Οι οικονομικές σχέσεις Ελλάδας - Ισραήλ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι οικονομικές σχέσεις Ελλάδας - Ισραήλ

Μια ιστορία με βραχύ παρελθόν και ευοίωνο μέλλον

Οι άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) μεταξύ των δύο χωρών κινούνται σε χαμηλά επίπεδα. Οι ελληνικές ΑΞΕ στο Ισραήλ για το 2015 έφθασαν τα 30,86 εκατ. ευρώ ενώ οι αντίστοιχες ΑΞΕ του Ισραήλ προς την Ελλάδα ήταν ελάχιστες. Οι κυριότερες ισραηλινές επενδύσεις στην χώρα μας καταγράφονται στους τομείς της ψυχαγωγίας (καζίνο, ξενοδοχεία), των ασφαλιστικών υπηρεσιών και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ενώ στο παρελθόν κατατέθηκαν προτάσεις για την εξαγορά του Ελληνικού και της ΕΥΑΘ. Οι ισραηλινές εταιρείες εστιάζουν το επενδυτικό τους ενδιαφέρον στον περιβαλλοντικό τομέα (διαχείριση και επεξεργασία υγρών και στερεών αποβλήτων) όπου υπάρχουν μεγάλα περιθώρια εφαρμογής στο νησιωτικό κομμάτι της χώρας μας, στον τομέα της ενέργειας, του τουρισμού, στην αγορά ακινήτων και στους τομείς πληροφορικής και υψηλής τεχνολογίας (διαστημικής) [9].

Οι τομείς στους οποίους θα μπορούσαν να συμπράξουν μελλοντικά οι δύο χώρες είναι η βιομηχανική έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία (στο πλαίσιο ανάλογης συμφωνίας για τα έτη 2013-2015 έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί 30 έργα), στην αμυντική βιομηχανία και την διαστημική τεχνολογία, στις κατασκευές και σε μεγάλα έργα υποδομών μέσω ελληνικής ανάληψης υπεργολαβιών από κινεζικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο Ισραήλ [10]. Ιδιαίτερα στο κομμάτι της καινοτομίας και των νέων τεχνολογιών, υπάρχουν μεγάλες ευκαιρίες για την ελληνική πλευρά, καθώς είναι ένας τομέας στον οποίο το Ισραήλ πρωτοπορεί παγκοσμίως, δεν απαιτούνται τεράστια αρχικά κεφάλαια και η ανάπτυξή του μπορεί να οδηγήσει τόσο στην αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού που διαθέτει η χώρα μας, όσο και στην εισροή νέων επενδυτικών κεφαλαίων. Ήδη έχουν υπάρξει ενθαρρυντικές πρωτοβουλίες στον τομέα αυτό [11] καθώς τον Οκτώβριο του 2016 πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα το 2ο ελληνο-ισραηλινό συνέδριο Νανοτεχνολογίας και Βιονανοτεχνολογίας [12], ενώ υπάρχει γόνιμο έδαφος και για την ανάπτυξη «θερμοκοιτίδων νεοφυών επιχειρήσεων» (start-ups’ incubators) [13] μέσω συνεργειών του ιδιωτικού τομέα, των Πανεπιστημίων, των ερευνητικών κέντρων και του τραπεζικού κλάδου των δύο κρατών.

Τουρισμός

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γραφείου ΕΟΤ Τελ Αβίβ, περίπου 410.000 Ισραηλινοί τουρίστες επισκέφθηκαν την χώρα μας το 2015, ένας αριθμός που είναι αυξημένος κατά 15% σε σχέση με το 2014. Η Ελλάδα αποτελεί τον 5ο δημοφιλέστερο τουριστικό προορισμό για τους Ισραηλινούς τουρίστες και το 35% εξ αυτών είναι τακτικοί επισκέπτες της. Στις διμερείς και τριμερείς συναντήσεις που έχουν πραγματοποιήσει τα τελευταία έτη οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι των δύο χωρών, έχει δοθεί ξεχωριστεί έμφαση στον τομέα της τουριστικής συνεργασίας, ενώ η σταδιακή εφαρμογή της συμφωνίας «Open Skies» μεταξύ Ισραήλ-Ε.Ε. αναμένεται να άρει όποια κανονιστικά εμπόδια υφίστανται ακόμη στον τομέα των ταξιδίων και να οδηγήσει στη μείωση των τιμών των αεροπορικών εισιτηρίων. Οι δράσεις στις οποίες μπορεί να στοχεύσει η χώρα μας για να αυξήσει το τουριστικό ρεύμα απ’ το Ισραήλ, είναι η ανάδειξη περιοχών που έχουν ιστορική σημασία για το Εβραϊκό στοιχείο (ιδιαίτερα η Θεσσαλονίκη μπορεί να αποτελέσει προορισμό-κόμβο για ολόκληρη την Βόρεια Ελλάδα), η προώθηση της κρουαζιέρας, καθώς και η προσπάθεια επιμήκυνσης του χρόνου διαμονής των Ισραηλινών τουριστών (65% προτιμούν 4ήμερη παραμονή) σε συνδυασμό με την ανάδειξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού πέραν των θερινών προορισμών (ιατρικός, γαστρονομικός και χειμερινός τουρισμός)[14].

Ενέργεια

Η ανακάλυψη νέων ενεργειακών κοιτασμάτων σε Ισραήλ και Κύπρο κατά τα τελευταία έτη, καθώς και η διαφαινόμενη ύπαρξη σημαντικών ενεργειακών αποθεμάτων στον ελληνικό χώρο, δημιουργούν τις προϋποθέσεις μιας γόνιμης σύμπραξης μεταξύ των δύο χωρών στον τομέα αυτό. Η προοπτική κατασκευής υποθαλάσσιου/χερσαίου αγωγού φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο (EastMed pipeline) αποτελεί ένα έργο το οποίο θα διευρύνει τις οικονομικές και διπλωματικές ελληνο-ισραηλινές σχέσεις. Ο αγωγός που θα έχει μήκος 1900 χιλιόμετρα και χωρητικότητα περίπου 16 δισ. m3/έτος, θα μεταφέρει το αέριο της ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη, ακολουθώντας τη διαδρομή Κύπρος-Κρήτη-Πελοπόννησος-Δυτική Ελλάδα-Ιταλία. Πρόσφατες μελέτες αναφέρουν ότι ο αγωγός είναι τεχνικά εφικτός και οικονομικά βιώσιμος [15], όμως, παράλληλα εξετάζονται και άλλες εναλλακτικές λύσεις, όπως η υγροποίηση του αερίου στην Αίγυπτο, η κατασκευή ενός αγωγού Κύπρου-Τουρκίας ή η μεταφορά του αερίου σε συμπιεσμένη/υγροποιημένη μορφή με πλωτά μέσα. Σε κάθε περίπτωση, ένας τέτοιος αγωγός εφόσον καταστεί εμπορικά ανταγωνιστικός, θα συμβάλλει στην ενεργειακή ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου αλλά και της νοτιοανατολικής Ευρώπης, καθώς θα συνδέεται με τον διασυνδετήριο αγωγό Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB) και τον Διαδριατικό Αγωγό (TAP). Σε περίπτωση πάλι, που η κατασκευή του αγωγού δεν προκριθεί ως βιώσιμη λύση, υπάρχει η δυνατότητα συμμετοχής του ελληνικού εμπορικού στόλου στην μεταφορά του αερίου της ανατολικής Μεσογείου προς τις διεθνείς αγορές.

Το έτερο σχεδιαζόμενο έργο, που φέρει την ονομασία Eurasia Interconnector, αποσκοπεί να συνδέσει τα ηλεκτρικά δίκτυα του Ισραήλ, της Ελλάδας και της Κύπρου με την ηπειρωτική Ευρώπη, μέσω Κρήτης, περιλαμβάνοντας τρία επιμέρους project: Την διασύνδεση Ισραήλ-Κύπρου, την διασύνδεση Κύπρου-Κρήτης και την διασύνδεση Κρήτης-Αττικής. Αυτό το ηλεκτρικό δίκτυο που θα έχει μήκος 1500 χιλιόμετρα και ισχύ 2000MW, έχει ήδη λάβει έγκριση για χρηματοδότηση στα πλαίσια του ευρωπαϊκού προγράμματος «Connecting Europe Facility», αλλά εκκρεμεί η δημοσίευση των αποτελεσμάτων μιας σειράς τεχνικών και περιβαλλοντικών μελετών που αφορούν την κατασκευή του. Στην περίπτωση που η υλοποίηση του έργου προχωρήσει, αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2022, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην μεγαλύτερη ενεργειακή διασύνδεση και ασφάλεια εντός της Ε.Ε., αλλά και στην αξιοποίηση των πλούσιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που διαθέτουν Ελλάδα και Κύπρος [16].

ΤΕΡΑΣΤΙΕΣ ΟΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ