Το μεγάλο κόστος της αμέλειας του Ισραήλ

Η περασμένη Παρασκευή σηματοδότησε την πέμπτη συνεχή εβδομάδα που χιλιάδες Παλαιστίνιοι στην Λωρίδα της Γάζας συγκεντρώθηκαν κοντά στον συνοριακό φράκτη ως μέρος αυτού που οι διοργανωτές χαρακτήρισαν τη Μεγάλη Πορεία της Επιστροφής. Οι εβδομαδιαίες διαδηλώσεις έχουν σχεδιαστεί για να προσελκύσουν την διεθνή προσοχή στην καταστροφική επίδραση του ισραηλινού αποκλεισμού της Γάζας και στην δυστυχία των Παλαιστινίων προσφύγων, και έχουν στρατηγικά προγραμματιστεί να λήξουν στις 15 Μαΐου. Αυτή η ημερομηνία θα σηματοδοτήσει την 70ή επέτειο από αυτό στο οποίο οι Παλαιστίνιοι αναφέρονται ως Nakba, αλλιώς «καταστροφή», κατά την οποία το μεγαλύτερο μέρος του αραβικού πληθυσμού της Παλαιστίνης έφυγε ή απομακρύνθηκε από τα σπίτια του κατά την δημιουργία του Ισραήλ, το 1948. Περίπου το 70% των δύο εκατομμυρίων Παλαιστινίων της Γάζας είναι πρόσφυγες που ήρθαν από εδάφη σε αυτό που είναι τώρα το Ισραήλ. Από τότε που ξεκίνησαν οι διαδηλώσεις στις 30 Μαρτίου, τουλάχιστον 45 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν και αρκετές χιλιάδες τραυματίστηκαν από τις ισραηλινές δυνάμεις. Παρόλο που υπήρξαν περιπτώσεις ρίψης πετρών και προσπάθειες βίαιης παραβίασης του συνοριακού φράκτη, η μεγάλη πλειοψηφία των διαδηλωτών ήταν ειρηνικοί και οι περισσότεροι από αυτούς που σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν από τις ισραηλινές δυνάμεις ήταν άοπλοι, συμπεριλαμβανομένων παιδιών και αρκετών δημοσιογράφων.

Παλαιστίνιοι συμμετέχουν σε διαδήλωση απαιτώντας το δικαίωμα επιστροφής στην πατρίδα τους, στα σύνορα Ισραήλ-Γάζας στη νότια Λωρίδα της Γάζας, στις 3 Μαΐου 2018. IBRAHEEM ABU MUSTAFA / REUTERS
--------------------------------------------------------------------------

Οι εν πολλοίς μη βίαιες διαδηλώσεις στη Γάζα [1] θυμίζουν τις αναταραχές του περασμένου καλοκαιριού στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, μετά την εγκατάσταση των ανιχνευτών μετάλλων, των καμερών και άλλων περιορισμών στο τζαμί al Aqsa. Το Ισραήλ αργότερα απομάκρυνε τις συσκευές μετά από μέρες πορειών, καθιστικών διαμαρτυριών και πράξεων πολιτικής ανυπακοής των Παλαιστινίων Ιερουσαλήμ. Όπως και στην Γάζα φέτος, ανεξάρτητοι ηγέτες της κοινωνίας των πολιτών κινητοποίησαν τους κατοίκους της Ανατολικής Ιερουσαλήμ για να κατέβουν στους δρόμους, δημιουργώντας αρκετή δυναμική ώστε καθιερωμένες πολιτικές δυνάμεις, όπως η Φατάχ και η Χαμάς, αργότερα έφτασαν να αγκαλιάσουν τις διαμαρτυρίες. Η εμφάνιση μη βίαιων κινημάτων διαμαρτυρίας σε αυτές τις δύο περιοχές, που είναι γνωστές για την επαναλαμβανόμενη αστάθεια και την βία τους, μπορεί να αποτελεί ένδειξη ότι η παλαιστινιακή πολιτική εισέρχεται σε μια νέα φάση. Το γεγονός ότι η Γάζα και η Ανατολική Ιερουσαλήμ, οι οποίες έχουν παραμεληθεί εδώ και καιρό τόσο από την ειρηνευτική διαδικασία όσο και από την παλαιστινιακή ηγεσία, έχουν αναδειχθεί ως οι κύριοι κινητήριοι μοχλοί της κατά τα άλλα βαλτωμένης παλαιστινιακής πολιτικής, μπορεί να είναι άσχημα νέα για το Ισραήλ, την Παλαιστινιακή Αρχή (ΠΑ), και ακόμα και για τις προοπτικές για μια λύση δύο κρατών.

Για χρόνια, η υπό την ηγεσία των ΗΠΑ ειρηνευτική διαδικασία [2] εστίαζε τις ενέργειές της στο περίπου 40% της Δυτικής Όχθης, όπου επιχειρεί η Παλαιστινιακή Αρχή, ενώ βασικά αγνοούσε την Γάζα και την Ανατολική Ιερουσαλήμ –την πρώτη διότι κυβερνιόταν από την Χαμάς, επισήμως ορισθείσα ως ξένη τρομοκρατική οργάνωση, και η δεύτερη λόγω της ευαισθησίας του Ισραήλ γι’ αυτήν. Εν τω μεταξύ, και οι δύο περιοχές έχουν γίνει τακτικά σημεία ανάφλεξης της παλαιστινιακής αναταραχής.

Από το 2007, ένας αποκλεισμός που επιβλήθηκε από το Ισραήλ, μαζί με τρεις μεγάλους πολέμους, έχουν προκαλέσει χάος στην οικονομία της Γάζας και στις πολιτικές της υποδομές. Η ανεργία στη Γάζα βρίσκεται στο εκπληκτικό ποσοστό του 43%. Περίπου το 39% των δύο εκατομμυρίων Παλαιστινίων στην Γάζα ζουν σε συνθήκες φτώχειας, ενώ το 80% εξαρτάται από την διεθνή επισιτιστική βοήθεια για την επιβίωσή του. Εν τω μεταξύ, το 97% της υδροδότησης της Γάζας μολύνεται από λύματα και θαλασσινό νερό. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη [3], η έλλειψη καθαρού νερού και καυσίμων, μαζί με τις ανεπαρκείς υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης, έχει καταστήσει ουσιαστικά την λωρίδα ακατοίκητη.

Αν και η σημερινή ανθρωπιστική κρίση οφείλεται κυρίως στον ισραηλινό αποκλεισμό, τόσο η Χαμάς, η οποία έχει κυβερνήσει την Γάζα από το 2007, όσο και η Παλαιστινιακή Αρχή συνέβαλαν κατά πολύ στις επιδείνωση των συνθηκών. Ο συνεχιζόμενος διχασμός μεταξύ της Φατάχ και της Χαμάς έχει παραλύσει την παλαιστινιακή πολιτική, ενώ αναστέλλει τις προσπάθειες ανοικοδόμησης στην Γάζα. Οι περικοπές του Abbas [4] στους μισθούς των υπαλλήλων της ΠΑ και στην χρηματοδότηση των πληρωμών που προμηθεύουν την λωρίδα με ηλεκτρική ενέργεια, επιδείνωσαν την ανθρωπιστική κρίση [5] και δημιούργησαν φόβους για άλλη μια σύγκρουση.