Η μεταμόρφωση της πολιτικής στην Ευρώπη | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η μεταμόρφωση της πολιτικής στην Ευρώπη

Πώς τα ευρωπαϊκά κόμματα έχουν μετατοπιστεί προς τα δεξιά

Η μετατόπιση του κέντρου προς τα δεξιά, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι η κύρια και η ριζοσπαστική δεξιά έχουν συγκλίνει ή ότι η ριζοσπαστική δεξιά έχει κάνει μετριοπαθέστερη την στάση της με οποιονδήποτε αξιόλογο βαθμό. Αντ΄ αυτού, τα ριζοσπαστικά δεξιά κόμματα έχουν μετακινηθεί ακόμη περισσότερο προς τα δεξιά, αυξάνοντας με την πάροδο του χρόνου την απόστασή τους από εκείνα του κύριου ρεύματος. Η ριζοσπαστική δεξιά έγινε έτσι πιο διακριτή, ενώ το κομματικό σύστημα στο σύνολό του μετατοπίστηκε προς τα δεξιά.

Η αιτία αυτής της γενικής μετατόπισης προς την αυταρχική δεξιά παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα. Εν μέρει αποτελεί απάντηση στις μεταβαλλόμενες εποχές, με τη μετανάστευση να γίνεται ένα πιο πολιτικοποιημένο θέμα στην Ευρώπη χάρη σε γεγονότα όπως η 11η Σεπτεμβρίου 2001 και οι προσφυγικές κρίσεις [8] που προέκυψαν από τους πολέμους στα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, δεν πρέπει να υποτιμάται η δύναμη και η προθυμία των κομμάτων έξω από την επικρατούσα τάση στο να θέτουν νέα, προηγουμένως αποπολιτικοποιημένα ζητήματα στην ατζέντα -και να δημιουργούν νέες προκλήσεις για τα καθιερωμένα κόμματα.

ΕΣΤΙΑΣΜΕΝΑ

Εκτός από τις αλλαγές στις θέσεις των κομμάτων σχετικά με τα ζητήματα στον φιλελεύθερο-αυταρχικό άξονα, διαπιστώσαμε μια αυξανόμενη προβολή αυτών των ζητημάτων στις πλατφόρμες των κομμάτων, αν και λιγότερο από ό, τι θα περίμενε κανείς. Το σχήμα 2 δείχνει την αύξηση της προσοχής στα φιλελεύθερα-αυταρχικά θέματα σε όλο το πολιτικό φάσμα. Αξιοσημείωτα, ενώ τα θέματα αυτά έχουν γίνει ελαφρώς πιο προεξάρχοντα για τα καθιερωμένα κόμματα, έχουν γίνει ακόμη περισσότερο για τα κόμματα στην άκρα δεξιά.

06042018-3.jpg

Σχήμα 2. Δείχνει τη μέση έμφαση στα φιλελεύθερα-αυταρχικά ζητήματα (επί τοις εκατό) των κεντροαριστερών (συνεχής γραμμή), των κεντροδεξιών (διακεκομμένη) και των ριζοσπαστικών δεξιών (με τελείες) κομμάτων βασισμένη σε 68 κόμματα και 525 εκλογικά μανιφέστων σε 17 χώρες της Δυτικής Ευρώπης. MARKUS WAGNER AND THOMAS MEYER
--------------------------------------------------------------------

Όταν διακρίνουμε περαιτέρω τα νέα ριζοσπαστικά δεξιά κόμματα από τα πιο εδραιωμένα, διαπιστώνουμε ότι η αυξανόμενη εστίαση της ριζοσπαστικής δεξιάς στα φιλελεύθερα-αυταρχικά ζητήματα προκύπτει κυρίως από νεότερα κόμματα που τείνουν να επικεντρωθούν πολύ περισσότερο σε αυτά τα ζητήματα από τους προκατόχους τους. Για παράδειγμα, στην Ολλανδία το λαϊκίστικο [κόμμα] Pim Fortuyn List -ένα περιθωριακό ριζοσπαστικό δεξιό κόμμα- αντικαταστάθηκε στην πρώτη δεκαετία του τρέχοντος αιώνα από το Κόμμα για την Ελευθερία του Geert Wilders [9], η πλατφόρμα του οποίου μιλά ακόμα περισσότερο για φιλελεύθερα-αυταρχικά θέματα.

Η αυξημένη έμφαση στα φιλελεύθερα-αυταρχικά ζητήματα είναι ορατή και στην επικρατούσα τάση, επίσης, αλλά η τάση εδώ είναι πιο αδύναμη. Αυτό ίσως να οφείλεται σε εξωτερικά γεγονότα. Μετά την οικονομική κρίση το 2008-9, τα ζητήματα της μετανάστευσης και της εθνικής ταυτότητας πέρασαν πίσω από εκείνα που σχετίζονται με την οικονομία. Σημειώστε, ωστόσο, ότι αυτό μπορεί να έχει σταματήσει μετά την ευρωπαϊκή μεταναστευτική κρίση του 2015 (η ανάλυσή μας τελειώνει το 2014).

Η αυξανόμενη προσοχή στα φιλελεύθερα-αυταρχικά ζητήματα δεν σημαίνει ότι οι μακροχρόνιες ρίζες της ευρωπαϊκής πολιτικής –τα κλασικά οικονομικά ζητήματα αναδιανομής και φορολογίας, για παράδειγμα- δεν έχουν πλέον σημασία. Όταν εξετάζαμε την σημασία των διαφόρων θεμάτων στα κομματικά προγράμματα, τα οικονομικά ζητήματα ήταν τόσο σημαντικά όσο σήμερα. Αυτό που βλέπουμε δεν είναι μια χονδρική αντικατάσταση της παλιάς πολιτικής με τη νέα πολιτική ή [η αντικατάσταση] του άξονα αριστεράς-δεξιάς με έναν άξονα ανοικτού-κλειστού [κοινωνικού ιστού] [10]. Αντ’ αυτού, και τα δύο σύνολα ζητημάτων ζουν δίπλα-δίπλα, καθιστώντας δύσκολο για τα καθιερωμένα κόμματα να γνωρίζουν πώς και σε ποια θέματα να ανταγωνιστούν.

Έχει γίνει μια δεξιά στροφή στην ιδεολογική σύνθεση των ευρωπαϊκών κομματικών συστημάτων τα τελευταία 30 χρόνια. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα κυρίαρχα κόμματα τόσο της αριστεράς όσο και της δεξιάς τείνουν να αναλαμβάνουν, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό, τις θέσεις των ριζοσπαστών δεξιών αμφισβητιών. Η ριζοσπαστική δεξιά έχει, με την σειρά της, μετατοπιστεί ακόμα πιο δεξιά. Τα επόμενα χρόνια θα δείξουν εάν αυτή η τάση θα συνεχιστεί. Σε κάθε περίπτωση, δεν χρειάζεται να περιμένουμε να μάθουμε εάν η ευρωπαϊκή πολιτική θα μεταμορφωθεί: Το έχει ήδη κάνει.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/western-europe/2018-04-04/decade...