Μια πραγματική πορεία προς την ειρήνη στην κορεατική χερσόνησο

Η υιοθέτηση μιας γραπτής συμφωνίας για την πλήρη αποπυρηνικοποίηση ήταν επίσης πρωτοποριακή. Στο παρελθόν, η Βόρειος Κορέα αρνείτο να αποδεχθεί το πυρηνικό ζήτημα ως θέμα της ατζέντας στις δια-κορεατικές συνομιλίες, υποστηρίζοντας ότι είναι θέμα αποκλειστικά των Ηνωμένων Πολιτειών και της Βόρειας Κορέας. Αυτή την φορά, ο Kim έκανε μια γραπτή δέσμευση και η Rodong Sinmun, η επίσημη ημερήσια εφημερίδα του Εργατικού Κόμματος της Κορέας, ανέφερε ανοιχτά μια συμφωνία για πλήρη αποπυρηνικοποίηση, κάτι που είναι άνευ προηγουμένου. Υπογραμμίζοντας την δέσμευσή του στην καθολική αποπυρηνικοποίηση, ο Κιμ δήλωσε στον Moon ότι θα κλείσει τους πυρηνικούς σταθμούς δοκιμών του Βορρά που εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται, στο Punggye-ri, τον Μάιο, προσκαλώντας ειδικούς και δημοσιογράφους από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Νότια Κορέα να παρακολουθήσουν και να επαληθεύσουν.

Ο Kim and ο Moon σε ένα συμπόσιο, στο Panmunjom, τον Απρίλιο του 2018. REUTERS
-----------------------------------------------------------

Σε όλη την διάρκεια της συνάντησης, ο Κιμ ήταν ρεαλιστής και πραγματιστής. Δεν ανέφερε τη μείωση ή την απόσυρση των δυνάμεων των ΗΠΑ από τη Νότια Κορέα ή την κατάσταση της συμμαχίας ΗΠΑ-Νότιας Κορέας, ως προϋπόθεση για την αποπυρηνικοποίηση. «Αφού αρχίσουμε να μιλάμε», δήλωσε ο Kim, «οι ΗΠΑ θα ξέρουν ότι δεν είμαι άνθρωπος που θα εκτοξεύσει πυρηνικά όπλα στη Νότια Κορέα, τον Ειρηνικό και τις ΗΠΑ». Επίσης, έκανε σαφές στον Moon το τι θέλει από την Ουάσινγκτον: Συχνές συναντήσεις και οικοδόμηση εμπιστοσύνης, ένα επίσημο τέλος στον Πόλεμο της Κορέας και μια συνθήκη μη επίθεσης. Εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις αυτές, πρόσθεσε, «γιατί να έχουμε πυρηνικά όπλα και να υποφέρουμε;». Γι’ αυτό θέλησε να συνδέσει την αποπυρηνικοποίηση με την διαδικασία του τερματισμού του πολέμου και της οικοδόμησης ενός ειρηνευτικού καθεστώτος. Όπως αναφέρει η τελική δήλωση, εάν προκύψουν η διαδικασία τερματισμού του Πολέμου της Κορέας και η μετατροπή της ανακωχής σε μια ειρηνευτική συνθήκη, ο Βορράς θα επιταχύνει τις προσπάθειες αποπυρηνικοποίησης.

Τέλος, αναγνωρίζοντας τα λάθη στις προηγούμενες συμφωνίες [6], αμφότεροι οι ηγέτες έδωσαν ακριβείς και συγκεκριμένες υποσχέσεις για να εφαρμόσουν αυτό που συμφώνησαν. Οι ημερομηνίες για σημαντικές συναντήσεις και εκδηλώσεις προσδιορίστηκαν στην διακήρυξη, με συνομιλίες υψηλού επιπέδου και μια στρατιωτική συνάντηση επιπέδου στρατηγών να έχει ήδη προγραμματιστεί για τον Μάιο. Η επανένωση χωρισμένων οικογενειών θα λάβει χώρα στις 15 Αυγούστου. Και ο Moon πρόκειται να επισκεφθεί την Πιονγκγιάνγκ το φθινόπωρο.

ΔΥΣΚΟΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ ΕΝ ΟΨΕΙ

Τι ήταν αυτό που έκανε μια τέτοια επιτυχία δυνατή; Πρώτον, η σύνοδος κορυφής δεν θα είχε συμβεί ποτέ χωρίς την στρατηγική απόφαση του Κιμ να συμμετάσχει [7]˙ ξεκίνησε και σχεδίασε την συνάντηση. Προφανώς το έκανε εν μέρει επειδή χρειαζόταν οικονομικές παραχωρήσεις από τον Νότο (υπογράμμισε στην ομιλία του για το Νέο Έτος ότι θα πιέσει για οικονομική ανάπτυξη ακόμη και εις βάρος των πυρηνικών όπλων) και εν μέρει γιατί ήθελε να χρησιμοποιήσει τον Moon για να εξασφαλίσει πρόσβαση στην διοίκηση Τραμπ. Αλλά επίσης κρίσιμη ήταν η ειλικρίνεια, το ανοιχτό πνεύμα και η θέληση του Moon να διαδραματίσει τον ρόλο του έντιμου μεσίτη μεταξύ Πιονγκγιάνγκ και Ουάσινγκτον, κάτι που επέδειξε κατά την διάρκεια της επίσκεψης της βορειοκορεατικής αντιπροσωπείας στην Σεούλ κατά τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες της Pyeongchang, νωρίτερα φέτος. (Η Σεούλ εργάστηκε επίσης σκληρά για να πείσει τους αξιωματούχους του Βορρά μέσω πολυάριθμων μυστικών επαφών). Τέλος, ο συνδυασμός της «μέγιστης πίεσης» του Αμερικανού προέδρου Donald Trump στον Kim και η έγκαιρη ενθάρρυνση της προσέγγισης του Moon προς τον Βορρά βοήθησε να έρθουν κοντά οι δύο ηγέτες.

Ωστόσο, όπως τόνισαν πολλοί παρατηρητές, υπάρχει ένας δύσκολος δρόμος εν όψει. Όσο ολοκληρωμένη κι αν είναι η Διακήρυξη του Panmunjom, δεν θα είναι εύκολο να μετατρέψει την μακρόχρονη κορεατική σύγκρουση σε μια διαρκή ειρήνη. Η μείωση των στρατιωτικών εντάσεων, η οικοδόμηση εμπιστοσύνης και η εξεύρεση συμφωνίας για τη μείωση των όπλων είναι προκλητικά και χρονοβόρα σχέδια, ειδικά για εμφατικούς αντιπάλους.

Το ίδιο θα ισχύει και όσον αφορά την αποπυρηνικοποίηση της Βόρειας Κορέας. Αν και ο Βορράς, ο Νότος και οι Ηνωμένες Πολιτείες κατανοούν όλοι την αποπυρηνικοποίηση ως την πλήρη, επαληθεύσιμη και μη αναστρέψιμη αποσυναρμολόγηση (complete, verifiable, and irreversible dismantlement, CVID) των πυρηνικών όπλων, διαφέρουν στην αλληλουχία. Ενώ η θέση των ΗΠΑ είναι «CVID πρώτα και ανταμοιβή αργότερα», ο Βορράς απαιτεί μια διευρυνόμενη, συγχρονισμένη ανταλλαγή αποπυρηνικοποίησης με ανταμοιβή. Η Νότια Κορέα υποστηρίζει μια εκλεκτική προσέγγιση, στην οποία η αξιόπιστη δέσμευση της Βόρειας Κορέας και οι ενέργειες προς την κατεύθυνση της αποπυρηνικοποίησης θα ακολουθούνται από την βήμα-βήμα εφαρμογή της διακήρυξης, της επιθεώρησης, και της επαληθεύσιμης αποσυναρμολόγησης σε ένα πυκνό χρονοδιάγραμμα.