Ο νέος τιμονιέρης της Κίνας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο νέος τιμονιέρης της Κίνας

Πού θα οδηγήσει στο εξής ο Xi Jinping το Μέσο Βασίλειο
Περίληψη: 

Το όραμα που έχει χαράξει ο Σι είναι αναμφίβολα φιλόδοξο, αλλά έχει ήδη κάνει τα βήματα για να το υλοποιήσει. Τούτου λεχθέντος, τα μέσα με τα οποία επέλεξε να εξασφαλίσει το ασφαλές πέρασμά του στην ιστορία μπορούν να αποδειχθούν αντιπαραγωγικά.

Η REBECCA LIAO είναι αντιπρόεδρος Επιχειρηματικής Ανάπτυξης και Στρατηγικής στην SkuChain.

Όταν ο Deng Xiaoping άνοιξε την Κίνα στον κόσμο την δεκαετία του '80, η εμπνέουσα δέος οικονομική ανάπτυξη που εξαπέλυσε τον καθαγίασε τόσο στο Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα όσο και στην ιστορία της χώρας. Ωστόσο, οι τέσσερις δεκαετίες αξιοσημείωτης ανάπτυξης τελικά επιβραδύνθηκαν, επιβαρυμένες από την αχαλίνωτη διαφθορά, την διαδεδομένη οργή για την περιβαλλοντική ρύπανση και ένα κοινωνικό ιστό τραυματισμένο από το άγχος της καπιταλιστικής ζωής. Ήταν μόνο θέμα χρόνου να έρθει ένας ηγέτης για να αμφισβητήσει την τεράστια κληρονομιά του Ντενγκ.

31102017-1.jpg

Ο Κινέζος πρόεδρος, Xi Jinping, (πρώτη σειρά, στο κέντρο) και συνάδελφοί του αντιπρόσωποι σε στάση προσοχής για τον εθνικό ύμνο κατά το κλείσιμο του 19ου Εθνικού Συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας στη Μεγάλη Αίθουσα του Λαού, στο Πεκίνο, στις 24 Οκτωβρίου 2017. THOMAS PETER / REUTERS
------------------------------------------------------------

Στο 19ο Συνέδριο του Κόμματος της Κίνας την περασμένη εβδομάδα, ο αμφισβητίας ήταν εκεί. Ο πρόεδρος Xi Jinping πάκτωσε την κυριαρχία του ως πυρήνας του κόμματος και ως ο ισχυρότερος Κινέζος ηγέτης από την εποχή του Deng -ή ακόμα και του προέδρου Mao Zedong. Το Εθνικό Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος ενέκρινε ομόφωνα μια τροποποίηση στο Σύνταγμα του Κομμουνιστικού Κόμματος, τον de facto ανώτατο νόμο στην χώρα, για να συμπεριλάβει την «Την Σκέψη του Xi Jinping για τον Σοσιαλισμό με Κινέζικα Χαρακτηριστικά για μια Νέα Εποχή» ως οδηγό για κομματική δράση. Κάθε υπέρτατος ηγέτης της Κίνας έχει συνεισφέρει στην ιδεολογία του Κομμουνιστικού Κόμματος κατοχυρωμένη με τον ίδιο τρόπο, αλλά η μόνη άλλη χρήση της [λέξης] «σκέψη» αποδιδόταν στον Μάο. Ο Ντενγκ είχε μόνο μια «θεωρία», όπως και ο διάδοχός του, Ζιάνγκ Ζεμίν, και ο αναποτελεσματικός Χου Τζιντάο είχε υποβαθμιστεί στην «άποψη».

Αυτό που ώθησε την άνοδο του Xi στην εξουσία ως έναν «lingxiu», δηλαδή σοφό και μεγάλο ηγέτη, ήταν τόσο το πολιτικό του υπόβαθρο όσο και η συγκυρία. Το αίσθημα κατά της διαφθοράς είχε φτάσει σε σημείο βρασμού, και έτσι είχε την εντολή να κυνηγήσει άτομα στο δικό του κόμμα -να απομακρύνει κακούς δρώντες, ναι, αλλά και εκείνους που μπορούν να ελέγξουν την εξουσία του.

Ωστόσο, θα ήταν πολύ απλοϊκό να προτείνουμε ότι η προσωπική φιλοδοξία του Xi είναι το κύριο κίνητρό του για την εδραίωση της εξουσίας [του]. Το όραμα που έχει για το μέλλον της Κίνας περιλαμβάνει υψηλότερους στόχους. Σύμφωνα με μια έκθεση που εκδόθηκε κατά την έναρξη του 19ου Συνεδρίου, τα βασικά στοιχεία των σημερινών προοπτικών της πολιτικής της Κίνας είναι να «οικοδομήσουμε μια μετρίως ευημερούσα κοινωνία από κάθε άποψη, να αγωνιστούμε για τη μεγάλη επιτυχία του σοσιαλισμού με κινεζικά χαρακτηριστικά για μια νέα εποχή, να υλοποιήσουμε το κινεζικό όνειρο της εθνικής ανανέωσης, και να δούμε ότι οι άνθρωποί μας πραγματοποιούν τις προσδοκίες τους για μια καλύτερη ζωή». Αν και ο Xi έχει επιδιώξει σε κάποιο βαθμό το καθένα από αυτά στα τελευταία πέντε χρόνια, είναι η πρώτη φορά που παρουσιάστηκαν επίσημα και με έναν ολιστικό τρόπο.

Στην πράξη, μια «μετρίως ευημερούσα κοινωνία» περιλαμβάνει την προσεκτική αναζωογόνηση της συνεχώς αναπτυσσόμενης αλλά επισφαλούς οικονομίας της Κίνας. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που ξεκινούν από την απελευθέρωση των λογαριασμών κεφαλαίου της χώρας μέχρι την καθιέρωση πιο ελεύθερου ανταγωνισμού στην αγορά, έχουν επιχειρηθεί από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, αλλά δεν έγιναν πραγματικά κρίσιμες μέχρι να βουτήξει ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ κάτω από το 7% το 2015, για πρώτη φορά από το 2009. Ωστόσο, η χώρα παραμένει γενικά επιφυλακτική όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις και ακολουθεί μια σταδιακή προσέγγιση. Η σημερινή κορυφαία προτεραιότητα είναι η απομόχλευση των επιχειρήσεων και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, καθώς και η μείωση της πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας σε κλάδους της βαριάς βιομηχανίας. Σε μια διάσκεψη στην Ουάσινγκτον, πριν από το Συνέδριο, ο Zhou Xiaochuan, ο διοικητής της Λαϊκής Τράπεζας της Κίνας, δήλωσε ότι η Επιτροπή Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και Ανάπτυξης της τράπεζας επικεντρώθηκε στη μείωση της σκιώδους τραπεζικής, καθώς και στην αντιμετώπιση των ρυθμιστικών κενών που οδήγησαν μεν σε νέες χρηματοοικονομικές καινοτομίες τα τελευταία χρόνια, αλλά εισήγαγαν επίσης κινδύνους στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της Κίνας. Πρέπει να αντιμετωπιστούν τώρα για να αποφευχθούν μελλοντικές [οικονομικές] καταστροφές.

Ένα ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο θέμα είναι η μεταρρύθμιση, ή η αναδιάρθρωση, των κρατικών επιχειρήσεων. Η κυβέρνηση δεν επιθυμεί να μειωθούν τα περιουσιακά στοιχεία της, αλλά χρειάζεται απελπισμένα να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα και τον ανταγωνισμό στην αγορά. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο στο Συνέδριο ο Xi υποσχέθηκε να εργαστεί προς την κατεύθυνση της οικοδόμησης μιας «οικονομίας μικτής ιδιοκτησίας». Ωστόσο, είναι σχεδόν αδύνατο να μεταρρυθμιστούν ταυτόχρονα οι κρατικές επιχειρήσεις και να προχωρήσει προς μια οικονομία μικτής ιδιοκτησίας, ειδικά επειδή το κόμμα δεν μπορεί επαναλάβει την καταστροφή της δεκαετίας του 1990, όταν μαζικές απολύσεις σε κρατικές επιχειρήσεις οδήγησαν σε κοινωνικές αναταραχές που απείλησαν να αποσταθεροποιήσουν το κόμμα. Η λύση φαίνεται να είναι [να γίνει] η αναδιοργάνωση πρώτα, η οποία θα εξακολουθήσει να εκτοπίζει κάποιες θέσεις εργασίας, αλλά όχι τόσο πολλές όσο μια πλήρης ανασύνταξη [της οικονομίας].

31102017-2.jpg

Ο Κινέζος πρόεδρος, Xi Jinping, στην Μεγάλη Αίθουσα του Λαού στο Πεκίνο, στις 25 Οκτωβρίου 2017. JASON LEE / REUTERS
-----------------------------------------------------------