Τι πιστεύουν οι Κούρδοι πεσμεργκά του Ιράκ

Κατά καιρούς οι απαντήσεις των ερωτηθέντων ήταν απροσδόκητες. Το πιο εκπληκτικό, δεδομένης της καλά δημοσιευμένης ιστορίας των πολιτικών διαιρέσεων [8] μεταξύ των ιρακινών κουρδικών δυνάμεων, πάνω από το 98% των peshmerga που ερευνήσαμε ήθελαν οι μονάδες τους να ενταχθούν σε μια απολίτικη δύναμη. Εντούτοις, η αφηρημένη στήριξη για την ενοποίηση δεν μεταφράζεται απόλυτα σε μια από τις πιο κρίσιμες ενέργειες προς την κατεύθυνση μιας τέτοιας ενοποίησης, δηλαδή στην κατάργηση των πολιτικών γραφείων στα στρατόπεδα, θεσμών που παραδοσιακά διατηρούσαν οι μονάδες peshmerga που συνδέονται στενά είτε με το KDP είτε την PUK. Εδώ, μόνο το 81% των ερωτηθέντων απάντησε ευνοϊκά. Έτσι, παρ' όλο που η ιδέα της ενσωμάτωσης μπορεί να υποστηριχθεί σχεδόν ομόφωνα, τα πρακτικά βήματα που απαιτούνται για την υλοποίησή της εξακολουθούν να προβληματίζουν την πλειοψηφία των peshmerga.

Πέρα από την κομματική διασύνδεση, οι αναλυτές έδιναν συχνά μεγάλη έμφαση στην φυλετική διασύνδεση ως απειλή για τη νεοδημιουργημένη κουρδική δημοκρατία [9] και ενότητα. Διαπιστώσαμε ότι οι φυλετικές ταυτότητες είναι πράγματι σημαντικές σε ατομικό επίπεδο. Το 92% του δείγματος των peshmerga ταυτοποιούνταν σε κάποια συγκεκριμένη φυλή, με υψηλότερα ποσοστά μεταξύ των δυνάμεων που συνδέονται με το KDP από ό, τι μεταξύ των συνδεδεμένων με την PUK. Ωστόσο, ο ρόλος των φυλών στην διαμόρφωση των ενδο-Κουρδικών στρατιωτικών συμμαχιών και δυναμικών μπορεί να έχει υπερεκτιμηθεί. Μόνο το 26% των peshmerga που ερευνήσαμε είχε έναν διοικητή διμοιρίας που να ανήκε στην δική του φυλή και μόνο το 13% δήλωσε ότι ο διοικητής της ταξιαρχίας ήταν μέλος της οικογένειας του φυλετικού ηγέτη τους. Επισκεφθήκαμε όντως μια ταξιαρχία όπου ο προηγούμενος διοικητής ήταν ο πατέρας του σημερινού διοικητή και οι περισσότεροι από τους peshmerga στην ομάδα αυτή ήταν μέλη της ίδιας φυλής: Αυτό όμως ήταν η εξαίρεση και όχι ο κανόνας. Οι φυλετικοί δεσμοί δεν κυριαρχούν στους peshmerga. Πρόκειται για ένα ελπιδοφόρο σημάδι για το μέλλον της ενσωμάτωσης, καθώς οι φυλετικά διαφορετικοί στρατιωτικοί σχηματισμοί θα μπορούσαν ενδεχομένως να αντισταθούν πολύ περισσότερο στην ενοποίηση και την επαγγελματικοποίηση.

Εάν ο φυλετισμός δεν δένει μαζί τους πεσμπεργκά, ο εθνικισμός το κάνει. Όταν ρωτήσαμε τους μαχητές peshmerga μια ερώτηση σχετικά με το τι τους κράτησε στην μάχη, το 73% ανέφερε ότι το να «αγωνίζονται για το Κουρδιστάν» είναι το σημαντικό κίνητρο. Οι εν λόγω αναφορές έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις Δυτικές στρατιωτικές δυνάμεις, στις οποίες οι μελέτες έχουν δείξει ότι ο εθνικισμός είναι ένας ασήμαντος κινητήριος παράγοντας [10], ιδιαίτερα σε σύγκριση με την αλληλεγγύη των μικρών ομάδων. Το 88% των peshmerga πίστευε επίσης ότι η επιθυμία υπεράσπισης της κουρδικής πατρίδας ήταν ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι εντάχθηκαν στους peshmerga, σε αντίθεση με το 44% που πίστευαν ότι οι οικονομικοί παράγοντες ήταν σημαντικοί για την στρατολόγηση. Η τρέχουσα δημοσιονομική κρίση στην KRG έχει δοκιμάσει περαιτέρω την αποφασιστικότητα των peshmerga. Κατά μέσο όρο, οι μαχητές που μιλήσαμε είχαν περάσει περισσότερους από τρεις μήνες χωρίς αμοιβή και το 75% από αυτούς δήλωσε ότι «οι σκέψεις για το Κουρδιστάν» τους ώθησαν να μην φύγουν σε αυτές τις δύσκολες στιγμές. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει αποζημίωση και οι μισθοί μπορεί να είναι ασυνεπείς, η δύναμη των εθνικιστικών κινήτρων δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη.

ΤΟ ISIS ΚΑΙ Η ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

Ο κουρδικός εθνικισμός τροφοδοτείται εν μέρει από προηγούμενα εγκλήματα εναντίον των Κούρδων, από την εκστρατεία Anfal του Ιρακινού πρώην προέδρου Σαντάμ Χουσεΐν στα τέλη της δεκαετίας του 1980, ο οποίος συστηματικά σφαγίαζε τους Κούρδους στο τέλος του πολέμου Ιράν-Ιράκ, μέχρι τις πιο πρόσφατες καταστροφές του ISIS. Το 45% των peshmerga ανέφεραν ότι είτε αυτοί είτε ένα άμεσο μέλος της οικογένειάς τους υπήρξαν θύματα του πρώην μπααθικού καθεστώτος˙ το 24% δήλωσε το ίδιο με το ISIS. Η προηγούμενη θυματοποίηση, ωστόσο, δεν ισοδυναμεί με την καθολική επιθυμία για εκδίκηση: Μόνο το 10% των peshmerga ανέφεραν την επιθυμία για εκδίκηση ως κίνητρο στην μάχη και το 19% το χαρακτήρισε σημαντικό για τις στρατολογήσεις.

Παρ' όλο που οι peshmerga είχαν μόνο μέτρια πιθανότητα να αναφέρουν την επιθυμία για εκδίκηση ως ένα από τα δικά τους κίνητρα, ήταν πολύ πιο πιθανό να αποδώσουν αυτά τα κίνητρα σε άλλους. Για παράδειγμα, όταν ζητήθηκε να αναφερθούν οι πιο συνηθισμένοι λόγοι για τους οποίους οι Σουνίτες Άραβες εντάχθηκαν στο ISIS, η πλειοψηφία των peshmerga (51%) δήλωσε ότι η επιθυμία να εκδικηθούν την Βαγδάτη για την καταστολή των Σουνιτών Αράβων ήταν ένα σημαντικό κίνητρο. Το 24% των ερωτηθέντων ανέφεραν την επιθυμία να υπερασπιστούν την σουνιτική αραβική ταυτότητα από την σιιτική υπονόμευση, ενώ το 27% πιστεύει ότι η συμφωνία με την ιδεολογία του ISIS παρακίνησε τα μέλη του. Ένα σχετικά μικρό ποσοστό 17% των peshmerga ανέφερε την πεποίθηση ότι τα μέλη του ISIS είναι εγγενώς κακοί. Λιγότερο συχνή μεταξύ των peshmerga που ερευνήσαμε ήταν η πεποίθηση ότι τα οικονομικά κίνητρα ήταν σημαντικοί οδηγοί της ένταξης στο ISIS, με μόνο το 2% να αναφέρουν έναν καλύτερο τρόπο ζωής για τα μέλη του ISIS, το 4% να αναφέρουν τα οικονομικά κίνητρα και το 3% να αναφέρουν τις προοπτικές της απόκτησης λάφυρων πολέμου.

Οι πεποιθήσεις των πεσμεργκά για τους Σουνίτες Άραβες, οι οποίοι αποτελούσαν το μεγαλύτερο μέρος των μελών και των υποστηρικτών του ISIS, θα έχουν κεντρικό ρόλο στις προοπτικές συμφιλίωσης. Παρά την αναφορά ότι η συμμετοχή στον ISIS κινητροδοτείται περισσότερο από εκδίκηση παρά από οικονομικές διαμαρτυρίες, οι peshmerga είναι πρόθυμοι να πιστεύουν ότι η υποστήριξη των πολιτών προς το ISIS ήταν υπό όρους. Περίπου το 65% των ερωτηθέντων peshmerga πιστεύουν ότι πάνω από το 75% των Σουνιτών Αράβων στο Ιράκ υποστήριξε το ISIS το 2014, αλλά μόνο το 9% των peshmerga πιστεύουν ότι το ISIS απολαμβάνει σήμερα υποστήριξη από πάνω από το 75% των Σουνιτών Αράβων.