Οι φιλοδοξίες του Ιράν στο Λεβάντε

Η πρόσφατη εντατικοποίηση του τουρκο-ιρανικού ανταγωνισμού στο Λεβάντε δεν οδήγησε, μέχρι τώρα, σε οποιαδήποτε τριβή στο έδαφος. Θα παραμείνει μάλλον έτσι στο προσεχές μέλλον. Ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, φαίνεται να προτιμά τον ρητορικό παρά τον πραγματικό πόλεμο εναντίον του Ιράν. Καταγγέλλει τις δραστηριότητες της Τεχεράνης στον Λίβανο ή αυτό που ονομάζει «περσικό επεκτατισμό», αλλά κρίνοντας από την συμπεριφορά του Ερντογάν μέχρι τώρα, θα ήταν διστακτικός να χρησιμοποιήσει την σημαντική επιρροή του στους Ιρακινούς Κούρδους, στην τουρκμενική μειονότητα στο Ιράκ και στην Συρία και στις αραβικές σουνιτικές πολιτοφυλακές ώστε να προσπαθήσουν να ματαιώσουν το ιρανικό σχέδιο.

Ο νότιος διάδρομος θα επέτρεπε την κυκλοφορία από το Ιράν να διέρχεται από τις σιιτικές επαρχίες του Ιράκ, να ενσωματώσει τον κύριο αυτοκινητόδρομο της ερήμου στην επαρχία Anbar και να εισέρχεται στην ανατολική Συρία προτού φτάσει στην Δαμασκό. Το κύριο πρόβλημα με αυτή την διαδρομή είναι ότι ο κυρίως σουνιτικός πληθυσμός του Anbar βλέπει το Ιράν με καχυποψία και εχθρότητα. Αλλά οι περισσότεροι από τους εκτιμώμενους 1,5 εκατομμύρια Σουνίτες κατοικούν στις τέσσερις μεγάλες πόλεις -Φαλούτζα, Χαντίθα, Ραμάτι και Αλ-Κάιμ- και μπορούν εύκολα να παρακαμφθούν ακολουθώντας διαδρομές μέσα από την άγονη και αραιοκατοικημένη ύπαιθρο. Ήταν ακριβώς στις ίδιες αυτές περιοχές που οι υποστηριζόμενοι από το Ιράν Σιίτες μαχητές πολέμησαν παράλληλα με τον ιρακινό στρατό για να νικήσουν το Ισλαμικό Κράτος (γνωστό και ως ISIS) και εξακολουθούν να διατηρούν κάποια οχυρά κατά μήκος της εθνικής οδού. Από αυτή την άποψη, οι ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας που σταθμεύουν κατά μήκος της εθνικής οδού στην έρημο Anbar δεν είναι πιθανό να αντιταχθούν σε φάλαγγες που προέρχονται από το Ιράν ή τις συμμαχικές πολιτοφυλακές του. Οι τοπικές σουνιτικές φυλές θα ήταν απρόθυμες να πυροδοτήσουν μια σύγκρουση, ειδικά μια σύγκρουση που δεν θα μπορούσαν να κερδίσουν. Το Ιράν θα μπορούσε να τους παροτρύνει, να τους δωροδοκήσει ή να τους εξαναγκάσει να κλείνουν τα μάτια τους στις ιρανικές φάλαγγες που διασχίζουν τα εδάφη τους.

Κατά την επόμενη δεκαετία, το Ιράν προτίθεται να εκσυγχρονίσει το ξεπερασμένο στρατιωτικό του οπλοστάσιο. Αυτό θα παρέχει σταδιακά τόσο το IRGC όσο και στον Στρατό της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν (ή Artesh) το κινητό πυροβολικό, τα τανκς και άλλον απαραίτητο εξοπλισμό, ώστε να εξεταστεί το ενδεχόμενο σχηματισμού, σε κάποιο σημείο, μιας εκστρατευτικής δύναμης μεγάλης εμβέλειας για την ενίσχυση των συμμαχικών τους πολιτοφυλακών. Με μια αναβαθμισμένη αεροπορική δύναμη, το Ιράν θα μπορούσε να προσφέρει κάλυψη σε στρατεύματα εδάφους που κινούνται κατά μήκος των διαδρόμων, είτε για να ασκήσει επιρροή στις τοπικές πολιτικές φατρίες, φυλές και σέκτες είτε σε μαζικά στρατεύματα κοντά στα ισραηλινά σύνορα.

Μόλις υποχωρήσουν οι μάχες που μαίνονται στην Συρία και στο Ιράκ, το Ιράν πιθανότατα θα συνεχίσει να αναπτύσσει τις πολιτοφυλακές του και στα δύο κράτη, με τον ίδιο τρόπο που στηρίζει την Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Στο Ιράκ, οι υποστηριζόμενες από το Ιράν πολιτοφυλακές, οι οποίες αποτελούν μέρος των Μονάδων Λαϊκής Κινητοποίησης, μια ομπρέλα δεκάδων κυρίως σιιτικών πολιτοφυλακών, έχουν ήδη λάβει επίσημη αναγνώριση και κεφάλαια από την Βαγδάτη. Και στην Συρία, αν ο Άσαντ παραμείνει στην εξουσία, το Ιράν σχεδιάζει να ενσωματώσει το ευρύ φάσμα των πολιτοφυλακών του σε μια παραστρατιωτική δομή εθελοντών τύπου Basij, η οποία θα τελεί υπό ιρανικό έλεγχο. Αυτές οι πολιτοφυλακές αποσκοπούν να βοηθήσουν στην διατήρηση των υπέρ του Ιράν κυβερνήσεων σε όλη την περιοχή του Λεβάντε και να διατηρήσουν τους διαδρόμους δημιουργώντας μια σειρά από τοπικούς τομείς και ad hoc συμμαχίες με τοπικούς παίκτες κατά μήκος των διαδρομών.

Ο απώτερος στόχος των διαδρόμων, ωστόσο, είναι να επεκταθεί η εμβέλεια του Ιράν στα υψίπεδα του Γκολάν, με στόχο την σύσφιξη της θηλιάς γύρω από το Ισραήλ. Οι Ιρανοί εκφράζουν δημόσια το έντονο ενδιαφέρον τους να ανοίξουν το μέτωπο του Γκολάν στους πληρεξουσίους τους και οι υψηλόβαθμοι αξιωματικοί του IRGC ασχολούνται τώρα με την ίδρυση μιας νέας πολιτοφυλακής -το Σύνταγμα Golan- που αποτελείται εν μέρει από Παλαιστίνιους που κατοικούν στην Συρία. Ο Αχμέτ Τζιμπρίλ, ο παλαίμαχος ηγέτης του υποστηριζόμενου από το Ιράν «Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης - Γενική Διοίκηση», είναι υπέρμαχος μιας τέτοιας κίνηση στα υψίπεδα του Γκολάν, μια έκκληση που επίσης επαναλήφθηκε σε διάφορες χρονικές στιγμές από τα επίσημα συριακά μέσα ενημέρωσης. Μια τέτοια τακτική θα επέκτεινε το υφιστάμενο μέτωπο στον Λίβανο μεταξύ της Χεζμπολάχ και του Ισραήλ μέχρι τον ποταμό Yarmuk, όπου συναντώνται τα σύνορα Συρίας-Ιορδανίας-Ισραήλ. Οι ηγέτες ορισμένων ιρακινών πολιτοφυλακών που χρηματοδοτούνται από το Ιράν, όπως ο al Nujaba, μιλούν ήδη ανοιχτά για την πρόθεσή τους να μεταφέρουν τις δυνάμεις τους στο μέτωπο του Γκολάν. Το Ισραήλ έχει αντιδράσει αρκετές φορές σε επιθέσεις που προέρχονται από αυτή την περιοχή και ένας Ιρανός στρατηγός σκοτώθηκε κατά την διάρκεια εκείνων των συγκρούσεων.