Μια ωρολογιακή βόμβα στα σύνορα της Ιορδανίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Μια ωρολογιακή βόμβα στα σύνορα της Ιορδανίας

Το παιχνίδι αναμονής του Αμμάν στο προσφυγικό
Περίληψη: 

Παρά το γεγονός ότι ο βασιλιάς της Ιορδανίας, Αμπντάλα, είχε υποσχεθεί στις αρχές του 2016 να επιτρέψει σε Σύρους από τον συνοριακό καταυλισμό Ρουκμπάν να περάσουν στην Ιορδανία, μια βομβιστική επίθεση άλλαξε εντελώς τους υπολογισμούς του. Η Ιορδανία κήρυξε ολόκληρη την περιοχή ως κλειστή στρατιωτική ζώνη και διέκοψε την παροχή τροφής και περίθαλψης για να επιτρέψει ελάχιστη βοήθεια το τελευταίο 10μηνο.

Ο AARON MAGID είναι δημοσιογράφος με έδρα το Αμμάν. Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί στο Foreign Affairs, στο Al-Monitor και στο Daily Star του Λιβάνου. Μπορείτε να τον ακολουθείτε στο Twitter στο @AaronMagid [1].

Ο Abdal Salam Hameed, ηλικίας 52 ετών, είναι εγκλωβισμένος στο Rukban, ένα στρατόπεδο προσφύγων που βρίσκεται στην καυτή έρημο στην άκρη των βορειοανατολικών συνόρων της Ιορδανίας με την Συρία, από τον Μάρτιο του 2016. Έφτασε εκεί από την Homs για να ξεφύγει από τον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας [2] και να βρει ασφάλεια για την οικογένειά του. Όμως ο καταυλισμός που κατοικεί, ο οποίος φιλοξενεί περίπου 80.000 εκτοπισμένους Σύρους σε απόσταση 100 μιλίων από την πλησιέστερη πόλη, έχει δεχθεί από τον Ιανουάριο μόνο μια αποστολή τροφίμων των Ηνωμένων Εθνών και δεν έχει ούτε μια επαγγελματική ιατρική εγκατάσταση. «Η κατάσταση στο Rukban είναι καταστροφική», είπε. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, περίπου το 80% [3] εκείνων που έχουν καταλήξει στο Rukban είναι γυναίκες και παιδιά. Ο Hameed, πατέρας οχτώ παιδιών, ζήτησε άδεια από την ιορδανική κυβέρνηση για να λάβει θεραπεία ένας από τους γιους του για ένα εξελισσόμενο καρδιακό πρόβλημα, αλλά εισέπραξε άρνηση. Επίσης, οδυρόταν για το γεγονός ότι, χωρίς επίσημη εκπαίδευση στο στρατόπεδο, κάποια από τα παιδιά του δεν γνωρίζουν καν πώς να γράψουν τα ονόματά τους. «Είναι σαν να ζούμε στην λίθινη εποχή», είπε.

Μετά το ξέσπασμα του εμφυλίου πολέμου της Συρίας το 2011, η Ιορδανία άνοιξε τις πόρτες της στους Σύρους πρόσφυγες [4]. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ, η χώρα έχει απορροφήσει τουλάχιστον 659.000 Σύρους πρόσφυγες [5] τα τελευταία έξι χρόνια, λιγότερους μόνο από την Τουρκία και τον Λίβανο. (Η κυβέρνηση της Ιορδανίας λέει ότι ο πραγματικός αριθμός είναι περίπου 1,4 εκατομμύρια [6]). Αλλά τον Ιούλιο του 2014, το Αμμάν άλλαξε γνώμη. Άρχισε να εμποδίζει χιλιάδες αιτούντες άσυλο [7] από την Συρία να εισέλθουν στην χώρα, παρατώντας τους κοντά στο Ρουκμπάν, σε μια διεθνή νεκρή ζώνη την οποία οι αξιωματούχοι της βοήθειας αποκαλούν ως berm (ανάχωμα). Δεδομένης της εγγύτητας με τα σύνορα της Ιορδανίας, οι διαμένοντες προστρέχουν σε αυτόν τον απομονωμένο καταυλισμό της ερήμου για να ξεφύγουν από το καθεστώς Assad και τις ρωσικές αεροπορικές επιδρομές.

31052017-1.jpg

Σύροι πρόσφυγες αφότου διέσχισαν τα σύνορα μπαίνοντας στην Ιορδανία, τον Δεκέμβριο του 2013. MUHAMMAD HAMED / REUTERS
---------------------------------------------------------

Σε αντίθεση με τα επίσημα στρατόπεδα προσφύγων που βρίσκονται στο εσωτερικό της Ιορδανίας, όπως το Ζα'ατάρι ή το Αζράκ, όπου οι ιορδανικές δυνάμεις παρέχουν ασφάλεια, στο Ρουκμπάν, καμία χασεμιτική στρατιωτική ταξιαρχία ή αστυνομική δύναμη δεν επιχειρεί τακτικά μέσα στην περιοχή. Μερικώς ως αποτέλεσμα αυτού, βασιλεύει το χάος. Κατά την διάρκεια του περασμένου έτους, τουλάχιστον οκτώ βόμβες έχουν εκραγεί [8] στο berm, πιο πρόσφατα [9] στις 16 Μαΐου, και συχνές συγκρούσεις [10] μεταξύ μαχητικών ομάδων εντός του καταυλισμού, συμπεριλαμβανομένου του ISIS, του Ελεύθερου Συριακού Στρατού και άλλων συριακών ομάδων ανταρτών, έχουν πυροδοτήσει περαιτέρω τις εντάσεις [11]. Δεδομένης της έλλειψης πρόσβασης αξιόπιστων μέσων ενημέρωσης στο berm -η είσοδος από την Συρία είναι επικίνδυνη, ενώ η είσοδος από την Ιορδανία περιορίζεται από την κυβέρνηση- ο αριθμός των επιθέσεων θα μπορούσε να είναι πολύ μεγαλύτερος.

Στην συνέχεια, τον Ιούνιο του 2016, μαχητές του Ισλαμικού Κράτους (επίσης γνωστού ως ISIS) οδήγησαν ένα φορτηγό γεμάτο εκρηκτικά σε ένα συνοριακό φυλάκιο κοντά στο Rukban, σκοτώνοντας επτά Ιορδανούς άνδρες της ασφαλείας [12] και στέλνοντας κρουστικά κύματα σε ολόκληρη την χώρα. Παρά το γεγονός ότι ο βασιλιάς Αμπντάλα είχε υποσχεθεί στις αρχές του 2016 να επιτρέψει σε 20.000 Σύρους από τον Ρουκμπάν να περάσουν στην Ιορδανία, σύμφωνα με αναφορές λόγω της πίεσης του τότε προέδρου των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα [13], ο βομβαρδισμός του Ιουνίου άλλαξε εντελώς τους υπολογισμούς του. Η Ιορδανία γρήγορα κήρυξε ολόκληρη την περιοχή ως κλειστή στρατιωτική ζώνη και διέκοψε την παροχή τροφής και ιατρικής βοήθειας [14] μέχρι τον Αύγουστο του 2016, υποστηρίζοντας ότι η κρίση του berm δεν ήταν πλέον πρόβλημα της χώρας, παρ’όλο που ο ΟΗΕ και οι Δυτικοί δωρητές χρηματοδοτούσαν ολόκληρο το ανθρωπιστικό πρόγραμμα. Οι περικοπές οδήγησαν σε σοβαρό υποσιτισμό, με τις αναπνευστικές λοιμώξεις και την οξεία διάρροια να εξαπλώνονται, ειδικά μεταξύ των παιδιών. Αν και το Αμμάν τελικά επέτρεψε να συνεχιστεί μια εξαιρετικά περιορισμένη βοήθεια, η κατάσταση παραμένει κρίσιμη. Μιλώντας υπό την προϋπόθεση της ανωνυμίας για να μην ενοχλήσει την κυβέρνηση της Ιορδανίας, ένας διεθνής αξιωματούχος σημείωσε ότι, από την αρχή της κρίσης του berm, πάνω από δώδεκα παιδιά στο Rukban έχασαν την ζωή τους από την έλλειψη πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη, με τα πρόχειρα νεκροταφεία [15 ] να είναι ορατά σε δορυφορικές εικόνες.