Ο Άσαντ αντεπιτίθεται | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο Άσαντ αντεπιτίθεται

Γιατί η Συρία αποφάσισε να απαντήσει στους ισραηλινούς βομβαρδισμούς για πρώτη φορά
Περίληψη: 

Για πρώτη φορά από την έναρξη του εμφυλίου, στις 17.3.2017 το καθεστώς Άσαντ ανταπάντησε στρατιωτικά στους επανειλημμένους ισραηλινούς βομβαρδισμούς κατά στόχων ιρανικού ενδιαφέροντος εντός του συριακού εδάφους. Παρά το ότι η κίνηση αυτή είχε άμεσο αποδέκτη το Ισραήλ, η Δαμασκός στέλνει ποικίλα μηνύματα σε Μόσχα, Ουάσινγκτον και Τεχεράνη.

Ο ΓΑΒΡΙΗΛ ΧΑΡΙΤΟΣ είναι δικηγόρος, διδάκτωρ διεθνών σχέσεων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, διδάσκων στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Η 17η Μαρτίου 2017 ξημέρωσε με νέα δεδομένα που τείνουν να περιπλέξουν ακόμα περισσότερο το συριακό κουβάρι. Το καθεστώς Άσαντ, για πρώτη φορά από την απαρχή του εμφυλίου της χώρας, αποφάσισε να μην αφήσει αναπάντητη μια από τις αλλεπάλληλες επιχειρήσεις της ισραηλινής πολεμικής αεροπορίας κατά στόχων που βρίσκονται σε περιοχές που ελέγχει ο τακτικός στρατός.

Συγκεκριμένα, όπως ανακοίνωσε η κυβέρνηση της Δαμασκού, τις πρώτες πρωινές ώρες της 17.3.2017 , τέσσερα ισραηλινά πολεμικά αεροσκάφη παραβίασαν τον συριακό εναέριο χώρο μέσω του εναέριου χώρου του Λιβάνου και βομβάρδισαν στόχους – που δεν κατονομάσθηκαν – στην ευρύτερη περιοχή της συριακής πόλης Χομς. Σύμφωνα μάλιστα με Σύριους αξιωματούχους, ένα από τα τέσσερα ισραηλινά αεροσκάφη κατερρίφθη ενώ ένα ακόμα επλήγη από συριακά αντιαεροπορικά πυρά. Εν τω μεταξύ, η ισραηλινή ραδιοφωνία ανακοίνωσε νωρίς το πρωί της ίδιας μέρας, ότι περί τις 4 π.μ. καταρρίφθηκε από το σύστημα αεράμυνας «Arrow» («Χετς») ένας συριακός πύραυλος τύπου SA5 (S-200), με τα συντρίμμια του να διασκορπίζονται στην μεθόριο Ισραήλ-Ιορδανίας και οι σφοδροί ήχοι των εκρήξεων της κατάρριψης να ακούγονται μέχρι και τα βόρεια προάστια της Ιερουσαλήμ. Παράλληλα, οι ιορδανικές ένοπλες δυνάμεις ανακοίνωσαν ότι συντρίμμια του ίδιου πυραύλου είχαν καταπέσει στα περίχωρα της πόλης Ίρμπιντ, στα βορειοδυτικά της χώρας. Ο ισραηλινός στρατός διέψευσε ότι ένα από τα πολεμικά του αεροσκάφη κατερρίφθη, ενώ συγχρόνως επιβεβαίωσε την πραγματοποίηση αεροπορικής επιδρομής σε συριακές αποθήκες με ιρανικό οπλισμό, που προοριζόταν για την Χεζμπολάχ του Νοτίου Λιβάνου.

19032017-1.jpg

Πύραυλοι εκτοξεύονται από την Τουρκία προς την Συρία, όπως φαίνονται από την συριακή πόλη al-Rai, βόρεια του Χαλεπίου, στις 3 Μαρτίου 2017. REUTERS/Khalil Ashawi
-----------------------------------------------------------------------

Η ΜΑΚΡΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΣΥΡΙΑΚΗΣ ΑΥΤΟΣΥΓΚΡΑΤΗΣΗΣ

Δεν είναι η πρώτη φορά που το Ισραήλ πραγματοποιεί αεροπορική επιδρομή κατά στόχων εντός της Συρίας. Πολύ πριν ξεσπάσει ο εμφύλιος, στις 6 Σεπτεμβρίου 2007, η ισραηλινή πολεμική αεροπορία βομβάρδισε μια εργοστασιακή εγκατάσταση στα περίχωρα της πόλης Ντιρ αλ-Ζορ στις ανατολικές επαρχίες της Συρίας, κοντά στα σύνορα με το Ιράκ. Επίσημες ανακοινώσεις δεν υπήρξαν από καμία πλευρά, ωστόσο στον ισραηλινό και διεθνή Τύπο διέρρευσαν πληροφορίες ότι στο σημείο εκείνο λειτουργούσε πυρηνικός αντιδραστήρας που χρησίμευε στην παραγωγή του χημικού οπλοστασίου του συριακού καθεστώτος. Η Συρία δεν αντέδρασε και επί χρόνια δεν επιβεβαίωνε ότι ο βομβαρδισμός των εγκαταστάσεων στο Ντιρ Αλ-Ζορ είχε πραγματοποιηθεί. Ήταν η εποχή που η Συρία, το Ιράν και η Βόρειος Κορέα συναποτελούσαν για τις ΗΠΑ και την Δύση τον «Άξονα του Κακού». Οι διεθνείς συσχετισμοί καθιστούσαν αδύνατον στην Συρία να ανεβάσει τους τόνους και να φέρει στα άκρα τις σχέσεις της με το Ισραήλ, που σαφώς υπερτερούσε σε στρατιωτικό και διπλωματικό επίπεδο. Εκείνη την περίοδο, η Δαμασκός αποφάσισε να επιλέξει την απόλυτη σιωπή, φοβούμενη χειρότερα αντίποινα όχι μόνο από το Ισραήλ, αλλά και από την διεθνή κοινότητα, που τότε έδειχνε μεγάλο ενδιαφέρον για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Όταν η Ρωσία αποφάσισε να αναλάβει τον ρόλο του προστάτη του καθεστώτος Άσαντ αποστέλλοντας στην χώρα χερσαίες, αεροπορικές και ναυτικές δυνάμεις, το Ισραήλ ανέλαβε την πρωτοβουλία να καθορίσει εκ των προτέρων τις νέες ισορροπίες που θα διαμορφώνονταν. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Βενιαμίν Νετανιάχου, κατέστησε σαφές στη ρωσική πλευρά ότι για τις ισραηλινές δυνάμεις, η ενίσχυση του οπλοστασίου και της δραστηριότητας της φιλοϊρανικής Χεζμπολλάχ στον Νότιο Λίβανο και στις πέραν των Υψωμάτων του Γκολάν συριακές επαρχίες, θα αποτελούσε ‘κόκκινη γραμμή’ για τα στρατιωτικά επιτελεία στο Τελ Αβίβ. Το αίτημα των Ισραήλ έγινε αποδεκτό από τη Μόσχα, δηλαδή να υπάρχει συντονισμός μεταξύ της ρωσικής και της ισραηλινής πολεμικής αεροπορίας, ούτως ώστε η μεν πρώτη, να πλήττει τις αντικαθεστωτικές δυνάμεις και το Ισλαμικό Κράτος, η δε δεύτερη να πραγματοποιεί βομβαρδισμούς με σκοπό να αποτρέπει την μεταφορά οπλισμού από την Συρία προς την Χεζμπολάχ. Ο οπλισμός αυτός, κατά το μεγαλύτερό του μέρος, ήταν ιρανικής προέλευσης.

Αυτή η ρωσο-ισραηλινή συνεννόηση, την οποία ο τότε πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα ουδέποτε αποθάρρυνε, δεν χαροποίησε το καθεστώς Άσαντ. Παρ’ όλα αυτά, η Δαμασκός αναγκάσθηκε να ανεχθεί τον διακανονισμό, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι χωρίς τη ρωσική στρατιωτική μηχανή η επιβίωση του προέδρου Άσαντ θα ήταν αδύνατη. Έτσι, ενόσω οι Ισραηλινοί συνέχιζαν να βομβαρδίζουν ανενόχλητοι συριακές αποθήκες με ιρανικό οπλισμό που προοριζόταν για την Χεζμπολάχ, στα μέσα του 2016 η Μόσχα και η Δαμασκός ανακαταλάμβαναν την Παλμύρα, αναπτερώνοντας το ηθικό των υποστηρικτών του καθεστώτος Άσαντ ότι η ώρα της τελικής επικράτησης πλησίαζε. Παράλληλα, κάθε φορά που η ισραηλινή πολεμική αεροπορία έπληττε στρατιωτικές αποθήκες, κονβόϊ και άλλες εγκαταστάσεις του τακτικού συριακού στρατού – προφανώς κατόπιν συντονισμού με τα ρωσικά επιτελεία -, το καθεστώς Άσαντ αρκείτο σε έντονες επίσημες ανακοινώσεις, χωρίς ποτέ να αναλαμβάνει δράση ή να αντιδρά, συνεχίζοντας την ίδια παράδοση που έτεινε πλέον να παγιώνεται, αρχής γενομένης από τον Σεπτέμβριο του 2007.

ΟΙ ΙΡΑΝΙΚΕΣ ΑΞΙΩΣΕΙΣ, Η ΑΒΟΛΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΔΑΜΑΣΚΟΥ
ΚΑΙ Ο ΡΩΣΟ-ΙΣΡΑΗΛΙΝΟΣ ΔΙΑΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ