Πώς προσαρμόζονται οι σύμμαχοι των ΗΠΑ στο «Πρώτα η Αμερική» | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πώς προσαρμόζονται οι σύμμαχοι των ΗΠΑ στο «Πρώτα η Αμερική»

Ο Τραμπ και η παγκόσμια τάξη συνδέονται
Περίληψη: 

Αβέβαιοι για τη μελλοντική τροχιά των Ηνωμένων Πολιτειών και την σοφία των αποφάσεών τους, οι φίλοι της Αμερικής ασφαλίζονται από τα ρίσκα της ευθυγράμμισης με τις ΗΠΑ, διαφοροποιώντας τα χαρτοφυλάκιά τους και ενισχύοντας τις ικανότητές τους για αυτοβοήθεια.

Ο STEWART PATRICK είναι ανώτερος υπότροφος James H. Binger για την παγκόσμια διακυβέρνηση στο Council on Foreign Relations και ο συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο The Sovereignty Wars: Reconciling America with the World [1].

Στο ξεκίνημα της διοίκησης του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, προέβλεπα [2] στο Foreign Affairs ότι η ατζέντα του Τραμπ «Πρώτα η Αμερική» θα έθετε σε κίνηση τεκτονικές δυνάμεις έξω από τον έλεγχό του. Καθώς το έδαφος μετατοπίστηκε κάτω από τα πόδια τους, οι μακροπρόθεσμοι σύμμαχοι των ΗΠΑ θα χάσουν την εμπιστοσύνη τους στην αμερικανική ηγεσία και αξιοπιστία. Θα προσαρμοστούν αντισταθμίζοντας τα στοιχήματά τους, απομακρυνόμενοι από την ευθυγράμμισή τους με τις Ηνωμένες Πολιτείες οι οποίες δεν είναι πλέον πρόθυμες να προωθήσουν και να υπερασπιστούν την φιλελεύθερη παγκόσμια τάξη [3] που είχαν στηρίξει από το 1945. Τα αποδεικτικά στοιχεία αυτής της αντιστάθμισης βρίσκονται στην προσαρμογή των συμμάχων των Αμερικανών στις προσεγγίσεις τους προς την γεωπολιτική, την οικονομία και την αλλαγή του κλίματος.

29012018-1.jpg

Ο Trump στον Λευκό Οίκο, τον Ιούλιο του 2017. JONATHAN ERNST / REUTERS
-----------------------------------------------------------------------

Ένα χρόνο μετά την ορκωμοσία του Trump, η φιλελεύθερη τάξη δεν έχει καταρρεύσει. Αλλά βρίσκεται σε κίνδυνο, καθώς ο πρόεδρος στρέφει την πλάτη του [4] στον κόσμο που έφτιαξαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, για να αγκαλιάσει μια εθνικιστική και απομονωτική εξωτερική πολιτική. Αν και εξακολουθούν να ελπίζουν ότι η παραίτηση του Trump από την παγκόσμια ηγεσία [5] αποτελεί προσωρινή παρέκκλιση και όχι διαρκές σημείο καμπής, οι σύμμαχοι και οι εταίροι των ΗΠΑ εκπονούν σχέδια έκτακτης ανάγκης.

ΑΣΦΑΛΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΑΤΡΙΔΑ

Η τάση προς αντιστάθμιση [του ρίσκου] είναι πιο έντονη στις διατλαντικές σχέσεις, το υπόβαθρο της μετά το 1945 φιλελεύθερης τάξης. Στην σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες που πραγματοποιήθηκε τον Μάιο, ο Trump ταρακούνησε τους Ευρωπαίους προτείνοντας [6] ότι η δέσμευση της χώρας του στην συμμαχία εξαρτάται από την αποζημίωση που θα δώσουν στους Αμερικανούς φορολογούμενους για τις στρατιωτικές δαπάνες των ΗΠΑ, ενώ αρνήθηκε να επικυρώσει [7] το άρθρο 5 της Βορειοατλαντικής Συνθήκης, το οποίο αφορά στην συλλογική άμυνα. Αν και αργοπορημένα επιβεβαίωσε [8] τις δεσμεύσεις των Ηνωμένων Πολιτειών δύο μήνες αργότερα, οι Ευρωπαίοι έλαβαν το μήνυμα. «Οι καιροί στους οποίους μπορούσαμε να υπολογίζουμε πλήρως σε άλλους, έχουν κάπως τελειώσει, όπως το βίωσα τις τελευταίες ημέρες», δήλωσε η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ μετά την σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών [9].

Οι Ευρωπαίοι δύσκολα [μπορεί να θεωρηθεί ότι] έχουν εγκαταλείψει την Δυτική συμμαχία, αλλά η μη προβλεψιμότητα του Trump τούς ωθεί να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη [10] για την υπεράσπισή τους. Τον Ιούνιο, τα κράτη-μέλη της ΕΕ ξεκίνησαν [11] ένα νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας, υποσχόμενα [12] να αυξήσουν τις δικές τους αμυντικές δαπάνες κατά 4,3%. Πέραν της ενίσχυσης της ικανότητας της ηπείρου να αντιστέκεται στην Ρωσία, αυτές οι νέες δυνατότητες είναι σχεδιασμένες [13] να αυξήσουν την «στρατηγική αυτονομία» [14] της ΕΕ έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών. Επιπλέον, 25 από τα 28 κράτη-μέλη της ΕΕ συμφώνησαν [15] να υιοθετήσουν ένα αμυντικό σύμφωνο της ΕΕ, γνωστό ως Μόνιμη Δομημένη Συνεργασία (Permanent Structured Cooperation), ότι «θα μπορούσε να καλύψει έργα από νέα τανκς μάχης μέχρι την ανάπτυξη πολυεθνικών δυνάμεων».

Οι πιο σημαντικοί Ευρωπαίοι σύμμαχοι της Αμερικής, όπως η Γαλλία και η Γερμανία, έχουν επίσης αποξενωθεί λόγω της άνεσης του Trump [16] προς τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, της συμπάθειάς του [17] για τους αυταρχικούς ηγέτες γενικά, τον αδιαμφισβήτητο εναγκαλισμό [18] του Ισραήλ στην διαμάχη του με τους Παλαιστινίους και την αδέξια[19] απειλητική ρητορική του στα κράτη-μέλη του ΟΗΕ σχετικά με την απόφαση των ΗΠΑ να μεταφέρουν την πρεσβεία του από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ. Επίσης, έχουν αντισταθεί στις προσπάθειές του να πετάξει στα σκουπίδια την πυρηνική συμφωνία του Ιράν, επιμένοντας [20] ότι αυτή θα ισχύει ανεξάρτητα από την απόσυρση των ΗΠΑ.

29012018-2.jpg

Ο Trump σε συνάντησή του με τον Vladimir Putin στην σύνοδο του G-20 στο Αμβούργο, τον Ιούλιο του 2017. CARLOS BARRIA / REUTERS
-----------------------------------------------------------

ΑΓΧΩΜΕΝΗ ΑΣΙΑ

Η «Πρώτα η Αμερική» στροφή του Τραμπ έστειλε κύματα σοκ στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού επίσης. Οι παραδοσιακοί σύμμαχοι των ΗΠΑ αναρωτιούνται ξαφνικά αν οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν αξιόπιστοι εταίροι που είναι σε θέση (ή ενδιαφέρονται) να διατηρήσουν την περιφερειακή ισορροπία ισχύος ή ακόμα και να εκπληρώσουν τις συμβατικές υποχρεώσεις τους [21]. Η Αυστραλία, για παράδειγμα, συζητά αν μπορεί να βασιστεί στις Ηνωμένες Πολιτείες για να εξισορροπήσει την άνοδο της Κίνας. Η λευκή βίβλος για την εξωτερική πολιτική της Canberra, που κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο, συνιστά αυτό που ο Michael Fullilove του Ινστιτούτου Lowy αποκαλεί [22] μια δύσκολη «κίνηση γυμναστικής», δηλαδή «την αντιστάθμιση των διπλών κινδύνων μιας απερίσκεπτης Κίνας και μιας άσκοπης Αμερικής».