Οι Μπολσεβίκοι στο Πεκίνο

Αυτή την εβδομάδα, μετά από μήνες φραξιονιστικών ελιγμών, ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping [1] και οι συνάδελφοί του θα συγκαλέσουν το 19ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας. Στο τέλος της συνόδου, ο Xi θα περπατήσει μέσω ενός σπηλαιώδους δωματίου στη Μεγάλη Αίθουσα του Λαού, στο Πεκίνο, πλαισιωμένος από τους νέους ηγέτες της Κίνας.

Ο Xi και οι συνάδελφοί του διευθύνουν τις γραφειοκρατίες που διαχειρίζονται την οικονομία της Κίνας, τον στρατό, τις προπαγανδιστικές δομές [2] και τα όργανα ασφαλείας. Αλλά με αυτή την ευκαιρία, θα εμφανιστούν με την πιο σημαντική ιδιότητά τους: Ως τα μέλη της Μόνιμης Επιτροπής του Πολιτικού Γραφείου, το κορυφαίο όργανο λήψης αποφάσεων της Κίνας. Αυτή η ομάδα θα κυβερνήσει την Κίνα μέχρι το επόμενο συνέδριο, το 2022.

Μια αφίσα με το πορτρέτο του Κινέζου προέδρου Xi Jinping στην Σαγκάη, στην Κίνα, τον Σεπτέμβριο του 2017. ALY SONG / REUTERS
---------------------------------------------------------------

Για τους κομματικούς ηγέτες, αυτή η εβδομάδα σηματοδοτεί μια ακόμα πενταετία στην εξουσία. Αλλά θα φέρει επίσης μια διαφορετική επέτειο, την οποία το Πεκίνο θα χαιρετήσει χωρίς φανφάρες. Το 19ο Συνέδριο του Κόμματος συμπίπτει με την εκατονταετηρίδα της ρωσικής μπολσεβίκικης επανάστασης [3], του κινήματος που οδήγησε στην δημιουργία της Σοβιετικής Ένωσης.

Οι ηγέτες της Κίνας είναι προσεκτικοί μελετητές της σοβιετικής ιστορίας, και οι Μπολσεβίκοι και το σοβιετικό κράτος που εκείνοι έκτισαν αποτελούν πρότυπο και προειδοποιητική ιστορία για το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Οι αναμνήσεις της σοβιετικής κατάρρευσης -το τραύμα των γκρεμισμένων αγαλμάτων, των φτωχών απαράτσικς (κομματικών στελεχών του ΚΚΣΕ) και τα μυστικά αρχεία που ανοίχτηκαν στον δημόσιο έλεγχο- χαλύβδωσαν την αποφασιστικότητα των κομματικών ηγετών να διατηρήσουν την εξουσία.

Το 2009, όταν ο Xi ήταν ο διευθυντής της Κεντρικής Σχολής του Κόμματος, μια θέση που του χρησίμευσε ως σκαλοπάτι προς την κορυφή, ανέθεσε [4] μια εκτεταμένη μελέτη της σοβιετικής κατάρρευσης. Το συμπέρασμά της: Η αποτυχία του Σοβιετικού Κομμουνιστικού Κόμματος να κυριαρχεί στους θεσμούς που υποστηρίζουν την δύναμή του, όπως ο στρατός, υπέγραψε την καταδίκη του. «Γιατί πρέπει να βεβαιώσουμε ακλόνητα τον έλεγχο του κόμματός μας πάνω στον στρατό;» ρώτησε ο Xi [5] το κοινό σε μια κλειστή κομματική συνάντηση τρία χρόνια αργότερα. «Επειδή», είπε, «αυτό είναι το μάθημα που διδάσκει η σοβιετική κατάρρευση. Ο Σοβιετικός Κόκκινος Στρατός απο-πολιτικοποιήθηκε και απο-κομματικοποιήθηκε, κατέστη εθνικός θεσμός, και έτσι το Σοβιετικό Κομμουνιστικό Κόμμα παρέδωσε τα όπλα του. Όταν εκείνοι που ήθελαν να σώσουν την Σοβιετική Ένωση έκαναν βήματα προς τα εμπρός, το όργανο της δικτατορίας είχε ήδη γλιστρήσει από το χέρι τους».

Αυτή η αξιολόγηση της σοβιετικής ιστορίας βοηθάει να εξηγηθούν οι επιθετικές κινήσεις του Xi για να εδραιωθεί η προσωπική του εξουσία και να επιβεβαιωθεί ο έλεγχος του κόμματος σε όλο και περισσότερες πτυχές της κινεζικής ζωής. Κατά την διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών, ο Xi εξαπέλυσε μια εκστρατεία κατά της διαφθοράς για να ανατρέψει ηγέτες του στρατού και των δυνάμεων ασφαλείας που κάποτε θεωρούνταν ανέγγιχτοι, ανέπτυξε κομματικές μονάδες «πειθαρχικής διερεύνησης» για να θέτουν υπό κράτηση και να ανακρίνουν γραφειοκρατικά στελέχη εκτός του δικαστικού συστήματος και διακήρυξε ότι το κόμμα δεν μπορεί να δεσμεύεται από τον «συνταγματισμό» ή το «κράτος δικαίου» που προέρχεται από κρατικούς και όχι από κομματικούς θεσμούς. Οι επιτροπές του κόμματος και οι πυρήνες στα εργοστάσια, τα πανεπιστήμια και τα γραφεία των εταιρειών επιβεβαιώνουν τον εαυτό τους με νεοφανή αλαζονεία. Αυτή την εβδομάδα, το κόμμα θα εδραιώσει αυτά τα προνόμια, αλλάζοντας το σύνταγμά του και ορίζοντας μια νέα Μόνιμη Επιτροπή του Πολιτικού Γραφείου. Ο Xi και οι συνάδελφοί του προεδρεύουν της μεγαλύτερης και πιο επιτυχημένης μαρξιστικής-λενινιστικής οργάνωσης και είναι αποφασισμένοι να διασφαλίσουν ότι θα παραμείνει έτσι.

Στρατιωτικοί εκπρόσωποι εξέρχονται της Μεγάλης Αίθουσας του Λαού στο Πεκίνο, τον Οκτώβριο του 2017. THOMAS PETER / REUTERS
------------------------------------------------------------

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΚΤΩΒΡΗΣ

Με την απέραντη ύπαιθρό της και τη μικρή βιομηχανική βάση της, η πρόσφατη αυτοκρατορική Κίνα δεν φαινόταν σαν εύφορο έδαφος για την επανάσταση του αστικού προλεταριάτου που ο Καρλ Μαρξ είχε προβλέψει για την Δυτική Ευρώπη. Ο ορθόδοξος μαρξισμός θεωρούσε την Κίνα ως σφαίρα σκοτεινού, διαχρονικού δεσποτισμού, άσχημα προετοιμασμένη για επανάσταση. Μέχρι το 1917, ο Μαρξ και ο Βλαντιμίρ Λένιν ήταν ελάχιστα γνωστοί στην Κίνα.