Μια ιστορική αλλά αναμενόμενη εκλογή στη Γαλλία

Ο πρώτος γύρος των γαλλικών προεδρικών εκλογών την Κυριακή θεωρήθηκε ως απόρριψη των κυρίαρχων κομμάτων και μια εκπληκτική νίκη για τους δύο πολιτικούς «ξένους» που θα πάνε σε δεύτερο γύρο τον Μάιο: Ο κεντρώος Emmanuel Macron του «En Marche!» (Εμπρός!) και η Marine Le Pen από το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο. Οι New York Times, για παράδειγμα, το αποκάλεσαν «πλήρη επίπληξη των mainstream κομμάτων» και ο Economist προειδοποίησε ότι το «αποτέλεσμα του πρώτου γύρου θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει την διάσπαση του γαλλικού κομματικού συστήματος». Παρότι τα αποτελέσματα δείχνουν μια ιστορική εξάντληση του κόμματος των Σοσιαλιστών και εκείνου των Ρεπουμπλικάνων, τα οποία κυβέρνησαν την Γαλλία για τα περισσότερα από τα τελευταία 50 χρόνια, τα αποτελέσματα δύσκολα ήταν απροσδόκητα και οι δύο κύριοι υποψήφιοι δεν είναι αουτσάιντερ της πολιτικής.

Κατ’ αρχήν, τα αποτελέσματα ήταν σύμφωνα με τις δημοσκοπικές προβλέψεις. Ο Macron έλαβε το 24% των ψήφων και η Le Pen κατέκτησε το 21,5%, γεγονός που είναι σύμφωνο με τις επιδόσεις του Εθνικού Μετώπου από το 2012, αν και έξι μονάδες χαμηλότερα από το σκορ του κόμματος στις περιφερειακές εκλογές του 2015. Η κατάρρευση και των δύο εδραιωμένων κυβερνητικών κομμάτων, κυρίως λόγω αυτοτραυματικών πληγών, επίσης δεν είναι κάτι νέο. Αυτό που φαίνεται να έχει συμβεί είναι ότι η μείωση της εμπιστοσύνης των ψηφοφόρων τροφοδοτείται από την εκπληκτική ανικανότητα δύο διαδοχικών προέδρων και ηγετών των κομμάτων: Του Νικολά Σαρκοζί στην Δεξιά και του François Hollande στην Αριστερά. Ο πρώτος γύρος των προεδρικών κινητοποίησε έναν προβλέψιμα περιορισμένο αριθμό ακτιβιστών και ψηφοφόρων και δημιούργησε υποψήφιους τόσο αδύναμους ή τραυματισμένους που υπονόμευσαν, αντί να οικοδομήσουν την εμπιστοσύνη των ευρύτερων εκλογικών σωμάτων στην κάθε μια περίπτωση. Ο Benoît Hamon του Σοσιαλιστικού Κόμματος εξασφάλισε μόνο το 6,4% των ψήφων και ο François Fillon, ο οποίος ήρθε στην τρίτη θέση και ήταν αρχικά ο πρωταθλητής των Ρεπουμπλικανών, πέρασε την προεκλογική εκστρατεία του μπλεγμένος σε σκάνδαλα.

Τα κυρίαρχα πολιτικά κόμματα ήταν σίγουρα οι μεγάλοι ηττημένοι, αλλά οι νικηφόροι υποψήφιοι στον πρώτο γύρο δεν είναι πολιτικά αουτσάιντερ, τουλάχιστον όχι του είδους που παρατηρείται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τόσο ο Macron όσο και η Le Pen, με διαφορετικούς τρόπους, είναι προϊόντα του πολιτικού συστήματος. Ο Macron είναι ολοκληρωτικά του συστήματος. Ήταν ανώτερο μέλος του προσωπικού του Élysée κατά τα δύο πρώτα χρόνια της προεδρίας του Ολάντ και στην συνέχεια υπηρέτησε ως υπουργός Οικονομίας μέχρις ότου παραιτήθηκε για να γίνει υποψήφιος για την προεδρία. Επιπλέον, ακολούθησε την κλασική πορεία προς την πολιτική εξουσία στην Γαλλία, από την εκπαίδευσή του στην Sciences Po και το École Nationale d'Administration, μέχρι έναν διορισμό ως inspecteur des finances publiques (διαχειριστής υψηλού επιπέδου). Η Le Pen, επίσης, δεν είναι ούτε νέο πρόσωπο ούτε αουτσάιντερ. Η πολιτική της σταδιοδρομία βρίσκεται εξ ολοκλήρου στο Εθνικό Μέτωπο, ένα κόμμα που υπήρξε σοβαρός εκλογικός υποψήφιος από την δεκαετία του 1990, έστω και αν ο ρόλος του ήταν κατά κύριο λόγο ως τμήμα της αντιπολίτευσης. Διετέλεσε τοπική και στην συνέχεια περιφερειακή σύμβουλος για σχεδόν 20 χρόνια και εξελέγη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2004.

Τέλος, το «σύστημα» δεν έχει ανατραπεί. Αν και τα καθιερωμένα πολιτικά κόμματα μπορεί να είναι πεσμένα, δεν είναι σε καμία περίπτωση εκτός. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο Macron θα κερδίσει την προεδρία στις 7 Μαΐου, αλλά δεν θα μπορέσει να κυβερνήσει χωρίς πρωθυπουργό υποστηριζόμενο από μια λειτουργική πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο. Οι εκλογές αυτές θα διεξαχθούν τον Ιούνιο και θα περιλαμβάνουν 577 εκλογικές περιφέρειες. Η μεγαλύτερη πρόκληση για τον νέο πρόεδρο θα είναι η συγκέντρωση υποστήριξης για τις βουλευτικές εκλογές, κάτι που θα είναι δύσκολο να γίνει χωρίς κομματικά δίκτυα. Σε μια εκπληκτική έκταση, η πολιτική σε αυτό το συγκεντρωτικό κράτος παραμένει τοπική και ο Macron θα πρέπει να βρει έναν τρόπο να αναπτύξει πιο εκτεταμένη συνεργασία με τα κόμματα. Ο Macron έχει ήδη την υποστήριξη ορισμένων σημαντικών ηγετών του Σοσιαλιστικού Κόμματος, καθώς και μια αυξανόμενη ομάδα υποψηφίων από το δικό του κίνημα, αλλά θα πρέπει να κερδίσει την υποστήριξη μιας ευρείας ομάδας περιφερειακών σοσιαλιστών ηγετών για την οικοδόμηση ενός προεδρικού συνασπισμού. Κατά πάσα πιθανότητα, αυτό θα σήμαινε τον διορισμό ενός σοσιαλιστή πρωθυπουργού.

Το Εθνικό Μέτωπο δεν κατάφερε ποτέ να κερδίσει περισσότερες από τρεις έδρες με το σημερινό εκλογικό σύστημα και η κοινοβουλευτική εκπροσώπησή του δεν θα αυξηθεί μέχρι να μπορέσει να αποκτήσει την συνεργασία της καθιερωμένης Δεξιάς. Η ήττα της Le Pen στις προεδρικές εκλογές και η πιθανή ανάσχεση του Εθνικού Μετώπου στις επόμενες βουλευτικές εκλογές δεν θα σημαίνουν ωστόσο το τέλος της πρόκλησης που θέτει. Το εκλογικό σώμα του Εθνικού Μετώπου είναι μεγάλο και αυξάνεται. Είναι το μεγαλύτερο κόμμα της εργατικής τάξης στην Γαλλία και έχει προσελκύσει έναν αυξανόμενο αριθμό νεαρών ψηφοφόρων. Δεν έχει μειωθεί λόγω της περιορισμένης εκλογικής του επιτυχίας, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Όπως και στο παρελθόν, το Εθνικό Μέτωπο θα συνεχίσει να επηρεάζει την πολιτική ατζέντα τόσο της κυβέρνησης όσο και της αντιπολίτευσης. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα συνεχίσει να λειτουργεί ως πολωτική δύναμη στην γαλλική πολιτική και να κινητοποιεί την αντίσταση στην μετανάστευση και στο ευρωπαϊκό εγχείρημα.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/france/2017-04-24/historic-unsur...