Η λανθασμένη πολιτική του Τραμπ για το Πακιστάν | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η λανθασμένη πολιτική του Τραμπ για το Πακιστάν

Γιατί η Islamabad είναι απίθανο να αλλάξει
Περίληψη: 

Το Πακιστάν είναι μια περίπλοκη χώρα σε μια σκληρή γειτονιά. Οι κύριοι στρατηγικοί του προβληματισμοί είναι να περιορίσει την υπερβολική δύναμη της γείτονος και αντιπάλου του, Ινδίας, και να καταπολεμήσει την ισλαμική μαχητικότητα εντός των δικών του συνόρων.

Ο SHUJA NAWAZ είναι ο συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο Crossed Swords: Pakistan, its Army, and the Wars Within [1] (2017, 2η έκδοση, Oxford). Ήταν ο ιδρυτικός διευθυντής του Κέντρου Νότιας Ασίας στο Atlantic Council στην Ουάσιγκτον.

Στις 4 Ιανουαρίου, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν [2] την αναστολή σχεδόν όλης της σχετικής με την ασφάλεια βοήθειας στο Πακιστάν έως ότου η Ισλαμαμπάντ αποδείξει την δέσμευσή της για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας [3] και διακόψει τους δεσμούς της με μαχητικές ομάδες όπως οι Ταλιμπάν. Η απόφαση αυτή ήρθε λίγες μόλις ημέρες αφότου ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ ,κατηγόρησε το Πακιστάν, στο Twitter, ότι έδωσε «ασφαλές καταφύγιο στους τρομοκράτες που κυνηγάμε στο Αφγανιστάν». Πακιστανοί ηγέτες απάντησαν [4] με μια γνωστή επωδό, ισχυριζόμενοι ότι έχουν κινηθεί εναντίον όλων των μαχητικών ομάδων χωρίς διάκριση και επισήμαναν το τεράστιο κόστος με χρηματικούς όρους (άνω των 120 δισεκατομμυρίων δολαρίων) και όρους ζωών (σχεδόν 80.000 νεκροί πολίτες και στρατιωτικοί) που υφίσταται το Πακιστάν στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας από το 2001.

12012018-1.jpg

Υποστηρικτές του κόμματος Jamaat-e-Islami διαμαρτύρονται για την απόφαση του Τραμπ για την Ιερουσαλήμ στο Πεσαβάρ, τον Δεκέμβριο του 2017. FAYAZ AZIZ / REUTERS
-------------------------------------------------------------------------

Ο Τραμπ ίσως να νιώθει καλά με το να δημοσιοποιεί τις απογοητεύσεις του για το Πακιστάν, ειδικά τώρα που η διοίκησή του είναι απελπισμένη να περισώσει κάτι από την παρατεταμένη και τείνουσα στην ήττα σύγκρουση των Ηνωμένων Πολιτειών στο Αφγανιστάν. Αυτές οι νέες κυρώσεις, ωστόσο, είναι απίθανο να επηρεάσουν την πακιστανική συμπεριφορά, η οποία βασίζεται στην επί τόπου πραγματικότητα, την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ελάχιστη ικανότητα να αλλάξουν.

Το Πακιστάν είναι μια περίπλοκη χώρα σε μια σκληρή γειτονιά. Οι κύριοι στρατηγικοί του προβληματισμοί είναι να περιορίσει την υπερβολική δύναμη της γείτονος και αντιπάλου του, Ινδίας, και να καταπολεμήσει την ισλαμική μαχητικότητα εντός των δικών του συνόρων -ειδικότερα, θέλει να πολεμήσει τους Πακιστανούς Ταλιμπάν, οι οποίοι τώρα επιχειρούν από καταφύγια στο Αφγανιστάν. Το Πακιστάν ξεκίνησε μια στρατιωτική επιχείρηση το 2014 για να εκκαθαρίσει τις Ομοσπονδιακά Οργανωμένες Φυλετικές Περιοχές (Federally Administered Tribal Areas) [5] των ανταρτών, συμπεριλαμβανομένων των Πακιστανών Ταλιμπάν, πολλοί από τους οποίους διέφυγαν πέρα από τα σύνορα στο Αφγανιστάν. Το Πακιστάν, ωστόσο, είναι απρόθυμο να ευχαριστήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες, τις οποίες θεωρεί ως απομακρυσμένο και άστατο σύμμαχο, με το να κινηθεί κατά της ηγεσίας των Αφγανών Ταλιμπάν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, από την πλευρά τους, θεωρούν το Πακιστάν ως διπρόσωπο εταίρο [6] που είναι διατεθειμένος να παίρνει τα αμερικανικά κεφάλαια αλλά δεν επιθυμεί να διακόψει τις σχέσεις του με μαχητικές ομάδες ή να εκτοπίσει ηγέτες των Αφγανών Ταλιμπάν, ιδιαίτερα εκείνους που συνδέονται με το δίκτυο Haqqani, μια φατρία εδρεύουσα στο Πακιστάν η οποία έχει ενορχηστρώσει επιθέσεις υψηλού προφίλ στο Αφγανιστάν, ιδιαίτερα δε στην Καμπούλ.

Η εξασθενημένη και τώρα σχετικά μικρή οικονομική βοήθεια που παρέχουν σήμερα οι Ηνωμένες Πολιτείες στο Πακιστάν είναι ένας άλλος λόγος να υποψιαζόμαστε ότι οι απειλές τους θα είναι αναποτελεσματικές. Οι Πακιστανοί αξιωματούχοι ήταν ανένδοτοι. Ο Miftah Ismail, σύμβουλος του πρωθυπουργού για τα οικονομικά, τα έσοδα και τις οικονομικές υποθέσεις, δήλωσε στο Reuters [7] ότι «οι περικοπές της βοήθειας δεν θα μας βλάψουν», αφού οι κρατικές ενισχύσεις των ΗΠΑ «μειώθηκαν δραστικά κατά την διάρκεια των ετών». (Η ετήσια βοήθεια των ΗΠΑ στο Πακιστάν κορυφώθηκε στα περίπου 3,5 δισεκατομμύρια δολάρια το 2011, πριν μειωθεί σε περίπου 1 δισεκατομμύριο δολάρια το 2016).

Το Πακιστάν έχει επίσης μόχλευση έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών. Η Ισλαμαμπάντ θα μπορούσε, για παράδειγμα, να απειλήσει να διακόψει τις αεροπορικές και τις επίγειες διαδρομές εφοδιασμού των Ηνωμένων Πολιτειών στο Αφγανιστάν. Αυτή η μόχλευση μειώθηκε κάπως τα τελευταία χρόνια, τόσο λόγω της μείωσης των αμερικανικών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν (που μείωσε έτσι την ανάγκη για προμήθειες) όσο και από την αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα του δικτύου διανομής του Βορρά (Northern Distribution Network, NDN), το οποίο μεταφέρει τις προμήθειες μέσω της Ρωσίας και της Κεντρικής Ασίας. Το 2011, για παράδειγμα, όταν το Πακιστάν έκλεισε τους διαδρόμους εδάφους στις Ηνωμένες Πολιτείες, το NDN επέτρεψε στον διοικητή της Διεθνούς Δύναμης Ασφάλειας (International Security Assistance Force), στρατηγό John Allen, να αποθηκεύσει εφεδρικά αποθέματα σχεδόν έξι μήνες εντός του Αφγανιστάν. Ωστόσο, η ικανότητα του Πακιστάν να απειλεί την εφοδιαστική [αλυσίδα] των ΗΠΑ εξακολουθεί να είναι τρομακτική: Το 2015, η Ρωσία έκλεισε το NDN και υπάρχει πάντα η πιθανότητα η Μόσχα να αποφασίσει να παίξει σκληρά εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδιώξουν να το ξανανοίξουν. Το 2014, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχασαν την χρήση της αεροπορικής βάσης Manas [8] στο Κιργιστάν, την τελευταία βάση των ΗΠΑ στην Κεντρική Ασία, καθώς η κυβέρνηση του Κιργιστάν προσπάθησε να κερδίσει την εύνοια της Ρωσίας. Μια άλλη επιλογή είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες να χρησιμοποιήσουν μια ιρανική χερσαία διαδρομή που να περνάει από το λιμάνι του Chabahar, αλλά αυτό είναι πιθανόν να μην είναι στο τραπέζι δεδομένου του εντεινόμενου ρητορικού πολέμου μεταξύ της διοίκησης Trump και της Τεχεράνης. Η στέρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από τις αεροπορικές τους διαδρομές στο Αφγανιστάν, εξάλλου, θα τερματίσει την ικανότητα της Ουάσινγκτον να πραγματοποιεί αεροπορική υποστήριξη με μαχητές και βομβαρδιστικά που έχουν βάση στον Κόλπο.

12012018-2.jpg

Ο ήλιος ανατέλλει πίσω από τον πύργο Bharia Icon στο Καράτσι, τον Ιανουάριο του 2018. AKHTAR SOOMRO / REUTERS
-------------------------------------------------------------