Μην κατηγορείτε τον Corbyn

Οι πρόσφατες εκλογές σε Δυτικές δημοκρατίες έχουν αποτελέσει θέαμα λαϊκών διαφωνιών και πολιτικών συναισθημάτων [2]. Δεν είναι έτσι στο Ηνωμένο Βασίλειο [3]. Η ανακοίνωση της πρωθυπουργού Τερέζα Μέι για τις πρόωρες εκλογές που θα πραγματοποιηθούν στις 8 Ιουνίου δεν ενέπνευσε παρά λίγα περισσότερα από δυσφορία. Δεν θα διεξαχθούν συζητήσεις σε ώρες υψηλής τηλεθέασης μεταξύ της Μέι και της αντιπολίτευσης και δεν θα υπάρξουν πορείες στην πρωτεύουσα, ειδικά υπό το πρίσμα της πρόσφατης τρομοκρατικής επίθεσης στο Μάντσεστερ. Οι περισσότεροι παρατηρητές απλώς υποθέτουν ότι η χώρα κατευθύνεται προς έναν «ξαφνικό θάνατο» [4] -μια σαρωτική νίκη για τους Συντηρητικούς της Μέι εις βάρος του Εργατικού Κόμματος, το οποίο σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις [5] θα μπορούσε να χάσει 56 από τις 229 κοινοβουλευτικές έδρες του.

Ο Jeremy Corbyn σε προεκλογική εκδήλωση στο Λονδίνο, τον Μάιο του 2017. NEIL HALL / REUTERS
-----------------------------------------------------------

Ποια είναι η πηγή των κακών προοπτικών των Εργατικών; Η προφανής απάντηση είναι ο Jeremy Corbyn, ο ηγέτης του κόμματος. Ένας παλαιόθεν ακτιβιστής από την αριστερή πτέρυγα των Εργατικών, ο Corbyn θεωρείται ευρέως ως ανίκανος και αναξιόπιστος: Η καθαρή ευνοϊκή δημοτικότητά του μεταξύ των Βρετανών ψηφοφόρων έπεσε από το αρνητικό 25% στο αρνητικό 40% μεταξύ Αυγούστου και Φεβρουαρίου. Μια ηχηρή ήττα τον Ιούνιο θα μπορούσε να αναγκάσει τον Corbyn να κάνει στην άκρη. Για τους επικριτές του, μια νέα ηγεσία του Εργατικού Κόμματος φαίνεται σαν ελπιδοφόρα προοπτική εν μέσω δυσκολιών.

Αλλά η εμμονή στον Corbyn αποκρύπτει μια πιο διαρκή πηγή αδυναμίας για το Εργατικό Κόμμα. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, πολλοί από τους ψηφοφόρους που αποτελούν την παραδοσιακή βάση του Εργατικού Κόμματος έχασαν την πίστη τους στην βρετανική δημοκρατία. Όλο και λιγότεροι συνδέονται με το κόμμα. Από αυτούς που κάνουν, ένα αυξανόμενο ποσοστό δεν πηγαίνει να ψηφίσει.

Η αναγέννηση του Εργατικού Κόμματος θα απαιτήσει κάτι περισσότερο από νέα ηγεσία. Οι Εργατικοί πρέπει να οικοδομήσουν εμπιστοσύνη από κάτω προς τα πάνω και να επανεπενδύσουν στις τοπικές διοικήσεις για να αποκαταστήσουν την πίστη των ψηφοφόρων στην υπόσχεση των δημόσιων υπηρεσιών.

Ένα συγκρότημα κατοικιών στο Λονδίνο, τον Δεκέμβριο του 2015. PETER NICHOLLS / REUTERS
--------------------------------------------

ΧΑΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΙΣΤΗ

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπως και σε ολόκληρο τον ανεπτυγμένο κόσμο, η στήριξη υπέρ της δημοκρατίας βρίσκεται σε παρακμή [6]. Το πρόσφατο έργο των πολιτικών επιστημόνων Yascha Mounk και Roberto Stefan Foa [7] απεικόνισε μια «δημοκρατική αποσύνδεση», σύμφωνα με την οποία τα λαϊκά θεμέλια των ώριμων δημοκρατιών διαβρώνονται. Χρησιμοποιώντας στοιχεία από την Έρευνα των Παγκόσμιων Αξιών (World Values Survey) [8], οι Mounk και Foa έδειξαν ότι πάνω από το 15% των Βρετανών πολιτών ηλικίας κάτω των 35 ετών θεωρούν την δημοκρατία ως έναν «κακό» ή «πολύ κακό» τρόπο διαχείρισης μιας χώρας, σε σύγκριση με λιγότερο από 10% των πολιτών άνω των 50 ετών.

Ο εκλογικός αντίκτυπος αυτής της δημοκρατικής αποσύνδεσης δεν είναι ομοιόμορφος. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η πίστη των Βρετανών ψηφοφόρων στην δημοκρατία έχει διαβρωθεί ασύμμετρα. Από το 1998, σύμφωνα με τα στοιχεία της Βρετανικής Έρευνας για τις Κοινωνικές Διαθέσεις (British Social Attitudes Survey), το ποσοστό των ψηφοφόρων των Εργατικών που πιστεύουν ότι «δεν αξίζει να ψηφίσουν» σχεδόν διπλασιάστηκε από 4,6% σε 8,8% το 2015. Την ίδια περίοδο, το ποσοστό των ψηφοφόρων των Συντηρητικών οι οποίοι δεν πιστεύουν στις εκλογές μειώθηκε από 5,8% σε μόλις 3,6%. Τα μοτίβα είναι εντυπωσιακά: Πολλοί πολιτικοί επιστήμονες, όπως ο Ian McAllister [9] και η Margit Tavits [10], έχουν δείξει ότι οι υποστηρικτές των νικητήριων κομμάτων τείνουν να γίνονται λιγότερο πολιτικά απαθείς, όχι περισσότερο. Αυτά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι, στην πορεία των κυβερνήσεων των Εργατικών της περιόδου 1997 έως 2010, διατηρήθηκε η αντίθετη τάση. Η επίπτωση αυτής της ανισορροπίας είναι ότι οι Συντηρητικοί πρέπει να κάνουν λιγότερες προεκλογικές εκδηλώσεις από όσες οι Εργατικοί για να κινητοποιήσουν τον ίδιο αριθμό ψηφοφόρων.

Οι περισσότερες εγχώριες πολιτικές της Μέι δεν είναι δημοφιλείς. Μόνο το 13% των Βρετανών ψηφοφόρων υποστηρίζουν τις περικοπές δαπανών που ξεκίνησε η κυβέρνησή της και μόνο το 21% υποστηρίζουν την αυξανόμενη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην Εθνική Υπηρεσία Υγείας. Οι εμβληματικές κοινωνικές πολιτικές των Εργατικών, αντίθετα, απολαμβάνουν την υποστήριξη της πλειοψηφίας. Το 71% των Βρετανών ψηφοφόρων υποστηρίζουν την αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 10 λίρες και το 62% θέλουν να αυξήσουν τους φορολογικούς συντελεστές στους πλουσιότερους Βρετανούς πολίτες. Υπάρχει όμως μια παγίδα: Οι ψηφοφόροι αποχωρούν από την εκλογική πολιτική όχι μόνο σύμφωνα με τις κομματικές τους διασυνδέσεις, αλλά και σύμφωνα με τις προτιμήσεις τους για την κοινωνική πολιτική. Και εδώ, οι τάσεις τείνουν προς όφελος της Μέι. Εξετάστε το ζήτημα της αναδιανομής του πλούτου. Από το 1998 έως το 2010, οι Βρετανοί που υποστηρίζουν την αναδιανομή απείχαν από ψηφοφορίες με ρυθμό διπλάσιο από εκείνους που δεν την υποστηρίζουν. Παρά την ευρεία αντίθεση με την ατζέντα της Μέι, οι Συντηρητικοί έχουν το πάνω χέρι.

Η ΑΠΑΘΕΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΕΥΡΙΣΚΟΜΕΝΩΝ

Υπάρχουν τέσσερις κύριες πηγές δημοκρατικής αποστασιοποίησης των Εργατικών. Η πρώτη είναι η παρακμή των συνδικάτων του Ηνωμένου Βασιλείου. Για το μεγαλύτερο μέρος του εικοστού αιώνα, τα συνδικάτα διαδραμάτισαν βασικό ρόλο στην κινητοποίηση των αριστερών ψηφοφόρων, ενεργώντας ως σύνδεσμοι μεταξύ των Βρετανών εργαζομένων και των πολιτικών εκπροσώπων τους. Αντίθετα με άλλους ψηφοφόρους των Εργατικών, τα μέλη των συνδικάτων έχουν γίνει πιο αφοσιωμένα στην δημοκρατική συμμετοχή -ενώ το 13,9% των μελών των συνδικάτων πίστευε ότι δεν αξίζει να ψηφίσει το 1998, μόνο το 10,3% πιστεύει το ίδιο το 2013. Ωστόσο, η συμμετοχή στα συνδικάτα μειώθηκε δραστικά κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Από το 1979, ο αριθμός των μελών των συνδικάτων έχει μειωθεί κατά περισσότερο από το ήμισυ, πέφτοντας από τα 13,5 εκατομμύρια το έτος εκείνο, σε λίγο πάνω από έξι εκατομμύρια σήμερα. Αυτό σημαίνει ότι η ικανότητα του Εργατικού Κόμματος να συγκεντρώνει ψηφοφόρους έχει επιδεινωθεί σημαντικά.

Η δεύτερη, είναι η αποδυνάμωση των τοπικών κυβερνήσεων του Ηνωμένου Βασιλείου. Τα κομητειακά και τα περιφερειακά συμβούλια, αποτελούμενα από τοπικά εκλεγμένους αξιωματούχους, διαδραμάτισαν ιστορικά σημαντικό ρόλο στην παροχή κοινωνικής πρόνοιας, από την ίδρυση σχολείων έως την κατασκευή κτιριακών εγκαταστάσεων. Κατά την διάρκεια του τελευταίου μισού αιώνα, ωστόσο, το επίκεντρο της διακυβέρνησης έχει μετατοπιστεί από τις τοπικές αρχές στο Westminster [στμ: το κυβερνητικό σύμπλεγμα στο Λονδίνο]. Η μετατόπιση αυτή επιταχύνθηκε στην δεκαετία του 1980, όταν η κυβέρνηση της πρωθυπουργού Margaret Thatcher έβαλε όρια στις δαπάνες των συμβουλίων, μείωσε την τοπική χρηματοδότηση που παρείχε η κεντρική κυβέρνηση και επέτρεψε στους ενοικιαστές κατοικιών που ανήκαν στα συμβούλια να αγοράσουν τα σπίτια τους με μεγάλες εκπτώσεις, εκμηδενίζοντας πολύτιμα μελλοντικά ενοίκια και κατευθύνοντας τα έσοδα από τις πωλήσεις προς το Λονδίνο. Το πρόγραμμα λιτότητας του πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον μείωσε τις δαπάνες των συμβουλίων ακόμη περισσότερο. Από το 2010, η χρηματοδότηση από τα συμβούλια έχει μειωθεί κατά 40% [11]: Έχουν κλείσει τουλάχιστον 343 βιβλιοθήκες [12], 500 δρομολόγια λεωφορείων [13] έχουν περικοπεί ή καταργηθεί και το 23% της χρηματοδότησης για υπηρεσίες στέγασης –συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης προς τους αστέγους- έχει εξαφανιστεί [14].

Αυτές οι περικοπές έπληξαν περισσότερο τους φτωχούς, καθώς τα συμβούλια συχνά παρέχουν ουσιαστική υποστήριξη σε πολίτες χαμηλού εισοδήματος. Όμως οι φτωχοί του Ηνωμένου Βασιλείου ήταν επίσης ιστορικά ψηφοφόροι των Εργατικών. Η υποστήριξη για το κόμμα που υπόσχεται «δημόσιες υπηρεσίες υψηλής ποιότητας» [15] έχει μειωθεί ακριβώς επειδή δεν μπόρεσε να παραδώσει τέτοιες υπηρεσίες.

Η τρίτη πηγή των προβλημάτων των Εργατικών είναι η μείωση της κινητικότητας μεταξύ γενεών. Σύμφωνα με την δημοσκοπική ομάδα Ipsos, πάνω από το 54% των Βρετανών πολιτών πιστεύουν ότι οι νέοι άνθρωποι σήμερα θα έχουν χειρότερη ζωή από την γενιά που προηγήθηκε -ένα υψηλό ρεκόρ. Το κύριο διαγενεακό ρήγμα είναι η ιδιοκτησία ακινήτων. Ενώ πολλοί από την εποχή των Baby Boomers μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά τις υποθήκες τους στην πρώιμη ενηλικίωσή τους, ο ταχύς ρυθμός αύξησης των τιμών των κατοικιών από την δεκαετία του 1990 σημαίνει ότι οι σημερινοί νέοι άνθρωποι συχνά αποκλείονται από την ιδιοκτησία κατοικιών και απομακρύνονται από τις πόλεις υψηλού ενοικίου κερδίζοντας το παρατσούκλι Generation Rent [η γενιά του ενοικίου] [16]. Σε γενικές γραμμές, οι Βρετανοί της νέας χιλιετίας είναι σε πορεία να κερδίσουν λιγότερα σε όλη την διάρκεια της ζωής τους από ό, τι οι γονείς τους.

Κάποιοι νέοι έχουν αντιδράσει στην οικονομική κατάπτωσή τους με πολιτικό ακτιβισμό, αλλά πολλοί άλλοι ανταποκρίθηκαν με απάθεια. Σύμφωνα με τα στοιχεία της British Social Attitudes Survey, το ποσοστό των νέων χωρίς κομματική διασύνδεση αυξήθηκε από 14,7% το 1989 σε περισσότερο από 41% το 2013. Οι νέοι Βρετανοί δεν φαίνονται μόνο να χάνουν την πίστη τους στις εκλογές –αποστασιοποιούνται από την κομματική πολιτική γενικότερα.

Αυτό έχει βλάψει σημαντικά τις εκλογικές προοπτικές των Εργατικών. Σύμφωνα με μια πρόσφατη δημοσκόπηση [17], εάν οι πρόωρες εκλογές κρίνονταν από τις προτιμήσεις των ψηφοφόρων κάτω των 40 ετών, οι Εργατικοί θα ήταν σαφώς νικητές. Ωστόσο, πολλοί από αυτούς θα παραμείνουν στα σπίτια τους την ημέρα των εκλογών και η αποχή τους θα αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα για την πιθανή νίκη της Μέι.

Ο τελευταίος λόγος της πτώσης του Εργατικού Κόμματος είναι η άνοδος της ανισότητας του πλούτου [18] στο Ηνωμένο Βασίλειο. Οι «νέοι» Εργατικοί [19] απομακρύνθηκαν από την βάση της εργατικής τάξης, για να προσεγγίσουν τους ψηφοφόρους της μεσαίας τάξης στις εκλογές του 1997, συγκροτώντας έναν διαταξικό συνασπισμό μέσω τριών διαδοχικών εκλογών. Όμως, καθώς αυξήθηκε το χάσμα του πλούτου, οι ψηφοφόροι της εργατικής τάξης αισθάνθηκαν παραπεταμένοι και η υποστήριξή τους για τους Εργατικούς άρχισε να μειώνεται -μια διαδικασία την οποία τεκμηρίωσαν οι πολιτικοί επιστήμονες Geoffrey Evans και James Tilley [20]. Κάποιοι πρώην Εργατικοί ψηφοφόροι αποστάτησαν προς δεξιόστροφες εναλλακτικές λύσεις όπως το UKIP, που προσφέρει ευρωσκεπτικιστικές λύσεις για την πτώση της εργατικής τάξης. Πολλοί άλλοι, ωστόσο, απομακρύνθηκαν πλήρως από την δημοκρατική συμμετοχή. Το 1987, η διαφορά συμμετοχής μεταξύ των φτωχότερων και πλουσιότερων εισοδηματικών ομάδων του Ηνωμένου Βασιλείου ήταν μόλις 4%. Το 2010, η διαφορά ήταν 23%.

ΔΙΑΤΗΡΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΔΥΝΑΜΙΚΗ

Ερχομένου του Ιουνίου, ο πειρασμός για τους Εργατικούς θα είναι να εκκαθαρίσουν την ηγετική ομάδα και τις ακροαριστερές πολιτικές της. Αλλά αυτό θα εμβαθύνει το διαγενεακό χάσμα του κόμματος, διώχνοντας ακόμα περισσότερους νέους ψηφοφόρους στην διαδικασία. Ο Κόρμπιν μπορεί να μην έχει την προσωπικότητα [21] να κερδίσει γενικές εκλογές, αλλά η πλατφόρμα του έχει εμπνεύσει χιλιάδες νέους Βρετανούς πολίτες να συμμετάσχουν στο κόμμα και να τον ψηφίσουν για την ηγεσία του.

Το έργο του Εργατικού Κόμματος δεν πρέπει να είναι να στραφεί μακριά από την λαϊκή υποστήριξη του Corbyn. Θα πρέπει να την ενισχύσει. Αυτό θα απαιτήσει την αντιμετώπιση των πηγών της απάθειας στην βάση του Εργατικού Κόμματος.

Οι ψηφοφόροι συχνά παραπονιούνται ότι δεν ξέρουν τι αντιπροσωπεύει το Εργατικό Κόμμα. Το κόμμα πρέπει να ξεκινήσει διευκρινίζοντας το πώς θα υποστηρίξει τις κοινότητες και θα επαναφέρει τις υπηρεσίες που τα συμβούλιά τους έχουν περικόψει, προσφέροντας ένα νέο όραμα που απορρίπτει την λιτότητα και τάσσεται υπέρ των εκτεταμένων τοπικών επενδύσεων. (Η υπόσχεση στο νέο μανιφέστο του Εργατικού Κόμματος για την κατασκευή 100.000 σπιτιών ιδιοκτησίας των συμβουλίων ετησίως είναι μια αξιοπρεπής εκκίνηση). Στην συνέχεια, επειδή περίπου το 90% των ψηφοφόρων των Εργατικών δεν εμπιστεύονται [22] τους πολιτικούς τους, το κόμμα πρέπει να φέρει μια νέα σοδειά βουλευτών με βαθιές ρίζες στις κοινότητές τους. Μόνο με την προσέλκυση νέων πολιτικών στις τάξεις του, το Εργατικό Κόμμα μπορεί να οικοδομήσει εμπιστοσύνη στο πολιτικό του έργο. Τρίτον, ελλείψει ισχυρών συνδικάτων, το κόμμα πρέπει να αναπτύξει την τοπική του υποδομή. Η ψήφος Brexit [23] κερδήθηκε στις βρετανικές εφημερίδες, οι οποίες διέδωσαν αναλήθειες για το κόστος της συμμετοχής στην ΕΕ. Οι Εργατικοί θα πρέπει να αναπτύξουν το δικό τους παιχνίδι για να ξεφύγουν από αυτούς τους μύθους καθώς συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις για το Brexit.

Βάζοντας τα ποσοστά των δημοσκοπήσεων στην άκρη, η κυβέρνηση της Μέι υποαποδίδει. Η εμβληματική μεταρρύθμισή της στην Παιδεία είναι ασταθής. Οι διπλωμάτες της ΕΕ [24] έχουν επικρίνει την προσέγγισή της στις διαπραγματεύσεις για το Brexit ως μη ρεαλιστικές. Και καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο πλησιάζει σε μια συμφωνία του Brexit που θα απογυμνώσει την χώρα από την πρόσβαση στην ενιαία αγορά της ΕΕ, η δημόσια έγκριση της ηγεσίας της Μέι [25] πιθανότατα θα μειωθεί.

Αυτές οι αδυναμίες δεν εγγυώνται την ισχύ του Εργατικού Κόμματος. Αντίθετα, ένα λεγόμενο σκληρό Brexit θα μπορούσε να σπρώξει ακόμα περισσότερους Βρετανούς ψηφοφόρους προς στην πολιτική απάθεια, καθώς η Μέι οικοδομεί το μέλλον της χώρας χωρίς να λαμβάνει υπόψη της την συγκατάθεσή τους.

Η νέα ηγεσία θα μπορούσε να βοηθήσει στην βελτίωση της λαϊκής ελκυστικότητας του Εργατικού Κόμματος. Αλλά οι ηγέτες του κόμματος θα πρέπει επίσης να αναζωογονήσουν την εμπιστοσύνη των [κομματικών] μελών στην δημοκρατία εάν θέλουν να επιστρέψουν στην κυβέρνηση. Αυτή η διαδικασία πρέπει να ξεκινήσει όχι στο Κοινοβούλιο, αλλά στις κοινότητες όπου οι ψηφοφόροι των Εργατικών δεν κατάφεραν να δουν τους καρπούς της κομματικής πίστης τους.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/united-kingdom/2017-05-25/don-t-...

Σύνδεσμοι:
[1] https://twitter.com/davidrkadler
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/europe/2016-10-17/europe-s-popul...
[3] https://www.foreignaffairs.com/regions/united-kingdom
[4] http://suttonnick.tumblr.com/image/159730158536
[5] http://www.telegraph.co.uk/news/0/target-seats-ones-watch-general-electi...
[6] https://www.foreignaffairs.com/articles/world/2016-06-13/democracy-decline
[7] http://www.journalofdemocracy.org/article/signs-deconsolidation
[8] https://www.washingtonpost.com/news/wonk/wp/2016/12/08/yes-millennials-r...
[9] http://www.journals.uchicago.edu/doi/abs/10.2307/2131577
[10] http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1540-5907.2008.00332.x/full
[11] https://www.theguardian.com/society/2015/sep/01/local-government-associa...
[12] http://www.bbc.co.uk/news/uk-england-35707956
[13] https://www.theguardian.com/public-leaders-network/2017/mar/20/governmen...
[14] http://blog.shelter.org.uk/2016/02/6798/
[15] https://drive.google.com/file/d/0B6GtYu9coM3zeVZYTkRNVDlfaTg/view
[16] https://www.theguardian.com/money/2015/nov/17/generation-rent-young-adul...
[17] http://www.independent.co.uk/news/uk/politics/labour-polls-snap-general-...
[18] https://www.foreignaffairs.com/articles/2015-12-14/how-create-society-eq...
[19] https://www.foreignaffairs.com/articles/europe/1997-03-01/tony-blair-and...
[20] https://global.oup.com/academic/product/the-new-politics-of-class-978019...
[21] https://www.theguardian.com/politics/2017/apr/18/hes-got-no-oomph-corbyn...
[22] http://survation.com/apathy-in-the-uk-understanding-the-attitudes-of-non...
[23] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-kingdom/salvaging-brexit
[24] http://www.faz.net/aktuell/brexit/juncker-bei-may-das-desastroese-brexit...
[25] http://www.independent.co.uk/news/uk/politics/strong-and-stable-theresa-...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition