Η υπηρεσία πληροφοριών του ISIS αρνείται να πεθάνει

Στο σκοτάδι μιας ασφαλούς κατοικίας στην Μοσούλη, στο οποίο κοιμούνταν δέκα Ιρακινοί στρατιώτες, γαλαζοπράσινο φως εξακολουθούσε να φωτίζει από τα κινητά τηλέφωνα δύο αξιωματικών των μυστικών υπηρεσιών που ήταν απασχολημένοι να εντοπίσουν αυτοκίνητα αυτοκτονίας, αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς (IED) και βάσεις του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) [1] και να ανακαλύψουν ονόματα μελών του ISIS. Τις πληροφορίες αυτές παρείχαν άμαχοι βαθιά μέσα στην επικράτεια του ISIS. Από την άλλη πλευρά της μάχης, η ίδια διαδικασία συνέβαινε αντίστροφα. Και εκείνες οι επιχειρήσεις ήταν, από πολλές απόψεις, πολύ πιο εξελιγμένες. Ακόμη και τώρα που η τρομοκρατική οργάνωση αποσυντίθεται, η υπηρεσία πληροφοριών της εξακολουθεί να αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση.

Στρατιώτες των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων επιθεωρούν μια καταληφθείσα αποθήκη όπλων του ISIS στην Raqqa, τον Οκτώβριο του 2017. ERIK DE CASTRO / REUTERS
-------------------------------------------------------------------

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ

Για πολλούς από τους πολίτες που παρείχαν πληροφορίες σχετικά με το ISIS στις ιρακινές Αρχές, το να πράττουν έτσι ήταν ο δικός τους τρόπος να αντιμετωπίσουν μια άθλια κατάσταση. «Τόσοι πολλοί άνθρωποι στην Μοσούλη ήθελαν να συνεργαστούν μαζί μας επειδή ήθελαν εκδίκηση εναντίον του ISIS για την δολοφονία των μελών της οικογένειάς τους», μας είπε ένας αξιωματικός του ιρακινού στρατού. Για άλλους, η δουλειά ήταν καθαρά για υλικές παροχές – πληρωμές, των οποίων το μέγεθος εξαρτιόταν από τις παρεχόμενες πληροφορίες.

Η συλλογή πληροφοριών ήταν αρκετά εύκολη. Ένας θηλυκός πληροφοριοδότης στην Μοσούλη το έπραττε φλερτάροντας με μαχητές του ISIS. Για να μην προσελκύσει την προσοχή, κυκλοφορούσε μαζί με τις νεαρές ανιψιές και τους ανιψιούς της, αφού δεν είχε δικά της παιδιά. Μια άλλη γυναίκα εργαζόταν ως κομμώτρια και κατασκόπευε τους ηγέτες του ISIS μέσω των συζύγων τους, οι οποίες επισκέπτονταν συχνά το κομμωτήριό της.

Το δύσκολο μέρος της δουλειάς ήταν να μοιράζονται τις πληροφορίες που συγκέντρωναν. Τα εδάφη που ελέγχονταν από το ISIS περιβάλλονταν από ιρακινές και συμμαχικές δυνάμεις, οπότε ήταν αδύνατο να διαβιβαστούν προσωπικά οι πληροφορίες. Στο Ισλαμικό Κράτος υπήρχαν μέχρι και Ίντερνετ-καφέ, αλλά τουλάχιστον στη Μοσούλη, σύμφωνα με τους ντόπιους, «δεν υπήρχαν υπάλληλοι που να μην ήταν πληροφοριοδότες της Emni (της υπηρεσίας Εσωτερικής Ασφάλειας του ISIS) και κανένας πελάτης που δεν ήταν μέλος του ISIS». Το ISIS ήταν επίσης καχύποπτο για τις εξελιγμένες ηλεκτρονικές συσκευές. Την ίδια μέρα που το ISIS κατέλαβε την Μοσούλη, σύμφωνα με πληροφορίες, συνέλαβε έναν πολίτη κατηγορώντας τον για κατασκοπεία επειδή φορούσε ένα αθλητικό ρολόι με GPS.

Παρόλο που ορισμένοι πληροφοριοδότες είχαν δορυφορικά τηλέφωνα, ο πιο απλός τρόπος μετάδοσης πληροφοριών ήταν μέσω ενός απλού κινητού τηλεφώνου. Αλλά το ISIS τα απαγόρευσε αυτά, πράγμα που σήμαινε ότι οι πληροφοριοδότες έπρεπε να γίνουν δημιουργικοί για να τα κρύψουν. Η θηλυκή κατάσκοπος έκρυβε το δικό της στο σουτιέν της˙ άλλοι τα έβαζαν ψηλά σε δέντρα, σε διάφορα βάζα στην κουζίνα, και μέσα σε έπιπλα. Ένας άνθρωπος μας είπε ότι έθαβε το τηλέφωνό του στον κήπο, ξεθάβοντάς το μόνο μια φορά την εβδομάδα για να στέλνει πληροφορίες.

Από το σημείο εκείνο, τα πράγματα γίνονταν πιο δύσκολα: Δεν ήταν εύκολο να βρεθεί καλό [τηλεφωνικό] σήμα στην Μοσούλη, οπότε οι πληροφοριοδότες έπρεπε να στέλνουν μηνύματα κειμένου από υπερυψωμένους τόπους, όπως από τους τελευταίους ορόφους κτιρίων ή από γειτονιές σε λόφους. Φυσικά, τα μέλη του ISIS το γνώριζαν επίσης, έτσι έψαχναν οποιονδήποτε πήγαινε πολύ συχνά σε αυτές τις περιοχές. Εάν έβρισκαν ένα τηλέφωνο με σχετικά μηνύματα, αυτό σήμαινε εκτέλεση για τον ιδιοκτήτη. Ένα άδειο κινητό ήταν ακόμα πιο ύποπτο. Αυτό σήμαινε βασανιστήρια.

Παρά τους κινδύνους που υπήρχαν, οι πληροφοριοδότες συνέχισαν την δουλειά τους και διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην προετοιμασία του πολέμου εναντίον του ISIS και κατά την διάρκεια σημαντικών επιχειρήσεων, όπως αυτή της Μοσούλης.

Ένας Ιρακινός στρατιώτης στέκεται στο ιερό Nabi Yunus στην ανατολική Μοσούλη, τον Απρίλιο του 2017. MUHAMMAD HAMED / REUTERS
-------------------------------------------------------------------

ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

Καθώς οι πληροφοριοδότες διακινδύνευαν την ζωή τους για να δώσουν πληροφορίες στις ιρακινές δυνάμεις σχετικά με το ISIS, οι πληροφορίες έρεαν επίσης προς την αντίθετη κατεύθυνση: Από τους συμπαθούντες το ISIS έξω από την επικράτεια της οργάνωσης προς τα εδάφη της διοίκησης και του ελέγχου του ISIS. Οι τεχνικές συλλογής τους ήταν σχετικά εξελιγμένες επειδή δεν αντλούσαν μόνο από την εμπειρία των Ιρακινών που εργάστηκαν για τις υπηρεσίες πληροφοριών του καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεΐν, αλλά και από εκείνη των ξένων μαχητών [2] από διάφορες χώρες.

Στην προετοιμασία του για να αναλάβει τον έλεγχο μεγάλων ιρακινών πόλεων, το ISIS [3] άρχιζε να συλλέγει πληροφορίες διεισδύοντας σε διάφορα κρατικά όργανα εκεί. Οι ντόπιοι γνώριζαν πολλά, αλλά φοβούνταν να αναφέρουν το οτιδήποτε. Παρόλο που το ISIS επικεντρωνόταν στις υπηρεσίες ασφάλειας, διενεργούσε επίσης οικονομική κατασκοπεία. Πριν από την κατάληψη της Μοσούλης, τοποθέτησαν ανθρώπους στο μουσείο της Μοσούλης, το οποίο τελικά λεηλάτησαν. Σύμφωνα με τον διευθυντή του μουσείου, Raya Unus, πριν το ISIS αποκτήσει τον έλεγχο της πόλης, το μουσείο προσέλαβε έναν ύποπτο νέο εργάτη που κατά πάσα πιθανότητα συγκέντρωνε πληροφορίες για το πού φυλάσσονταν τα πιο ακριβά αντικείμενα.