Κόμματα ισλαμικών αρχών στην Ευρώπη

Οι προγραμματικές θέσεις του PEJ αναδεικνύουν το ισλαμιστικό πολιτικό θεωρητικό υπόβαθρο του κόμματος, καθώς το κόμμα επαναλαμβάνει το σύνηθες πλαίσιο θεσμικών διεκδικήσεων των ισλαμιστικών κύκλων στην δημόσια σφαίρα: Αδεια χρήσης των ανισωτικών ισλαμικών ενδυμασιών (χιτζάμπ) στο γαλλικό εκπαιδευτικό σύστημα, παροχή φαγητού χαλάλ σε όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, αναγνώριση συλλογικών ταυτοτήτων με διαφοροποιημένα δικαιώματα. Το κόμμα αποδίδει έμφαση στα συλλογικά δικαιώματα της κοινότητας και όχι στα ατομικά δικαιώματα [7]. Ο πρόεδρος του κόμματος Sakir Colak ανέφερε σε δηλώσεις του στο τουρκικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Anadolu ότι μεταξύ των πολιτικών στόχων του κόμματος ήταν η καταπολέμηση της ανισότητας και της έλλειψης δικαιοσύνης, ιδίως για τον ισλαμικό πληθυσμό της Γαλλίας. Το PEJ συμμετέσχε για πρώτη φορά στις εκλογικές διαδικασίες του γαλλικού κράτους στον πρώτο γύρο των διαμερισματικών εκλογών τον Μάρτιο του 2015 με εκπροσώπους σε δέκα καντόνια και τέσσερις δήμους. Παρά την πρόσφατη ίδρυσή του, το κόμμα απέσπασε ικανοποιητικά ποσοστά κυμαινόμενα μεταξύ 2-6% σε τοπικό επίπεδο. Στις πρόσφατες εθνικές εκλογές του Ιουνίου 2017, το PEJ συμμετέσχε με 68 υποψηφίους επιτυγχάνοντας την συμμετοχή του σε περιοχές με υψηλή αναλογικά αντιπροσώπευση Μουσουλμάνων της Γαλλίας και επιτυγχάνοντας αντίστοιχη επίδοση με αυτήν των εκλογών του 2015 [8].

Τέλος, το κόμμα Γάλλοι και Μουσουλμάνοι (Français et Musulmans) ιδρύθηκε το 2016. Οι ιδεολογικές θέσεις του κόμματος Γάλλοι και Μουσουλμάνοι παρουσιάζονται από τους εκπροσώπους του κόμματος ως εδραζόμενες στην «ισλαμική ηθική σε τέλεια συμφωνία με τις ρεπουμπλικανικές αξίες» [9]. Πολλά στελέχη του κόμματος προέρχονται από την Ένωση Δημοκρατών Μουσουλμάνων Γάλλων, από την οποία αποσχίσθηκαν. Το κόμμα συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την Ένωση Ισλαμικών Οργανώσεων της Γαλλίας (UOIF), έναν θεσμικό φορέα εκατοντάδων οργανώσεων των Μουσουλμάνων της Γαλλίας. Από ιδεολογικής άποψης το κόμμα Γάλλοι και Μουσουλμάνοι αποτελεί εκπρόσωπο της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Γαλλία, της κυριότερης ιστορικής ισλαμιστικής οργάνωσης και μήτρας των σημαντικότερων κλάδων της σύγχρονης ισλαμικής τρομοκρατίας [10].

Η σταδιακή ανάδειξη του τουρκικού παράγοντα μεταξύ των ισλαμικών κοινοτήτων της Γαλλίας αποτυπώνεται στην υποψηφιότητα του Ahmet Ogras, επικεφαλής των τουρκικών κοινοτήτων της Γαλλίας, ως πιθανού νέου προέδρου του Γαλλικού Συμβουλίου Ισλαμικής Λατρείας (CFCM, Conseil français du culte musulman), του επισήμως αναγνωρισμένου από τις γαλλικές Αρχές φορέα εκπροσώπησης του ισλαμικού στοιχείου. Ο Ogras διατηρεί στενούς δεσμούς με το ισλαμιστικό κόμμα AKP του Ερντογάν. Η μακρόχρονη επικράτηση των μαροκινής ή αλγερινής καταγωγής στελεχών τείνει να αναιρείται από την εσωτερικώς συνεκτική τουρκική ισλαμική κοινότητα.

Στην Ολλανδία σημειώθηκε η σημαντικότερη έως τώρα επιτυχία ισλαμικού πολιτικού κόμματος. Το κόμμα Denk (Σκέψου) υπήρξε το πρώτο κόμμα μειονοτικής κοινότητας, το οποίο απέσπασε 3 κοινοβουλευτικές έδρες στην δυτική και την κεντρική Ευρώπη. Το Denk ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 2015 από τους τουρκικής καταγωγής Ολλανδούς Tunahan Kuzu και Selçuk Öztürk [11]. Τα δύο στελέχη είχαν διατελέσει στο παρελθόν μέλη του σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος (PvdA), από το οποίο αποχώρησαν λόγω διαφωνιών για την πολιτική ενσωμάτωσης των μεταναστευτικών πληθυσμών στην ολλανδική κοινωνία. Στο κόμμα συμμετέχουν επίσης γηγενείς Ολλανδοί διεθνιστικών αντιλήψεων, σκοπός των οποίων είναι -κατά τις δηλώσεις τους- η καταπολέμηση των διακρίσεων σε βάρος των μεταναστών και συγκεκριμένα των Μουσουλμάνων της Ολλανδίας και της ξενοφοβίας. Μετά την είσοδο του Denk στο ολλανδικό κοινοβούλιο, ο επικεφαλής του κόμματος Tunahan Kuzu δήλωσε στα ολλανδικά ΜΜΕ ότι πρόκειται για την έναρξη ενός νέου κεφαλαίου στην ιστορία της Ολλανδίας. Η ίδρυση του Denk -κατά τα στελέχη του- αποσκοπεί να αντιμετωπίσει την αντιισλαμική ιδεολογική μετατόπιση του ολλανδικού πολιτικού φάσματος τα τελευταία έτη. Υιοθετώντας τις επίσημες θέσεις της Τουρκίας, το ολλανδικό κόμμα Denk απορρίπτει ως γεγονός την Γενοκτονία των Αρμενίων και την σχετική ορολογία, και τάσσεται υπέρ «μιας ανεξάρτητης διεθνούς έρευνας» [12].

Στο Βέλγιο, το κόμμα με το ακρωνύμιο ISLAM (Intégrité-Solidarité-Liberté-Authenticité-Moralité) ιδρύθηκε το 2012 από μέλη της ισλαμικής κοινότητας των Βρυξελλών. Στις τάξεις του κόμματος συμμετέχουν τόσο Σουνίτες όσο και Σιίτες [13]. Το κόμμα αξιοποίησε την προγενέστερη δομή ενός πρωτογενούς πολιτικού ισλαμικού δικτύου ισλαμιστικών αρχών, του Noor. Το κόμμα ISLAM συμμετέσχε στις δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου 2012 με υποψηφίους κυρίως στις Βρυξέλλες, το Άντερλεχτ και το Μόλενμπεκ. Το κόμμα έλαβε συνολικά 5150 ψήφους, επιτυγχάνοντας να εκλέξει δύο δημοτικούς συμβούλους, αφενός στο Άντερλεχτ με ποσοστό 4,13% αφετέρου στο Μόλενμπεκ με ποσοστό 4,12%, ενώ στις Βρυξέλλες έλαβε 2,89% [14]. Το κόμμα ISLAM συμμετέσχε επίσης στις ομοσπονδιακές και τις περιφερειακές εκλογές του 2014 αποσπώντας 13.719 ψήφους και ποσοστό 0,2%.

Το βελγικό κόμμα ISLAM διακηρύσσει ανοικτά ότι επιδιώκει σε βάθος χρόνου την μετατροπή του Βελγίου σε ισλαμικό κράτος βάσει της σαρία, του ισλαμικού νόμου. Οι προγραμματικές θέσεις του κόμματος περιλαμβάνουν την καθιέρωση φαγητού χαλάλ στην δημόσια σφαίρα, την χρήση των ισλαμικών ενδυμασιών και την άδεια σύναψης γάμου σε ηλικία σύμφωνη με τις αρχές του Ισλάμ, δηλαδή σε περίοδο ανηλικότητας. Η ερευνήτρια Corrine Torrekens θεωρεί ότι η επιτυχία του κόμματος ISLAM οφείλεται στα λάθη τακτικής των παραδοσιακών κομμάτων, αλλά και «στην σχιζοφρενική στάση του συνόλου των κομμάτων όσον αφορά το ζήτημα της πολιτισμικής διαφοράς και όλων των ζητημάτων που συνδέονται με το Ισλάμ» [15]. Η εκλογική βάση του κόμματος συνίστατο κυρίως στην ευρύτερη μητροπολιτική περιοχή των Βρυξελλών, όπου το ποσοστό του ισλαμικού πληθυσμού προσεγγίζει πλέον το 30% [16].