Λάθος ξεκίνημα για τον Trump και τον Xi

Όταν ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping ετοιμάστηκε να επισκεφθεί τον πρόεδρο των ΗΠΑ Donald Trump [3] στην Φλόριντα την περασμένη εβδομάδα, η προοπτική μιας δραματικής συνάντησης ήταν σαφής. Κατά την διάρκεια της εκστρατείας του για την προεδρία, ο Τραμπ κατηγόρησε την Κίνα ότι εκμεταλλευόταν οικονομικά τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ως εκλεγμένος πρόεδρος, άφησε να εννοηθεί ότι η κυβέρνησή του θα έθετε υπό αμφισβήτηση την πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών περί «μιας Κίνας» ως προς την Ταϊβάν -έναν μακροχρόνιο πυλώνα της σχέσης μεταξύ του Πεκίνου και της Ουάσινγκτον [4]. (Ο Trump αργότερα επιβεβαίωσε την δέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών στην πολιτική αυτή μετά από αίτημα του Xi). Και λίγο πριν από την σύνοδο κορυφής, ο Trump παρέμεινε επικριτικός έναντι του Πεκίνου, γράφοντας [5] στο Twitter ότι αναμένει μια «πολύ δύσκολη» συνάντηση και λέγοντας [6] σε δημοσιογράφους καθ’ οδόν προς την Φλόριντα ότι η Κίνα είχε αντιμετωπίσει τις Ηνωμένες Πολιτείες «άδικα».

Λαμβάνοντας υπόψη αυτό το σκηνικό, η πρώτη προεδρική συνάντηση ΗΠΑ-Κίνας της διοίκησης Trump πήγε εξαιρετικά ομαλά. Δεν υπήρχαν μεγάλες γκάφες στο πρωτόκολλο, και ο Trump έκανε ακόμη κάποιο αυτο-σαρκαστικό χιούμορ, λέγοντας ότι δεν είχε «πάρει τίποτα, απολύτως τίποτα» από τον Σι σε ένα δείπνο, νωρίς στις συνομιλίες τους. Η φιλική ατμόσφαιρα και η έλλειψη αναταράξεων, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι η συνάντηση παρήγαγε σημαντική πρόοδο. Χάρη εν μέρει στην έλλειψη προετοιμασίας από την διοίκηση Τραμπ, η σύνοδος κορυφής πέτυχε λίγα πέρα από το να επιτρέψει στους δύο ηγέτες και τις ομάδες τους να εξοικειωθούν. Παρά το γεγονός ότι η συνάντηση παρήγαγε τρία αξιοσημείωτα αποτελέσματα -που σχετίζονται με το εμπόριο, την δομή της διμερούς διπλωματίας, και την Βόρεια Κορέα [7]- αυτά τα αποτελέσματα έκαναν λίγα για να προχωρήσουν προς τα εμπρός τις διμερείς σχέσεις και ίσως να εδραίωσαν την δυσπιστία μεταξύ των δύο πλευρών σχετικά με την Βόρεια Κορέα.

ΧΩΡΙΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑ

Το πρώτο αξιοσημείωτο αποτέλεσμα από την συνάντηση την περασμένη εβδομάδα ήρθε στην σφαίρα των αμερικανο-κινεζικών οικονομικών σχέσεων. Την Παρασκευή, ο υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ, Wilbur Ross, είπε [8] σε δημοσιογράφους ότι οι δύο χώρες συμφώνησαν σε ένα «πρόγραμμα 100 ημερών» για συνομιλίες σε εμπορικά θέματα. Παρά το γεγονός ότι οι προτεραιότητες της διοίκησης Trump είναι να αυξήσουν τις εξαγωγές των ΗΠΑ προς την Κίνα και να μειώσουν το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ, δεν είναι σαφές ποιο θα είναι το πεδίο εφαρμογής των νέων συνομιλιών, και καμία συγκεκριμένη συμφωνία δεν ανακοινώθηκε. Στην πραγματικότητα, η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες συμφώνησαν να επιδιώξουν περαιτέρω συμφωνία.

Όμως, ακόμη και αν η Ουάσιγκτον καταφέρει τελικά να αυξήσει τις εξαγωγές των ΗΠΑ και την ισορροπία του διμερούς εμπορίου, αυτό θα αφορά μόνο ένα κλάσμα των οικονομικών ανησυχιών των δύο χωρών. Κανένα από αυτά τα δύο, για παράδειγμα, δεν θα βοηθήσει τις επιχειρήσεις των ΗΠΑ να εξασφαλίσουν σημαντικά καλύτερη πρόσβαση στις αγορές της Κίνας σε τομείς που από παλιά είχαν περιορισμούς, όπως οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, ή σε τομείς με όλο και περισσότερους περιορισμούς, όπως οι υποδομές πληροφορικής. Ούτε η εξισορρόπηση του εμπορίου θα αντιμετωπίσει αναγκαστικά τους στόχους του Πεκίνου να αμβλύνει τις απαγορεύσεις για την μεταφορά τεχνολογίας από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την μείωση των περιορισμών που η Ουάσιγκτον έχει κατά καιρούς επιβάλλει στις κινεζικές επενδύσεις [9] στις Ηνωμένες Πολιτείες, στο όνομα της εθνικής ασφάλειας. Γενικότερα, αν και η εξισορρόπηση του εμπορικού ισοζυγίου θα βοηθήσει τον Trump να εκπληρώσει κάποιες υποσχέσεις της προεκλογικής εκστρατείας του και θα μπορούσε να ωφελήσει κάποιους εξαγωγείς των ΗΠΑ, λίγες ενδείξεις υπήρξαν ότι ένα τέτοιο σχέδιο είναι μέρος ενός ευρύτερου οράματος για σταθερούς οικονομικούς δεσμούς μεταξύ της Κίνας και των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ο Xi Jinping μετά την άφιξή του στην Φλόριντα, τον Απρίλιο του 2017. JOE SKIPPER / REUTERS
----------------------------------------------------

Στην συνέχεια, οι δύο κυβερνήσεις συμφώνησαν να συστήσουν έναν νέο Συνολικό Διάλογο (Comprehensive Dialogue) ΗΠΑ-Κίνας, ένα διμερές φόρουμ που θα αντικαταστήσει τον Στρατηγικό και Οικονομικό Διάλογο -την ετήσια σύνοδο κορυφής για τις αμερικανο-κινεζικές προτεραιότητες που εμπλέκουν εκατοντάδες αξιωματούχους, αλλά έχουν παραγάγει μερικές σημαντικές προόδους τα τελευταία χρόνια. Ο Συνολικός Διάλογος, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Εξωτερικών, Rex Tillerson [10], θα περιλαμβάνει τέσσερις «πυλώνες» ή άξονες: Ένας για τις ανησυχίες σχετικά με διπλωματικά θέματα και την ασφάλεια, ένας για τα οικονομικά θέματα, ένας για την επιβολή του νόμου και της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, και ένας για κοινωνικά και πολιτιστικά θέματα.