Ο Trump βάζει στο στόχαστρο την Ευρωπαϊκή Ένωση | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο Trump βάζει στο στόχαστρο την Ευρωπαϊκή Ένωση

Γιατί η ΕΕ δεν θα ενοποιηθεί ως αντίδραση

Αλλά εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να παίξουν τον ρόλο ενός συγκολλητικού «άλλου» για την ΕΕ, ίσως υπάρχει ένας άλλος τρόπος που τα μαχαιρώματα του Trump θα μπορούσαν να σταθεροποιήσουν το μπλοκ. Η πολιτική ενοποίηση τρέφεται με απειλές: Τα περισσότερα από τα σημερινά έθνη-κράτη σχηματίστηκαν όταν οι κυβερνήσεις συγκέντρωσαν την πολιτική και διοικητική εξουσία προκειμένου να επιβιώσουν από σοβαρούς κινδύνους, όπως οι πόλεμοι. Έτι περαιτέρω, οι πολιτικές κοινότητες συχνά συσπειρώνονται γύρω από την σημαία και στερεοποιούν την εθνική τους ταυτότητα κατά την διάρκεια εμφανών κρίσεων.

Εδώ πάλι, η απάντηση στο αν ο Trump θα μπορούσε να ενοποιήσει την ΕΕ θα πρέπει να προσφέρει μόνο χλιαρή ανακούφιση στους υποστηρικτές της ένωσης. Τα δηλητηριώδη σχόλια του Trump δεν θέτουν άμεση υπαρξιακή απειλή για το μπλοκ. Εάν η συνεννόηση μεταξύ του Trump και του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν [10] αποδειχθεί διαρκής και προκαλέσει άμεση βλάβη στα συμφέροντα της Ευρώπης, αυτό μπορεί να αλλάξει, και οι Ευρωπαίοι ίσως να βρεθούν αναγκασμένοι να ενοποιηθούν ως αντίδραση. Αλλά ακόμη και αν αυτή η δυναμική υλοποιηθεί, τα αποτελέσματά της θα μπορούσαν να πνιγούν από λαϊκά αιτήματα για πολιτική αλλαγή μετά από χρόνια οικονομικής λιτότητας και τεχνοκρατικής ηγεσίας.

25012017-2.jpg

Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ και ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ στο Ludwigsburg, στην Γερμανία, τον Σεπτέμβριο του 2012. MICHAELA REHLE / REUTERS
--------------------------------------------------------

ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ

Η φαντασιακή κοινότητα των Ευρωπαίων [11] που έχει οικοδομήσει η ΕΕ, προσφέρει μόνο αποδυναμωμένες εκδοχές των πολιτιστικών και συναισθηματικών συνδέσεων του παραδοσιακού εθνικισμού. Οι απειλές που ο Trump μπορεί να παρουσιάσει για την ΕΕ είναι μάλλον απίθανο να επιφέρουν την άμεση ή την εγκάρδια υιοθέτηση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Αντ’ αυτού, η στάση του μπορεί να ενθαρρύνει το είδος του αυταρχικού λαϊκισμού που έχει ήδη πάρει θέση στην Ουγγαρία και στην Πολωνία.

Η ΕΕ και η διατλαντική φιλελεύθερη τάξη εναντίον των οποίων πρόσφατα επιτέθηκε ο Trump, δημιουργήθηκαν για να προωθήσουν τα αμερικανικά συμφέροντα σε μια εποχή που οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν αξεπέραστη δύναμη. Από τις στάχτες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου [12], οι Ηνωμένες Πολιτείες ενέκριναν το σύνταγμα της μεταπολεμικής Δυτικής Γερμανίας, βοήθησαν να πραγματοποιηθεί η γέννηση της ΕΕ, κατασκεύασαν τα θεμέλια αυτού που τελικά θα γινόταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, και συνέταξαν το σχέδιο για το ΝΑΤΟ. Αυτοί οι φιλελεύθεροι θεσμοί, που δημιουργήθηκαν κατ’ εικόνα των Ηνωμένων Πολιτειών, ενήργησαν ως προπύργιο ενάντια στην Σοβιετική Ένωση και εγγυήθηκαν την ευημερία και την σταθερότητα, εξασφαλίζοντας το ίδιο είδος του αμερικανικού πλούτου και της εξουσίας που ο Trump έχει υποσχεθεί να αποκαταστήσει.

Ο δρόμος που έχει μπροστά της η ΕΕ [13] είναι απότομος. Καθώς διαχειρίζεται τις συνέπειες της εκλογής του Τραμπ, θα πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει τις δικές της αδυναμίες. Οι ηγέτες και οι πολίτες της ΕΕ πρέπει να αντιμετωπίσουν τα πάθη του λαϊκισμού μετωπικά, απαντώντας με μια μαζική υπεράσπιση των επιτευγμάτων της ΕΕ, ενώ θα οικοδομούν ικανότητες τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όσο για τις Ηνωμένες Πολιτείες, μπορεί να έχουν πέσει σε μια βαθύτερη τρύπα, δεδομένου ότι πρέπει να αντιμετωπίσουν την πιθανότητα ότι πολλοί από τους θεσμούς που έχουν ιστορικά υποστηρίξει την υπεροχή τους, ίσως να διαλυθούν. Για την ΕΕ, αυτή η προοπτική προσφέρει ελάχιστη αισιοδοξία.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/europe/2017-01-24/trump-takes-ai...