Θα συνεχιστεί ο πόλεμος της Βραζιλίας κατά της διαφθοράς;

Όταν ο πρώην πρόεδρος της Βραζιλίας Luiz Inácio Lula da Silva (γνωστός ως Lula) παραδόθηκε στην αστυνομία τον περασμένο Απρίλιο για να αρχίσει να εκτίει μια δωδεκαετή ποινή για κατηγορίες διαφθοράς [1], πολλοί πίστευαν ότι το business as usual στην Βραζιλία τελικά τελείωσε. Η σύλληψη οποιουδήποτε πρώην προέδρου θα αποτελούσε τεράστιο μετασχηματισμό σε μια χώρα γνωστή για μια κουλτούρα πολιτικής ατιμωρησίας, αλλά ο Λούλα ήταν μιας διαφορετικής τάξης. Αφότου υπηρέτησε ως πρόεδρος για οκτώ χρόνια (2003-10), εγκατέλειψε το αξίωμά του με ουρανομήκη ποσοστά έγκρισης στο 80% και είχε καταφέρει να χρίσει την Dilma Rousseff ως διάδοχό του. Το 2009, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, τον χαρακτήρισε «τον δημοφιλέστερο πολιτικό επί της γης». Για εκατομμύρια Βραζιλιάνους, ο Λούλα ενσωμάτωσε το όνειρο μιας πιο ευημερούσας ζωής. Για πολλούς, η φυλάκισή του έδειξε ότι η Βραζιλία είχε αρχίσει επιτέλους να αντιμετωπίζει τα προβλήματα της ενδημικής διαφθοράς στην πολιτική.

Διαδηλωτές συμμετέχουν σε διαμαρτυρία προς υποστήριξη της διερεύνησης της έρευνας Lava Jato (Πλυντήριο Αυτοκινήτων) στο Ρίο ντε Τζανέιρο, στην Βραζιλία, τον Μάρτιο του 2017. RICARDO MORAES / REUTERS
------------------------------------------------------------------------

Δυστυχώς, το αποτέλεσμα της μεγαλύτερης πολιτικής κρίσης της Βραζιλίας [2] μετά την μετάβασή της στην δημοκρατία πριν από τρεις δεκαετίες, απέχει πολύ από το να είναι προκαθορισμένο. Με την κωδική ονομασία Operação Lava Jato (Επιχείρηση Πλυντήριο Αυτοκινήτων), η έρευνα κατά της διαφθοράς ξεκίνησε το 2014 ακολουθώντας το νήμα των διαχειριστών χρημάτων της μαύρης αγοράς που χρησιμοποιούσαν βενζινάδικα και πλυντήρια αυτοκινήτων για να ξεπλένουν παράνομα χρήματα. Οι ανακριτές τελικά ανακάλυψαν ότι αυτοί οι ίδιοι εγκληματίες ξέπλεναν χρήματα για τα βασικά στελέχη του κρατικού πετρελαϊκού γίγαντα Petrobras οι οποίοι συμμετείχαν σε συμφωνίες με πολλούς εκλεγμένους αξιωματούχους που έφταναν μέχρι το προεδρικό μέγαρο. Διαπίστωσαν ότι υπερβάλλουσες πληρωμές από συμβόλαια που συντάχθηκαν από την κυβέρνηση της Βραζιλίας μεταφέρονταν σε ένα μυστικό ταμείο που κατεύθυνε τα χρήματα σε πολιτικά κόμματα και καλά διασυνδεδεμένους επιχειρηματικούς ομίλους. Δισεκατομμύρια δολάρια από χρήματα των φορολογουμένων χρηματοδότησαν προεκλογικές εκστρατείες παράνομα και τροφοδότησαν ένα σύστημα μέσω του οποίου τα ιδιωτικά συμφέροντα μπορούσαν να αγοράσουν πολιτικές χάρες και στους τρεις κλάδους της κυβέρνησης. Επιχειρηματικοί όμιλοι και κομματικοί αξιωματούχοι που συμμετείχαν στο σχέδιο, δωροδοκούσαν αξιωματούχους σε 12 άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής, και έκρυβαν τα παράνομα κονδύλια τους στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η Επιχείρηση Πλυντήριο Αυτοκινήτων περιλαμβάνει μερικές δωδεκάδες δικαστές, εισαγγελείς και ανακριτές στην πόλη Curitiba και τώρα διακλαδίζεται στην Μπραζίλια, το Ρίο ντε Τζανέιρο και το Σάο Πάολο. Με μια έξυπνη στάση απέναντι στην λειτουργία των μέσων μαζικής ενημέρωσης και της κοινής γνώμης, κινητοποίησαν μαζική δημόσια υποστήριξη από ψηφοφόρους μπουχτισμένους από δεκαετίες βρώμικης πολιτικής. Κατάφεραν επίσης να ξεπεράσουν τα πρώτα εμπόδια, κερδίζοντας την υποστήριξη των στελεχών του Εθνικού Κογκρέσου στη Μπραζίλια και κερδίζοντας την εμπιστοσύνη των βασικών δικαστών στο Ανώτατο Δικαστήριο και στο Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα. Όμως, καθώς η επιχείρησή τους έγινε πιο περίπλοκη, η ικανότητά τους να συνεχίσουν να πιέζουν ήρθε αντιμέτωπη με μεγαλύτερη αντίσταση στο πολιτικό φάσμα.

Μέχρι στιγμής, η απόδοση της ομάδας ήταν αξιοσημείωτη. Από το 2014, η Επιχείρηση Πλυντήριο Αυτοκινήτων κατηγόρησε, και σε ορισμένες περιπτώσεις έστειλε στο δικαστήριο ή στην φυλακή, πάνω από 500 υψηλόβαθμους πολιτικούς, γραφειοκράτες και επιχειρηματίες. Κατά την διαδικασία αυτή, έχει ανακτήσει δισεκατομμύρια δολάρια για τους φορολογούμενους και έχει κατηγορήσει τέσσερις πρώην προέδρους, αποκαλύπτοντας βρωμιά που πηγαίνει πίσω δεκαετίες και αφορά σχεδόν κάθε σημαντικό πολιτικό κόμμα.

ΟΙ προσωπικότητες των κατηγορουμένων θα ήταν ακόμη υψηλότερες αν δεν υπήρχε ένας νόμος που επιτρέπει στους Βραζιλιάνους πολιτικούς να έχουν μια ιδιαίτερη θέση. Όταν διαπράττουν έγκλημα, μπορούν να δικαστούν μόνο από το Ανώτατο Δικαστήριο. Αυτό ουσιαστικά ισοδυναμεί με ασυλία -τα τελευταία 30 χρόνια το δικαστήριο καταδίκασε μόνο τέσσερις πολιτικούς. Παρεμπιπτόντως, το ένα τρίτο των μελών του Κογκρέσου σήμερα αντιμετωπίζουν ποινικές διαδικασίες ενώπιον του Ανώτατου Δικαστηρίου, αλλά διατηρούν τις θέσεις τους επειδή οι υποθέσεις τους δεν πηγαίνουν ποτέ σε δίκη χάρη σε φιλικούς δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου, τους οποίους εκείνοι διορίζουν.

Η Επιχείρηση Πλυντήριο Αυτοκινήτων έδειξε επίσης ότι οι εκλεγμένοι πολιτικοί είναι περισσότερο υπόλογοι στις ομάδες συμφερόντων που χρηματοδοτούν τις [προεκλογικές] εκστρατείες τους και υποστηρίζουν τα δίκτυα πατρωνίας τους, παρά στους ψηφοφόρους που τους εκλέγουν εξ αρχής. Ο βασικός μηχανισμός είναι απλός. Στο πολυκομματικό προεδρικό σύστημα της Βραζιλίας, οι πρόεδροι πρέπει να σχηματίσουν έναν κυβερνητικό συνασπισμό. Τα κόμματα του κυβερνώντος συνασπισμού, ωστόσο, δεν έχουν καμία δέσμευση ως προς την ατζέντα του Προέδρου, επειδή η δική τους απόδοση στην κάλπη δεν είναι συνάρτηση της επιτυχίας ή της αποτυχίας της κυβέρνησης. Όπως και σε πολλές άλλες δημοκρατίες, τα μέλη του συνασπισμού επιδιώκουν ωφελήματα και πατρωνίες, αλλά στην περίπτωση της Βραζιλίας έχουν επίσης επιδιώξει να διορίσουν τους συνεργάτες τους σε βασικές θέσεις στην εκτεταμένη κρατική μηχανή, όπου τα δισεκατομμύρια δολάρια στις συμβάσεις δημιουργούν ευκαιρίες για διαφθορά. Τα κέρδη από αυτές τις συμφωνίες βρίσκουν τον δρόμο τους προς την χρηματοδότηση των προεκλογικών εκστρατειών και ενθαρρύνουν την δημιουργία τοπικών δικτύων πελατειακών σχέσεων και αγοράς ψήφων που είναι ζωτικής σημασίας για το μέλλον των κομμάτων.

Το σύστημα αυτό λειτουργεί υπό πολύ συγκεκριμένες συνθήκες. Απαιτεί συμπαιγνία μεταξύ του εκτελεστικού κλάδου και του νομοθετικού -συμπεριλαμβανομένων των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Εάν κάποιοι φορείς επρόκειτο να καταγγείλουν τους συναδέλφους τους, το σχέδιο θα μπορούσε να καταρρεύσει. Ένα τέτοιο σύστημα χρειάζεται επίσης την συνέργεια των ανώτερων δικαστηρίων και απαιτεί οι ψηφοφόροι να διατηρούνται στο σκοτάδι για το πώς λειτουργεί όντως η πολιτική. Με την αποκάλυψη πληροφοριών, η Επιχείρηση Πλυντήριο Αυτοκινήτων γονάτισε την παλιά πολιτική τάξη.

Από τότε που ξεκίνησαν οι έρευνες πριν από τέσσερα χρόνια, οι Βραζιλιάνοι κατέβηκαν στους δρόμους κατά εκατομμύρια για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στους πολιτικούς. Σε μια χώρα φημισμένη για την ατιμωρησία και την αδικία, δεν είναι περίεργο το γεγονός ότι η Επιχείρηση Πλυντήριο Αυτοκινήτων καλωσορίστηκε από την πλειοψηφία των ανθρώπων σαν μια ανάσα καθαρού αέρα. Αλλά, τα επιτεύγματά της θα μπορούσαν να αντιστραφούν;

Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΤΑΞΗΣ

Από το 2014, η πολιτική τάξη και οι συνεργάτες της στα δικαστήρια αντέδρασαν, επιδιώκοντας μια νέα νομοθεσία για να περιορίσει τις εξουσίες εισαγγελέων και δικαστών. Προσπάθησαν επίσης να απελευθερώσουν όσους εκτίουν την ποινή τους στην φυλακή και να περιορίσουν την ικανότητα των δικαστών να φυλακίζουν τους ήδη καταδικασθέντες. Κατά την διάρκεια της επίμαχης ψηφοφορίας της μομφής κατά της Rousseff, ο γερουσιαστής Romero Jucá το έθεσε ωμά (καθώς δεν ήξερε ότι καταγραφόταν): «Πρέπει να σταματήσουμε αυτά τα σκατά», μουρμούρισε. «Πρέπει να αλλάξουμε την κυβέρνηση για να μπορέσουμε να σταματήσουμε αυτήν την αιμορραγία».

Ο αντιπρόεδρος, Michel Temer, ανέλαβε την προεδρία τον Αύγουστο του 2016. Κατηγορηθείς και ο ίδιος για πολλά εγκλήματα, ο Temer είναι πρωτοπαλίκαρο της παλαιάς τάξης, προστατευμένος από την δίωξη χάρη στον θώκο του. Όταν οι εισαγγελείς της Επιχείρησης Πλυντήριο Αυτοκινήτων πρότειναν με μια δημόσια αναφορά ένα πακέτο μεταρρυθμίσεων δέκα σημείων στο Κογκρέσο, υποστηριζόμενο από τις υπογραφές περισσότερων από δύο εκατομμυρίων πολιτών, ο συνασπισμός του Temer στο Κογκρέσο το μπλόκαρε. Επιπλέον, οι δικαστές των εκλογικών δικαστηρίων με δεσμούς με την κυβέρνηση απέρριψαν όλες τις αποδείξεις ότι το 2013 ο κατάλογος υποψηφίων Rousseff-Temer είχε παραβιάσει τους νόμους περί των οικονομικών των προεκλογικών εκστρατειών.

Ο πρόεδρος της Βραζιλίας, Michel Temer, κατά την έναρξη της Συνόδου Κορυφής της Αμερικής στην Λίμα του Περού, τον Απρίλιο του 2018. ANDRES STAPFF / REUTERS
------------------------------------------------------------

Πλέον, έχοντας αναλάβει τελείως τις ευθύνες [της διακυβέρνησης], ο Temer εργάζεται για να τερματίσει την έρευνα και να απελευθερώσει τους φυλακισμένους. Οι σύμμαχοί του έχουν υποβάλει πολυάριθμες νομοθετικές προτάσεις που απογυμνώνουν τους εισαγγελείς από τις διερευνητικές εξουσίες τους και κάνουν ευκολότερο στους δικαστές να απορρίπτουν τα αποδεικτικά στοιχεία από συμφωνίες αποδοχής της ενοχής. Οι δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου πλησίον του προέδρου έχουν επίσης ερμηνεύσει τον ισχύοντα νόμο για να προσπαθήσουν να αφαιρέσουν τμήματα της έρευνας από την ομάδα της Curitiba και να τα παραδώσουν σε φιλικούς δικαστές αλλού.

Εν τω μεταξύ, εκπρόσωποι της παλιάς πολιτικής τάξης κατήγγειλαν την Επιχείρηση Πλυντήριο Αυτοκινήτων για παραβίαση των δικαιωμάτων του πολίτη, επειδή περιόρισε το περιθώριο που έχουν οι δικηγόροι υπεράσπισης να κρατούν τους πελάτες εκτός φυλακών. Διακεκριμένοι ποινικοί δικηγόροι και καθηγητές πανεπιστημίων, σε μια παρόμοια κατεύθυνση, παρομοίασαν τις συμφωνίες παραδοχής ενοχής στο επίκεντρο της Επιχείρησης Πλυντήριο Αυτοκινήτων με βασανιστήρια, και άλλοι ελιγμοί περιλάμβαναν εκστρατείες στιγματισμού κατά δικαστών και εισαγγελέων. Και σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη και την Λατινική Αμερική, οι αριστεροί σύμμαχοι του Εργατικού Κόμματος του Lula έχουν κάνει την υπόθεση στον διεθνή Τύπο ότι η Επιχείρηση Πλυντήριο Αυτοκινήτων είναι μια συνωμοσία με πολιτικά κίνητρα από τις δεξιές δυνάμεις στην Βραζιλία για να κάνουν την προοδευτική αλλαγή να καταρρεύσει.

Μέχρι στιγμής, οι πολιτικοί δεν κατάφεραν να ακυρώσουν τις έρευνες. Σε μεγάλο βαθμό, αυτό οφείλεται στην ίδια την αδυναμία του Temer: Ο πρόεδρος έχει κατηγορηθεί για διαφθορά, παρακώλυση της δικαιοσύνης και κακουργία, έχει χάσει έναν από τους στενότερους πολιτικούς του χειριστές [ο οποίος οδηγήθηκε] στην φυλακή και έχει δει τις δυνάμεις του να μειώνονται. Με ποσοστά έγκρισης μόλις 6% [3], έχει χάσει από καιρό την εμπιστοσύνη του κόσμου. Αλλά η πολιτική τάξη συνεχίζει να πιέζει. Νέα νομοθεσία εισήχθη στα τέλη Απριλίου για να καταστήσει ακόμη πιο δύσκολο για τους εισαγγελείς να επιληφθούν υποθέσεων διαφθοράς, και υπάρχει συζήτηση στον Τύπο ότι το Ανώτατο Δικαστήριο [4] πρόκειται να αφήσει τον Λούλα ελεύθερο.

LAVA JATO ΣΤΙΣ ΚΑΛΠΕΣ

Η μεγαλύτερη δοκιμασία της Επιχείρησης Πλυντήριο Αυτοκινήτων θα είναι οι προσεχείς εκλογές του Οκτωβρίου, όταν οι Βραζιλιάνοι θα επιλέξουν νέο πρόεδρο, 27 κυβερνήτες, 513 αντιπροσώπους για το κατώτερο σώμα του Κογκρέσου και τα δύο τρίτα της Γερουσίας. Κατά την προετοιμασία για τον προεκλογικό αγώνα, τα παλαιά κόμματα αλλάζουν ονόματα, εικόνα, και προσελκύουν μια νέα γενιά πολιτικών. Αλλά οι υποσχέσεις ανανέωσης είναι σε μεγάλο βαθμό φλυαρίες. Η αντικατάσταση του παλαιού διεφθαρμένου συστήματος λέγεται πιο εύκολα από όσο γίνεται, και θα απαιτούσε βαθιές αλλαγές στους κανόνες του παιχνιδιού.

Το μεγαλύτερο μέρος της πολιτικής τάξης σήμερα στοιχηματίζει ότι η κοινή γνώμη θα κουραστεί από την σκανδαλολογία και ότι η ομάδα της Επιχείρησης Πλυντήριο Αυτοκινήτων θα εξαντληθεί ή θα αρχίσει να κάνει σοβαρά λάθη. Αν έχουν δίκιο, οι εκλογές του Οκτωβρίου μπορεί να διαιωνίσουν, όχι να μεταρρυθμίσουν, τους κακούς παλιούς τρόπους της Βραζιλίας. Η νίκη του παλαιού συστήματος θα σήμαινε την εκλογή νέου προέδρου και Κογκρέσου που θα σχηματίσει κυβερνητική πλειοψηφία η οποία θα βασίζεται στην ανταλλαγή ψήφων στο Κογκρέσο για αγαθά τόσο νόμιμα όσο και παράνομα, τα οποία δεν έχουν καμία σχέση με τις απαιτήσεις των ψηφοφόρων. Θα επαναβεβαιώσει επίσης την κυριαρχία των ομάδων συμφερόντων στην σχέση μεταξύ του εκτελεστικού και του νομοθετικού κλάδου, με την συγκατάνευση της δικαστικής εξουσίας.

Αυτό το αποτέλεσμα θα έχει σοβαρές συνέπειες για την δημοκρατία και την κοινωνία της Βραζιλίας. Το διεφθαρμένο status quo τρέφει όχι μόνο την ενδημική διαφθορά αλλά και την κακή διακυβέρνηση. Τα στοιχήματα για την Βραζιλία είναι τεράστια. Αν και είναι μια από τις δέκα πρώτες οικονομίες στον κόσμο, η χώρα καταγράφει 60.000 ανθρωποκτονίες από πυροβόλα όπλα ετησίως [5] -περισσότερες από το Ιράκ και το Αφγανιστάν σε συνδυασμό. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, οι μισοί Βραζιλιάνοι εξακολουθούν να στερούνται πρόσβασης σε βασικές εγκαταστάσεις υγιεινής. Η χώρα παραμένει κλειστή από το παγκόσμιο εμπόριο, με προστατευτικά μέτρα προσαρμοσμένα για να μονώνουν από τον διεθνή ανταγωνισμό τις επιχειρήσεις που έχουν διασυνδέσεις στους διαδρόμους της εξουσίας. Η κυριαρχία των ομάδων συμφερόντων ενθαρρύνει επίσης την δημοσιονομική ανευθυνότητα: Όπως φάνηκε τα τελευταία χρόνια, οι ταξικές ενώσεις και οι ισχυροί ιδιωτικοί όμιλοι κατάφεραν να κάνουν το Κογκρέσο να διοχετεύσει πρόσθετα κονδύλια σε αυτούς, ακόμη και αν τούτο αυξάνει το δημόσιο χρέος σε ανησυχητικό ρυθμό και αποτρέπει τα κεφάλαια από την βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των απλών Βραζιλιάνων.

ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΝΙΚΗΣΟΥΝ ΟΙ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΤΕΣ

Για να κερδίσει τη μακροπρόθεσμη μάχη κατά της διαφθοράς, η Βραζιλία πρέπει να καταργήσει σταδιακά πολλούς από τους παλαιούς πολιτικούς κανόνες και θεσμούς της προς χάριν καλύτερων, ενισχύοντας την υπευθυνότητα και την διαφάνεια στην πολιτική. Ένα κρίσιμο σημείο είναι ότι τα μέλη του Κογκρέσου της Βραζιλίας πρέπει να λογοδοτούν στους ψηφοφόρους τους, όχι μόνο σε συγκεκριμένες ομάδες συμφερόντων που επιδιώκουν προνομιακή μεταχείριση. Αυτό θα σήμαινε το ξαναγράψιμο των εκλογικών κανόνων που διέπουν την οικοδόμηση συνασπισμών, τη μεταρρύθμιση των κανονισμών χρηματοδότησης προεκλογικών εκστρατειών και την επανεξέταση του ρόλου των πολιτικών κομμάτων. Η ατζέντα της ανανέωσης θα συνεπαγόταν επίσης ένα πιο ανεξάρτητο δικαστικό σύστημα, όπου οι ανώτεροι δικαστές δεν θα ενεργούν πλέον για λογαριασμό των πολιτικών προστατών τους και θα είναι καλύτερα εξοπλισμένοι για να αντισταθούν στην πίεση του Κογκρέσου και του προεδρικού παλατιού. Πρέπει επίσης να καταργηθούν τα προνόμια που απολαμβάνουν οι εκλεγμένοι πολιτικοί λόγω της θέση τους σύμφωνα με τους ισχύοντες ποινικούς νόμους, και οι εισαγγελείς πρέπει να έχουν τα απαραίτητα ερευνητικά μέσα για να αποκαλύπτουν στοιχεία διαφθοράς στην κυβέρνηση. Τέλος, πρέπει να σχεδιαστούν νέοι κανόνες για την ρύθμιση των σχέσεων μεταξύ επιχειρήσεων και κυβέρνησης. Οι κυβερνητικές συμβάσεις –για τις οποίες τώρα γνωρίζουμε ότι είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στην διαφθορά- πρέπει να γίνουν πιο διαφανείς και πρέπει να σχεδιαστούν νέοι μηχανισμοί για την ανίχνευση της απάτης, εξομοιώνοντας τις βέλτιστες παγκόσμιες πρακτικές στον τομέα.

Ωστόσο, η μετατροπή μιας τέτοιας φιλόδοξης ατζέντας σε πραγματικότητα θα απαιτήσει μακρύ και συνεχή διάλογο και επιμελή θεσμική αναδιάρθρωση. Δεν είναι κάτι που μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη. Το πιο σημαντικό, μια νίκη για την «Επιχείρηση Πλυντήριο Αυτοκινήτων» θα σήμαινε την αλλαγή των όρων του πολιτικού διαλόγου εντός της βραζιλιάνικης κοινωνίας. Αντί να είναι χωρισμένη μεταξύ της δεξιάς και της αριστεράς, η εθνική συζήτηση πρέπει να επικεντρωθεί στις καλύτερες μεθόδους για να τιμηθεί η υπόσχεση της δημοκρατίας: Να κάνει την πολιτική τάξη να δουλεύει πραγματικά για εκείνους που ψηφίζουν.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/brazil/2018-05-07/will-brazils-c...

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/south-america/2017-07-14/after-l...
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/brazil/2017-04-13/brazil-s-never...
[3] https://oglobo.globo.com/brasil/aprovacao-temer-sobe-de-3-para-6-aponta-...
[4] https://istoe.com.br/lula-solto-em-dez-dias/
[5] http://agenciabrasil.ebc.com.br/geral/noticia/2017-10/com-mais-de-61-mil...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition