβλικές καταγραφές της Ημέρας της Κρίσεως. Πολλοί πουριτανοί άποικοι στις Ηνωμένες Πολιτείες είδαν τις θρησκευτικές συγκρούσεις στην Αγγλία ως τις τελικές μάχες των έσχατων καιρών. Γι’ αυτούς, οι αγγλικανοί κληρικοί της Αγγλίας ήταν «τα περιττώματα του Αντίχριστου» [7]. Η Αμερική θα γινόταν η νέα Ιερουσαλήμ που προφητεύθηκε στο Βιβλίο της Αποκάλυψης.

Στις παραμονές του Εμφυλίου Πολέμου, ο πρόεδρος Αβραάμ Λίνκολν [8] ομοίως ορίζει την επικείμενη μάχη κατά της δουλείας με Αποκαλυπτικούς όρους. Σχεδιάζοντας με βάση τις βιβλικές εικόνες από το «τέλος των ημερών», είπε ότι του φαινόταν «ως σαν ο Θεός να είχε επιβαρύνει με αυτό το πράγμα (την δουλεία) έως ότου έρθουν ακριβώς οι δάσκαλοι της θρησκείας να το υπερασπιστούν από την Αγία Γραφή αξιώνοντας για αυτό θεϊκό χαρακτήρα και έγκριση˙ και τώρα το κύπελλο της αδικίας είναι γεμάτο, και οι σταγόνες της οργής θα χυθούν έξω». (“as if God had borne with this thing (slavery) until the very teachers of religion had come to defend it from the Bible to claim for it a divine character and sanction; and now the cup of iniquity is full, and the vials of wrath will be poured out.”)

Στιγμιότυπο από την Ρεπουμπλικανική Εθνική Συνέλευση του 1912 που πραγματοποιήθηκε στο Κολοσσαίο του Σικάγο, στο Ιλινόις, από τις 18 ως τις 22 Ιουνίου. PUBLIC DOMAIN
----------------------------------------------------------

Πάνω από 70 χρόνια αργότερα, ο πρόεδρος Θεόδωρος Ρούσβελτ θα χρησιμοποιούσε το ίδιο πλούσιο απόθεμα Αποκαλυπτικών εικόνων για να συνδέσει την δική του μάχη ενάντια στα «ειδικά προνόμια», με την αντίσταση του Λίνκολν στην δουλεία. Καθώς η Εθνική Ρεπουμπλικανική Επιτροπή φαινόταν έτοιμη να απονείμει το χρίσμα του κόμματος στον William Howard Taft το 1912, ο Ρούσβελτ [9] συγκέντρωσε του υποστηρικτές του στο Σικάγο το βράδυ πριν από την σύνοδο. Προέτρεψε το πλήθος που ζητωκραύγαζε να αγωνιστεί για μια χώρα σε κίνδυνο: «Άφοβοι για το μέλλον˙ αδιάφοροι για την ατομική μοίρα μας˙ με ατρόμητη καρδιά και άθαμπα και ασκίαστα μάτια˙ αντιστεκόμαστε στον Αρμαγεδδώνα και μαχόμαστε για τον Κύριο».