Ένα μέλλον για τους αγγλόφωνους λαούς

Από το «Κάντε την Αμερική μεγάλη ξανά» του προέδρου των ΗΠΑ Donald Trump μέχρι την «Παγκόσμια Βρετανία» των οπαδών του Brexit και την «Μεγάλη αναζωογόνηση του κινεζικού λαού» του προέδρου της Κίνας Xi Jinping, ο νοσταλγικός εθνικισμός [1] έχει γίνει μια σημαντική δύναμη στην πολιτική σε όλο τον κόσμο. Οι αναδρομές στα περασμένα εθνικά μεγαλεία εμψυχώνουν τα ακροδεξιά λαϊκιστικά κινήματα στην Ευρώπη, τροφοδοτούν τον επεκτατισμό του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, στην γειτονιά του, και εμψυχώνουν τις νεο-οθωμανικές φιλοδοξίες του προέδρου της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ένας τέτοιος κόσμος είναι επιρρεπής σε συγκρούσεις. Ωστόσο, η νοσταλγία μπορεί ακόμα να είναι συνεπής με κάποια μορφή διεθνούς συνεργασίας, ιδίως όταν η κουλτούρα, η ιστορία και οι αξίες επικαλύπτονται [2]. Και σε αυτό το πλαίσιο, η επανεμφάνιση μιας Αγγλοσφαίρας (Anglosphere) -ένα μακρινό όνειρο [3] για πολλούς περήφανους Βρετανούς– δεν είναι πλέον τόσο παρατραβηγμένη.

Η ιδέα της Αγγλοσφαίρας [4] χρονολογείται από την κατάρρευση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Στην ογκώδη του «Ιστορία των Αγγλόφωνων Λαών», ο πρώην πρωθυπουργός Ουίνστον Τσόρτσιλ [5] εξύφαινε 2000 χρόνια ιστορίας με ένα νήμα αγγλοφωνίας που στην συνέχεια ενέπνευσε τους ευρωσκεπτικιστές [6] οι οποίοι αντιτίθεντο στην είσοδο του Ηνωμένου Βασιλείου στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο το 1973. Κατά την άποψή τους, το Λονδίνο θα έπρεπε μάλλον να επικεντρωθεί στην Κοινοπολιτεία, εναρμονιζόμενο με αυτό που Τσόρτσιλ αποκάλεσε κάποτε ως τους αληθινούς «συγγενείς και φίλους». Πιο πρόσφατα, ο νοσταλγικός εθνικισμός, συμπεριλαμβανομένης της νοσταλγίας για την Κοινοπολιτεία, κυριάρχησε στην εκστρατεία υπέρ του «εκτός» [από την ΕΕ], με τον Boris Johnson [7], πλέον υπουργό Εξωτερικών, να δηλώνει ότι, όταν το Λονδίνο εντάχθηκε στην κοινή αγορά, πρόδωσε «τις σχέσεις μας με τις χώρες της Κοινοπολιτείας, όπως η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία».

Αλλά το όνειρο της δημιουργίας μιας Αγγλοσφαίρας τόνωσε την φαντασία των μη Βρετανών επίσης [8]. Παρά τον αυξανόμενο ακτιβισμό τους στην περιοχή Ινδίας-Ειρηνικού, τόσο η Αυστραλία όσο και η Νέα Ζηλανδία ήταν πάντα συνδεδεμένες με τον αγγλοσαξονικό κόσμο. Στα απομνημονεύματά του το 2009, υπό τον τίτλο «Battlelines» [9], ο Tony Abbott, ο πρώην πρωθυπουργός της Αυστραλίας, εξήρε με ενθουσιασμό την συμμαχία της Καμπέρα με την Ουάσιγκτον και τους δεσμούς της με το Λονδίνο. Ο Καναδάς, [10] δεδομένης της γαλλικής πολιτιστικής κληρονομιάς του, ήταν πιο επιφυλακτικός σχετικά με την δέσμευσή του στην Αγγλοσφαίρα. Αλλά ο Erin O’ Toole [11], ο υποψήφιος για την ηγεσία του καναδικού Συντηρητικού Κόμματος, έχει κάνει έναν από τους βασικούς άξονες της εκστρατείας του την αποφασιστικότητά του να «επιδιώξει ένα Σύμφωνο Εμπορίου και Ασφάλειας μεταξύ Καναδά, Ηνωμένου Βασίλειου, Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας».

Με λίγα λόγια, μπορεί να έχει φθάσει η ώρα της Anglosphere.

ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΝΑΔΑ ΣΤΗΝ ΚΑΜΠΕΡΑ

Η Αγγλοσφαίρα είναι νεφελώδης. Εκτείνεται από τον Ατλαντικό μέχρι τον Ινδικό και τον Ειρηνικό Ωκεανό, και περιλαμβάνει εκείνες τις χώρες -Αυστραλία, Καναδάς, Νέα Ζηλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένες Πολιτείες- που μοιράζονται την αγγλοσαξονική κουλτούρα [12]. Αυτή η πολιτική κοινότητα αντιπροσωπεύει το 6% του παγκόσμιου πληθυσμού, το ένα τέταρτο του παγκόσμιου ΑΕΠ και το 40% των συνολικών στρατιωτικών δαπανών. Μπορεί να υπερηφανεύεται για μερικά από τα υψηλότερα κατά κεφαλήν ΑΕΠ στον κόσμο.

Τα νομικά συστήματα Κοινού Δικαίου (Common Law), η ανηλεής υπεράσπιση των δημοκρατικών αρχών, τα αγγλικά ως πρώτη γλώσσα, οι κοινές επιχειρηματικές πρακτικές, καθώς και η παραδοσιακή υποστήριξη για το ελεύθερο εμπόριο, αποτελούν την «κόλλα» που κρατά μαζί τις χώρες που είναι γεωγραφικά τόσο μακρινές. Οι πολιτιστικοί δεσμοί μειώνουν το κόστος συναλλαγών μεταξύ των χωρών και ενισχύουν την εμπιστοσύνη. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, στην πραγματοποίηση άμεσων ξένων επενδύσεων [13], οι Ηνωμένες Πολιτείες δείχνουν μια ισχυρή προτίμηση στις αγγλοσαξονικές χώρες, με περίπου το 23% του συνόλου των αμερικανικών άμεσων ξένων επενδύσεων να πηγαίνουν στην Αυστραλία, τον Καναδά, τη Νέα Ζηλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Στην χρηματοδότηση, την τεχνολογία, την επιστήμη και το εμπόριο, η Αγγλοσφαίρα διαδραματίζει ήδη κυρίαρχο ρόλο, έστω και με ανεπίσημο τρόπο. Αλλά υπάρχουν επίσης επίσημα μέσα συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένης της ομάδας μοιράσματος πληροφοριών Five Eyes˙ το Διαλειτουργικό Συμβούλιο Αεροπορίας και Διαστήματος (Air and Space Interoperability Council), το οποίο έχει ως στόχο να κάνει διαλειτουργικά τα συστήματα άμυνας των μελών του˙ και η υποτροφία Rhodes, η οποία φέρνει φοιτητές από όλο τον κόσμο για να σπουδάσουν στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Πιο πρόσφατα, η Νέα Ζηλανδία [14] έχει προσφερθεί να στείλει στο Λονδίνο τους κορυφαίους εμπορικούς διαπραγματευτές της για να βοηθήσει το βρετανικό δημόσιο καθώς προετοιμάζεται να επαναδιαπραγματευθεί εκατοντάδες εμπορικές συμφωνίες με τον υπόλοιπο κόσμο. Και μια πρόσφατη δημοσκόπηση βρήκε συντριπτική υποστήριξη [15] στην Αυστραλία, τον Καναδά, τη Νέα Ζηλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο για την χορήγηση στους υπηκόους τους αμοιβαία δικαιώματα για να ζουν και να εργάζονται ελεύθερα μεταξύ των τεσσάρων χωρών.

Ο χρόνος φαίνεται ώριμος για την Αγγλοσφαίρα να εντείνει την συνεργασία μεταξύ των μελών της μέσω εμπορικών συμφωνιών, στρατιωτικών διευθετήσεων και κοινών προγραμμάτων σε διάφορους τομείς. Το Λονδίνο εργάζεται ήδη για μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την Αυστραλία [16] και ομοίως επιδιώκει να συνάψει μια συμφωνία με την Αμερική του Τραμπ. (Φυσικά, το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα είναι σε θέση να υπογράψει διμερείς εμπορικές συμφωνίες πριν να φύγει όντως από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία έχει δικαιοδοσία επί των εμπορικών συναλλαγών). Η Βρετανία ελπίζει ότι, με ισχυρότερους δεσμούς, οι αγγλοσαξονικές χώρες θα καταλήξουν να θέτουν το παράδειγμα για το σύνολο του κόσμου. Εξέχοντα μέλη του στρατοπέδου υπέρ του Brexit έχουν πιέσει ξεκάθαρα για μια αναζωογονημένη Αγγλοσφαίρα. Και με το Brexit και την προεδρία Τραμπ να αλλάζουν την ισορροπία στην παγκόσμια πολιτική, θα αξίζει τον κόπο για τις άλλες αγγλόφωνες χώρες να διερευνήσουν όλες τις πιθανές επιλογές ώστε να επωφεληθούν από αυτήν τη νέα παγκόσμια τάξη.

Σίγουρα, η Αγγλοσφαίρα ποτέ δεν θα είναι μια Ευρωπαϊκή Ένωση μεταξύ των αγγλόφωνων λαών. Στο κάτω-κάτω, θα είναι το υποπροϊόν μιας εποχής όταν τα κράτη θα προσπαθούν να ανακτήσουν την πλήρη κυριαρχία τους, συνεργαζόμενα όταν τα συμφέροντα συμπίπτουν, αλλά λειτουργώντας ανταγωνιστικά όταν αποκλίνουν. Τα θεσμικά όργανα της Αγγλοσφαίρας θα είναι ανοικτά και χωρίς αποκλεισμούς, επιτρέποντας σε κάθε έθνος να επιδιώκει τους περιφερειακούς του στόχους ανεξάρτητα. Έτσι, για παράδειγμα, η Αυστραλία θα είναι ελεύθερη να εργαστεί στις εμπορικές σχέσεις με τους Ασιάτες εταίρους της αφότου ο Trump καταργήσει την Trans Pacific Partnership (ΤΤΡ). Το Λονδίνο, εν τω μεταξύ, θα είναι ελεύθερο να δώσει προσοχή στις σχέσεις του με την Ευρώπη μετά την έξοδό του.

Η Βρετανο-αμερικανός ιστορικός Robert Conquest [17] έγραψε το 2000 ότι η αγγλο-αυστραλιανή πολιτική ένωση θα είναι «ασθενέστερη από ό, τι μια ομοσπονδία, αλλά ισχυρότερη από μια συμμαχία». Το πρώτο μέρος αυτής της δήλωσης είναι αδιαμφισβήτητο˙ τα μέλη της Αγγλοσφαίρας είναι, εξ ορισμού, υπέρ της εθνικής κυριαρχίας. Το δεύτερο είναι αμφισβητήσιμο. Η Αγγλοσφαίρα είναι απίθανο να γίνει μια παραδοσιακή συμμαχία (στην άμυνα, για παράδειγμα, το ΝΑΤΟ θα παραμείνει η συμμαχία επιλογής για τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο). Αντί για αυτό, θα είναι μια κοινότητα κρατών με προνομιακές σχέσεις σε διάφορους τομείς, τα οποία θα εργαστούν για να θέσουν την παγκόσμια ατζέντα.

Καναδικά στρατεύματα αποβιβάζονται στο Bernieres-sur-Mer στη Νορμανδία την D-Day, τον Ιούνιο του 1944. REUTERS
----------------------------------------------------------

Ο ΤΡΑΜΠ ΚΑΙ Η ΜΑΙΗ

Η ιδιαίτερη σχέση μεταξύ της Ουάσιγκτον και του Λονδίνου θα είναι το κλειδί για να γίνει η Αγγλοσφαίρα ένα συγκεκριμένο πολιτικό σχέδιο. Στα χαρτιά, ο Trump είναι ο καλύτερος σύμμαχος που θα μπορούσε να ελπίζει η Βρετανίδα πρωθυπουργός Theresa May [18]. Ο νέος Αμερικανός πρόεδρος εξήρε το Brexit και προβλέπει κι άλλες εξόδους από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Με το να μοχλεύσει προτιμησιακές διπλωματικές σχέσεις με την Ουάσιγκτον, το Λονδίνο ελπίζει να εξασφαλίσει μια καλύτερη συμφωνία Brexit. Τα σύμβολα στην πολιτική έχουν σημασία˙ η προτομή του Τσώρτσιλ είναι τώρα πάλι στο Οβάλ Γραφείο, αφού αντικαταστάθηκε από τον Martin Luther King, Jr. κατά την διάρκεια της διοίκησης Ομπάμα.

Σε αντίθεση με τον Τραμπ, ωστόσο, η May είναι εναντίον μιας προοδευτικής εξασθένισης των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, η οποία παραμένει ένας ουσιαστικός οικονομικός εταίρος για το Λονδίνο. Επιπλέον, μια μεσαίου μεγέθους ανοικτή οικονομία όπως αυτή του Ηνωμένου Βασιλείου έχει κίνητρα για να πιέσει για αυξημένη πρόσβαση στις αγορές του εξωτερικού για τα προϊόντα της. Όλα αυτά συγκρούονται με την προστατευτική στάση του Τραμπ. Υπ’ αυτήν την έννοια, το Λονδίνο είναι πιο κοντά στο Βερολίνο από ό, τι στην Ουάσιγκτον.

Ωστόσο, δεδομένου ότι η Αγγλοσφαίρα εξυπηρετεί τα συμφέροντα και των δύο χωρών, οι κυβερνήσεις πιθανώς θα πετύχουν έναν συμβιβασμό σχετικά με το εμπόριο, την ασφάλεια και την άμυνα. Εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και χωρίς εναλλακτική λύση στον αγγλοσαξονικό κόσμο, το Ηνωμένο Βασίλειο θα μετρά λίγο στην παγκόσμια αρένα. Την ίδια στιγμή, η Αγγλοσφαίρα θα μπορούσε να αλλάξει την γεωπολιτική ισορροπία υπέρ του Trump, προσελκύοντας χώρες όπως η Ινδία, το Ισραήλ, η Νότια Αφρική, η Σιγκαπούρη, το Χονγκ Κονγκ, και άλλες πρώην βρετανικές αποικίες. Με την Κίνα και την Ρωσία όλο και πιο δυναμικές στην παγκόσμια σκηνή και με την Ευρωπαϊκή Ένωση βαθιά μπλεγμένη σε εσωτερικές κρίσεις, η διατήρηση στενών δεσμών με μια ενωμένη και ευημερούσα περιοχή όπως η Αγγλοσφαίρα θα είναι ελκυστική τόσο από άποψη οικονομική όσο και ασφαλείας.

Εκτός από την ιδιαίτερη σχέση μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και των Ηνωμένων Πολιτειών, στο σύνολο της Αγγλοσφαίρας υπάρχει μια δυναμική πίσω από την ενίσχυση των διμερών σχέσεων. Στο πρόσφατο ταξίδι του στην Ουάσιγκτον, ακόμη και ο Τζάστιν Τρουντό, ο πρωθυπουργός του Καναδά, του οποίου το πολιτικό στυλ είναι πολύ διαφορετικό από του Τραμπ, δήλωσε ότι «κανείς γείτονας σε ολόκληρο τον κόσμο δεν συνδέεται τόσο θεμελιωδώς όσο εμείς». Τόσο η Καμπέρα όσο και η Wellington εργάζονται σκληρά για να σφυρηλατήσουν μια ισχυρή σχέση με το μετα-Brexit Λονδίνο. Και παρά το ελάχιστα φιλικό πρώτο τηλεφώνημα μεταξύ του Trump και του πρωθυπουργού της Αυστραλίας, Malcolm Turnbull, ο Λευκός Οίκος τόνισε «την διαρκή ισχύ και την εγγύτητα της σχέσης ΗΠΑ-Αυστραλίας».

Τελικά, το άθροισμα αυτών των ισχυρότερων διμερών διπλωματικών σχέσεων θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια πιο συνεκτική και ενωμένη αγγλοσαξονική κοινότητα. Οι διμερείς συμφωνίες και συνεργασίες θα μπορούσαν να επεκταθούν με την συμμετοχή όλων των μελών της ομάδας. Οι επανειλημμένες και συχνές αλληλεπιδράσεις σε συγκεκριμένα θέματα θα μπορούσαν τελικά να οδηγήσουν να δημιουργηθούν επίσημα όργανα με αρμοδιότητα στους τομείς αυτούς. Τα παγκόσμια προβλήματα θα πρέπει να προσεγγιστούν και να πλαισιωθούν από την προοπτική του κόσμου της Αγγλοσφαίρας, κάτι που θα πιέσει για λύσεις που θα εξυπηρετούν το συλλογικό συμφέρον του. Ταυτόχρονα, βέβαια, κάθε χώρα θα συνεχίσει να διατηρεί την φωνή και την ανεξαρτησία της.

ΕΥΘΡΑΥΣΤΑ ΘΕΜΕΛΙΑ

Σίγουρα, η Anglosphere στηρίζεται σε εύθραυστα θεμέλια. Πρώτον, υπάρχει ένα πρόβλημα ηγεσίας. Η Ουάσιγκτον θα είναι ο πιο προφανής ηγέτης, αλλά τα άλλα μέλη της Αγγλοσφαίρας θα κινδυνεύουν να καταβροχθιστούν από ένα έθνος που αντιπροσωπεύει το 70% του πληθυσμού και της οικονομίας της νέας πολιτικής κοινότητας. Αναμενόμενα, ορισμένοι διακεκριμένοι υπέρμαχοι του Brexit [19] όπως ο συγγραφέας James Bennet και ο Andrew Roberts που είναι επισκέπτης καθηγητής στο King College, ευνοούν την CANZUK [20], η οποία φέρνει μαζί τον Καναδά, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ως την πρώτη επιλογή μετά το Brexit. Ωστόσο, δεδομένου του μικρού ποσοστού της CANZUK επί του συνολικού πληθυσμού της Αγγλοσφαίρας, αυτός ο σύνδεσμος κρατών θα είναι συνολικά αδιάφορος.

Δεύτερον, θα είναι δύσκολο να συμφωνηθεί μια κοινή στρατηγική όταν πρόκειται για την Κίνα. Η Ουάσιγκτον θα παίξει σκληρά με το Πεκίνο, ενώ το Λονδίνο, το οποίο εντάχθηκε στην Asian Infrastructure Investment Bank, θα είναι πιθανώς πιο ήπιο. Η Αυστραλία, ο Καναδάς και η Νέα Ζηλανδία θα ακολουθήσουν το παράδειγμά του. Αν και η λογική της Αγγλοσφαίρας είναι η διατήρηση της εθνικής κυριαρχίας, η Κίνα είναι πολύ μεγάλη πρόκληση για τα μέλη ώστε να ενεργήσουν ασυντόνιστα.

Τρίτον, το Ηνωμένο Βασίλειο θα αντιταχθεί στην δυνητικά συγκαταβατική στάση της Ουάσιγκτον απέναντι στην Ρωσία. Και τέλος, ο ίδιος ο Trump αντιπροσωπεύει κάτι αμφίθυμο για ένα τέτοιο σχέδιο. Χωρίς τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Αγγλοσφαίρα χάνει ουσία, αλλά αν ο Trump ανταγωνίζεται τους συμμάχους στην Ευρώπη και την Ασία με υπερβολικά επιθετική πολιτική, θα μετατραπεί σε βαρίδι.

Εάν η Αγγλοσφαίρα συγκροτηθεί ως ένα πολιτικό σχέδιο, θα μπορούσε να σηματοδοτήσει την εμφάνιση ενός νέου μοντέλου παγκοσμιοποίησης, που επικεντρώνεται στην πολιτιστική ομοιογένεια, με τις περιφερειακές συσπειρώσεις να συγκλίνουν γύρω από κοινούς πολιτιστικούς παράγοντες, και χωρίς μια άκαμπτη υποκείμενη θεσμική δομή όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ακόμη και τώρα, σύμφωνα με τον Economist, δύο χώρες [21] που μοιράζονται μια κοινή γλώσσα εμπορεύονται 42% περισσότερο μεταξύ τους από ό, τι εκείνες που δεν έχουν κοινή γλώσσα. Εν τω μεταξύ, δύο χώρες που κάποτε μοιράστηκαν αυτοκρατορικούς δεσμούς εμπορεύονται κατά ένα τεράστιο 188% περισσότερο. Η ιδέα ενός επίπεδου κόσμου θα εξαφανιζόταν. Αγαθά, γνώση και άνθρωποι θα κινούνται ομαλά μέσα σε πολιτισμικά παρόμοιες περιοχές. Έξω από αυτές, μια ποικιλία από εμπόδια, από τείχη μέχρι ασφυκτικούς κανονισμούς, θα αναστέλλουν την ροή. Με λιγότερες εμπορικές ανταλλαγές και λιγότερη εξειδίκευση στην παραγωγή, η παραγωγικότητα θα επιβραδυνθεί περαιτέρω και η καινοτομία θα παραμείνει στάσιμη. Αλλά οι κυβερνήσεις θα απολαμβάνουν μεγαλύτερη ελευθερία για να προστατεύσουν τους αδύναμους εντός των συνόρων τους από τις εξωτερικές δυνάμεις.

Με δεδομένη την περίπλοκη αλληλεπίδραση των ιστορικών, πολιτικών και οικονομικών παραγόντων, είναι δύσκολο να προβλεφθεί το πώς οι χώρες θα ομαδοποιηθούν. Η World Values Survey [22], η οποία διερευνά τις αξίες και τις πεποιθήσεις των εθνών, εντοπίζει οκτώ πολιτισμικά ορισμένες μακρο-περιφέρειες. Μια από αυτές είναι η Αγγλοσφαίρα (Anglosphere). Η Ευρώπη χωρίζεται κατά μήκος της Καθολικής - Προτεσταντικής γραμμής. Η Ρωσία, από την πλευρά της, θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί την ιστορική και πολιτιστική συνάφεια με το πρώην σοβιετικό μπλοκ για να δημιουργήσει μια ευρασιατική ζώνη ελεύθερων συναλλαγών. Στην Ασία, η κομφουκιανή παράδοση συγκεντρώνει την Κίνα, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα και την Ταϊβάν, αν και είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι οι προϋποθέσεις για μια τέτοια μακρο-περιφέρεια θα υπάρχουν οποτεδήποτε σύντομα. Άλλες πιθανές ομάδες περιλαμβάνουν τη Νότια Αμερική και την Αφρική.

Ανάλογα με τις περιστάσεις, η συσπείρωση των πολιτιστικά ομοιογενών ζωνών μπορεί να είναι αυθόρμητη (Ευρώπη και Αγγλοσφαίρα) ή καταναγκαστική (Ρωσία και Ασία), και οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των περιφερειών θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν είτε από σύγκρουση είτε από ειρήνη. Ο νοσταλγικός εθνικισμός είναι πιθανό να ενισχύσει τις εντάσεις και τις τριβές μεταξύ των περιφερειών που είναι πολιτισμικά μακρινές, ειδικά όταν το βιοτικό επίπεδο διαφέρει κατά πολύ. Αλλά μπορεί να φέρει πιο κοντά χώρες πολιτιστικά παρόμοιες. Πράγματι, ο νοσταλγικός εθνικισμός αναμορφώνει ήδη την παγκόσμια τάξη, αλλά δεν θα οδηγήσει απαραίτητα σε οριστικό απομονωτισμό ή σύγκρουση. Υπάρχει χώρος για να ανθίσουν νέες μορφές συνεργασίας.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/world/2017-02-21/future-english-...

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.ft.com/content/198efe76-ce8b-11e6-b8ce-b9c03770f8b1
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/1922-12-15/english...
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/1926-10-01/prospec...
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/1958-04-01/anglo-a...
[5] http://www.prospectmagazine.co.uk/magazine/anglosphere-old-dream-brexit-...
[6] http://blogs.lse.ac.uk/brexit/2016/03/15/nostalgia-xenophobia-anti-neoli...
[7] http://www.newstatesman.com/politics/2015/02/rise-anglosphere-how-right-...
[8] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/1947-07-01/anglo-a...
[9] http://www.economist.com/news/asia/21586340-tony-abbotts-remarkable-prog...
[10] http://policyoptions.irpp.org/magazines/canada-in-the-world/canada-and-t...
[11] http://business.financialpost.com/fp-comment/in-the-trump-era-the-plan-f...
[12] https://www.foreignaffairs.com/articles/australia/2015-02-19/new-special...
[13] https://www.city-journal.org/html/state-anglosphere-13447.html
[14] http://www.telegraph.co.uk/business/2016/06/29/new-zealand-offers-uk-its...
[15] https://www.theguardian.com/world/2016/mar/14/reciprocal-living-and-work...
[16] http://www.telegraph.co.uk/business/2016/10/08/australian-negotiators-ar...
[17] https://books.google.it/books?id=ejDFCgAAQBAJ&pg=PA206&lpg=PA206&dq=Angl...
[18] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-kingdom/2016-07-13/mays-b...
[19] https://www.canzuk.co.uk/our-contributors
[20] https://www.google.it/search?q=CANZUK+brexit&ie=utf-8&oe=utf-8&client=fi...
[21] http://www.economist.com/node/21543487
[22] https://en.wikipedia.org/wiki/World_Values_Survey

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition