Κρατώντας την Ευρώπη ασφαλή

Όταν αξιωματούχοι επικοινωνούν με το κοινό σχετικά με τον κίνδυνο της τρομοκρατίας, θα πρέπει να μετριάζουν τις προσδοκίες. Είναι δύσκολο να σταματήσει κανείς εκείνους που είναι έτοιμοι να χρησιμοποιήσουν την ακραία βία για την επιδίωξη ενός ιδεολογικού στόχου, ειδικά αν είναι πρόθυμοι να πεθάνουν για την αιτία τους. Δηλώσεις που δεσμεύονται να εξαλείψουν τον κίνδυνο μιας μελλοντικής επίθεσης μπορεί να υπόσχονται πάρα πολλά -και ίσως να πείσουν το κοινό να αποδεχθεί ασθενέστερη προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους στην επιδίωξη της απόλυτης ασφάλειας. Αντ’ αυτού, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να παρέχουν μια ειλικρινή και πειστική αφήγηση που να εξηγεί τα αίτια των επιθέσεων και να ορίζει έναν σαφή οδικό χάρτη για το τι μπορεί να αναμένει το κοινό στην συνέχεια.

ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΟΥ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΟΥ

Ένα τρίτο μάθημα είναι ότι οι πολιτικοί πρέπει να παραμείνουν ανοικτοί στην προσαρμογή των στρατηγικών και των μεθόδων τους, καθώς η τζιχαντιστική απειλή εξελίσσεται. Για να γίνουν πιο ευέλικτες, οι μυστικές υπηρεσίες πρέπει να υιοθετήσουν μια κοινή προσέγγιση για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, όπως ακριβώς και οι σύγχρονες ένοπλες δυνάμεις βασίζονται σε κοινό σχεδιασμό αποστολών και διοίκησης. Το 2003, για παράδειγμα, το Ηνωμένο Βασίλειο δημιούργησε το Κοινό Κέντρο Ανάλυσης Τρομοκρατίας (Joint Terrorism Analysis Centre), στο οποίο προσωπικό από τις μυστικές υπηρεσίες, την αστυνομία, τον στρατό και άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες αναλύουν και επεξεργάζονται πληροφορίες μαζί. Έναν χρόνο αργότερα, η κυβέρνηση των ΗΠΑ ξεκίνησε μια παρόμοια οργάνωση, το Εθνικό Κέντρο Αντιτρομοκρατίας (National Counter¬terrorism Center). Η γαλλική κοινοβουλευτική εξεταστική επιτροπή που έχει συσταθεί μετά την επίθεση του 2015 στο Παρίσι, ζήτησε από την γαλλική κυβέρνηση να συγκροτήσει μια παρόμοια κοινή οργάνωση στο Παρίσι για να ξεπεραστούν τα προβλήματα συντονισμού μεταξύ των πολλών γαλλικών αστυνομικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών ασφαλείας.

Η Βρετανική Υπηρεσία Ασφαλείας παρέχει μια περιπτωσιολογική μελέτη για το πώς ένας οργανισμός πληροφοριών μπορεί να γίνει πιο ευέλικτος. Μετά την επίθεση του Ιουλίου του 2005 στο Λονδίνο, ο οργανισμός έχει συστήσει οκτώ περιφερειακά κέντρα αντιτρομοκρατίας, που εδρεύουν δίπλα σε αντιτρομοκρατικές μονάδες της αστυνομίας, έξω από την πόλη σε σημεία που θεωρούνται πιο ευάλωτα στην ριζοσπαστικοποίηση. Με το να αποκεντρώσει τις έρευνες και συνεργαζόμενη στενά με τα περιφερειακά αστυνομικά τμήματα, η Υπηρεσία Ασφαλείας μπόρεσε να κατανοήσει καλύτερα τις τοπικές κοινότητες. Άλλες χώρες που επηρεάστηκαν από την τζιχαντιστική ριζοσπαστικοποίηση [12] θα πρέπει να εξετάσουν αυτό το μοντέλο. Σε ένα ελπιδοφόρο πρώτο βήμα, η Γαλλία έχει ήδη ανακοινώσει την δημιουργία μιας ντουζίνας περιφερειακών «κέντρων επανένταξης και υπηκοότητας» [13], για να βοηθήσει στον εντοπισμό πιθανών τζιχαντιστών και να εμποδίσει τους εξτρεμιστές από το να τους ριζοσπαστικοποιήσουν.

ΜΑΘΑΙΝΟΝΤΑΣ ΝΑ ΕΜΠΙΣΤΕΥΟΝΤΑΙ

Το τελικό και πιο σημαντικό μάθημα είναι ότι οι χώρες πρέπει να δημιουργούν συνεργασίες με βάση την κερδισμένη εμπιστοσύνη. Σε εθνικό επίπεδο, οι πολιτικοί πρέπει να επανεξετάσουν τις σχέσεις μεταξύ της αστυνομίας και των μυστικών οργανισμών, μεταξύ των εξωτερικών και εσωτερικών υπηρεσιών ασφαλείας και πληροφοριών, μεταξύ των πολιτικών και των στρατιωτικών υπηρεσιών, καθώς και μεταξύ των κυβερνητικών οργανισμών και του ιδιωτικού τομέα, επιδιώκοντας την οικοδόμηση εμπιστοσύνης, όπου είναι δυνατόν, με το να κανονίσουν περισσότερες πολλαπλές αποστολές εγγράφων, για παράδειγμα.

Σε επιφυλακή. Κοντά στον Πύργο του Άιφελ, στο Παρίσι, τον Μάρτιο του 2016. REUTERS / PHILIPPE WOJAZER
-------------------------------------------------------------------------

Σε διεθνές επίπεδο, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πρέπει να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των εταίρων τους εντός και εκτός της ΕΕ για την προστασία ευαίσθητων πληροφοριών που μπορεί να οδηγήσουν σε κοινές ατραπούς και κοινές επιχειρήσεις. Και πρέπει να δημιουργήσουν καλές σχέσεις με τις εταιρείες τεχνολογίας των ΗΠΑ που ίσως να κατέχουν δεδομένα ζωτικής σημασίας για το σταμάτημα μελλοντικών επιθέσεων. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να διαπραγματευθούν διμερείς συμφωνίες με τις Ηνωμένες Πολιτείες, που να παρέχουν τις απαραίτητες νομικές εγγυήσεις για τις εταιρείες ώστε να ανταποκριθούν σε θεμιτά αιτήματα χωρίς να παραβούν την νομοθεσία των ΗΠΑ. Οι κυβερνήσεις της ΕΕ πρέπει επίσης να εξετάσουν την αναθεώρηση των νόμων για την διατήρηση των δεδομένων (data). Η επιμονή, για λόγους προστασίας της ιδιωτικής ζωής, σε σύντομες περιόδους διατήρησης των δεδομένων έχει εμποδίσει τις ποινικές διώξεις κατά το παρελθόν.