Οι συνέπειες της πτώχευσης της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής

Η νέα εξωτερική πολιτική ήταν ανοιχτά θεληματική (βολονταριστική) όπως δείχνουν οι αποφάσεις για κατάργηση των θεωρήσεων βίζα με πολλές χώρες, ιδιαίτερα στην περιοχή (Συρία, Ιορδανία, Λίβανος), αν και ήταν συχνά απρόσεκτες για τις επιπτώσεις τους σχετικά με την παράνομη μετανάστευση. Ομοίως, το ολόπλευρο άνοιγμα πρεσβειών σε μακρινές χώρες (Αγκόλα, Κολομβία, Μαδαγασκάρη, Τσαντ)˙ η πρόκληση που απευθύνθηκε για πρώτη φορά στην Κίνα για αντίποινα των Ουιγούρων στην Sinkiang παρά την αμετακίνηταη πολιτική του Πεκίνου˙ η αυξημένη και ορατή παρουσία σε διεθνείς οργανισμούς (Γενική Γραμματεία του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας, έδρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ την περίοδο 2009-2010, αποτυχημένη νέα υποψηφιότητα για την περίοδο 2015-2016, προεδρία της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης ) και η συμμετοχή σε ειρηνευτικές δυνάμεις ή δυνάμεις διατήρησης της ειρήνης σε επιχειρήσεις των Ηνωμένων Εθνών και του ΝΑΤΟ ... αντικατοπτρίζουν τις περιφερειακές και διεθνείς φιλοδοξίες της πολιτικής αυτής.

Ο βολονταρισμός και η απληστία συνδυάζονται υπέροχα στις αμέτρητες [τουρκικές] προσπάθειες διαμεσολάβησης μεταξύ του Ισραήλ και της Συρίας, των φατριών στον Λίβανο, των δύο παλαιστινιακών παρατάξεων, των σουνιτικών φατριών στο Ιράκ, των τριών κομμάτων της Βοσνίας, μεταξύ του Αφγανιστάν και του Πακιστάν, του Ιράν και των Ηνωμένων Πολιτειών, αν και καμιά (με την πιθανή εξαίρεση εκείνη των σουνιτικών φατριών στο Ιράκ που η τουρκική μεσολάβηση ήταν σε θέση να πείσει για την αντιμετώπιση της αλ Κάιντα αντί για την επίθεση στις κατοχικές δυνάμεις των ΗΠΑ) δεν έχει δώσει κανένα απτό αποτέλεσμα.

ΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΑΔΕΞΙΑ

Παρά τις φιλοδοξίες της και τον βολονταρισμό της, η εν λόγω πολιτική υποφέρει από πολλά λάθη. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό της υπερευαισθησίας έναντι της τραγωδίας των Παλαιστινίων της Γάζας, που κατέληξε να οδηγήσει σε μια συστηματική ολίσθηση προς μια αντι-ισραηλινή στάση σε συνδυασμό με αντισημιτισμό, κάτι που έχει υπονομεύσει για παράδειγμα την απόπειρα διαμεσολάβησης μεταξύ του Ισραήλ και της Συρίας, καθώς και την αναζήτηση ενός μεσολαβητικού ρόλου μεταξύ της Χαμάς και της αλ-Φατάχ.

Πολλά περιστατικά έχουν συσσωρευτεί όλα αυτά τα χρόνια για να απεικονίσουν την αδεξιότητα. Ιδού, λοιπόν, μερικά παραδείγματα:

-Οι επίσημες αντιδράσεις του Τούρκου πρέσβη με τους συναδέλφους του από τις μουσουλμανικές χώρες μετά την δημοσίευση το 2005 των γελοιογραφιών του Προφήτη Μωάμεθ στην Δανία.Η συμμετοχή της Τουρκίας σε μια τέτοια συλλογική δράση ήταν μια πρωτιά στην τουρκική διπλωματία.
-Η ημι-επίσημη επίσκεψη το 2006 του ηγέτη Χάλεντ Μασάλ, που έχει ήδη αναφερθεί.

-Η αρνητική θέση που ανακοινώθηκε κατά την διάρκεια επίσκεψης του πρωθυπουργού Ερντογάν στο Νταρφούρ το 2006 σχετικά με τα εγκλήματα γενοκτονίας και οι στενοί δεσμοί του με τον Σουδανό πρόεδρο Ομάρ αλ-Μπασίρ, persona non grata σε όλο τον κόσμο, κατηγορηθέντα για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.

-Η ανεπιθύμητη από την γερμανική πολιτική τάξη ρητορική του πρωθυπουργού σε δημόσια συνεδρίαση στην Κολωνία το 2008, με συμπολίτες του από διάφορες χώρες της Ευρώπης, όπου αναφέρει ότι «η αφομοίωση αποτελεί έγκλημα κατά της ανθρωπότητας».

-Η φιλονικία του Ερντογάν στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός το 2009 με τον Ισραηλινό πρόεδρο, Σιμόν Πέρες, για την ισραηλινή στρατιωτική επιχείρηση στην Γάζα.

-Η αντίθεση στην εκλογή του πρωθυπουργού της Δανίας Rasmussen στην θέση του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ το 2009, για θέσεις της δανικής κυβέρνησης που θεωρήθηκαν βλάσφημες κατά την διάρκεια της κρίσης των σκίτσων˙ τελικά η τουρκική κυβέρνηση αποδέχθηκε τον διορισμό.

-Μια ισχυρή φιλία με τον Ιρανό πρώην πρόεδρο Μαχμούντ Αχμεντινετζάντ και μια διφορούμενη θέση για το στρατιωτικό πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, ενώ το κίνημα διαμαρτυρίας «Πράσινο Κίνημα» αγνοήθηκε τελείως˙ για να επιστεγάσει αυτή την πολιτική, η Τουρκία ψήφισε κατά των κυρώσεων που προτάθηκαν το 2010 από τους P5+1 στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για να αναδιπλωθεί αργότερα.

-Ένας απαρχαιωμένος ανταγωνισμός με το Ιράν στην περιοχή και ιδιαίτερα στην Συρία, που κάνει τεταμένες τις διμερείς σχέσεις.

-Το σοβαρό περιστατικό του «Μαβί Μαρμαρά», όπου Ισραηλινοί κομάντος επιτέθηκαν στο ομώνυμο ανθρωπιστικό πλοίο, το οποίο έφερνε βοήθεια προς την υπό εμπάργκο Γάζα, σκοτώνοντας εννέα ανθρώπους. Η τουρκική κυβέρνηση αψηφώντας κάθε κανόνα για τη σχέση μεταξύ κυβερνήσεων και μη κυβερνητικών οργανώσεων, συμμετείχε μέχρι του σημείου να χειραγωγηθεί από τις ΜΚΟ που είχαν οργανώσει την επιχείρηση βοήθειας. Αυτή η αδεξιότητα έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την ηθική ανωτερότητα που, σε άλλη περίπτωση, θα προέκυπτε από την ισραηλινή θανατηφόρα επίθεση σε διεθνή ύδατα.

-Χωρίς να σκεφτεί ούτε για μια στιγμή τις συνέπειες του να αγνοήσει το Κάιρο, όταν προσπαθεί να έχει επιρροή στην Μέση Ανατολή, η Άγκυρα είχε μια πρόχειρη αντίδραση στο πραξικόπημα του στρατηγού Σίσι το 2013 στην Αίγυπτο, ωθώντας το Κάιρο να μποϊκοτάρει την Άγκυρα, την οποία κατηγόρησε ότι είχε επιρροή στο καθεστώς του ανατραπέντος προέδρου Morsi.

-Η φιλο-σουνιτική στάση που επιδείχθηκε στο Ιράκ και που κατέληξε να προκαλεί την οργή της Βαγδάτης.

-Η επιθυμία να διαφοροποιήσει τις αγορές όπλων ερχόμενη σε επαφή με τους Κινέζους και τους Ρώσους (προ-συμφωνία αγοράς των SS-400), των οποίων τα όπλα είναι ασύμβατα με εκείνα του ΝΑΤΟ, χωρίς το οποίο η Τουρκία δεν έχει επαρκή άμυνα.

-Τον Νοέμβριο του 2015 η Άγκυρα καταρρίπτει ένα ρωσικό μαχητικό στα σύνορά της με την Συρία. Όλες οι σχέσεις με την Μόσχα «παγώνουν» σε βάρος της Τουρκίας είτε πρόκειται για την οικονομία είτε για την διπλωματία.

ΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΟΥ ΕΝΟΧΛΟΥΣΕ ΤΗΝ ΔΥΣΗ