Τα προβλήματα της επαναφοράς των κυρώσεων κατά του Ιράν | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Τα προβλήματα της επαναφοράς των κυρώσεων κατά του Ιράν

Δεν είναι κάτι τόσο απλό όσο η απόσυρση από το JCPOA

Ο Trump θα αντιμετωπίσει επίσης σημαντικά διπλωματικά εμπόδια στην Ευρώπη, όπου το εμπόριο με το Ιράν έχει αυξηθεί από την έναρξη ισχύος του JCPOA. Από το 2015 έως το 2017, οι ευρωπαϊκές εισαγωγές από το Ιράν αυξήθηκαν κατά περίπου 800% [4] (κυρίως λόγω της ανανέωσης των ευρωπαϊκών εισαγωγών ιρανικού πετρελαίου), ενώ οι ευρωπαϊκές εξαγωγές προς το Ιράν αυξήθηκαν κατά περισσότερο από τέσσερα δισεκατομμύρια ευρώ (5 δισ. δολάρια) ετησίως κατά την ίδια περίοδο. Μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες επανέλαβαν επίσης επενδύσεις στο Ιράν: Η γαλλική Total, για παράδειγμα, ανακοίνωσε σχέδια για να επενδύσει 1 δισεκατομμύριο δολάρια [5] σε ένα από τα μεγαλύτερα υπεράκτια κοιτάσματα πετρελαίου του Ιράν. Αν και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις γενικώς υποστήριζαν τις κυρώσεις κατά του Ιράν μεταξύ 2010 και 2016, οι κυβερνήσεις θα αντισταθούν σήμερα στις πιέσεις για να περιορίσουν τις εισαγωγές πετρελαίου και το εμπόριο με το Ιράν, δεδομένου του θυμού για το ότι ο Trump αποσύρεται από το JCPOA και των συνεχιζόμενων εντάσεων μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ σχετικά με την εμπορική πολιτική. Μια αποφασιστική Ευρώπη θα μπορούσε να λάβει μέτρα για να υπονομεύσει τον αντίκτυπο των όποιων μονομερών κυρώσεων των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως με την δρομολόγηση των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών που σχετίζονται με το Ιράν μέσω της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Η άσκηση οικονομικής πίεσης στο Ιράν θα απαιτήσει επίσης διπλωματία με δύο χώρες που ήδη προκαλούν σημαντικές προκλήσεις για τις Ηνωμένες Πολιτείες: Την Ρωσία και την Τουρκία. Η κυβέρνηση Trump θα πρέπει να πείσει την Ρωσία να σταματήσει τα ανακοινωμένα σχέδιά της να επενδύσει δυνητικά δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια [6] στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου του Ιράν, παρά τις αυξημένες εντάσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας. Εν τω μεταξύ, η Τουρκία χρησίμευσε ως κόμβος για την αποφυγή των κυρώσεων κατά του Ιράν πριν από το JCPOA, διευκολύνοντας το λαθρεμπόριο ιρανικού χρυσού αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων και την αποφυγή χρηματοοικονομικών κυρώσεων μεταξύ 2012 και 2014. Οι τεταμένες σχέσεις της Ουάσινγκτον με την Άγκυρα καθιστούν ιδιαιτέρως ασαφές το αν η Τουρκία θα συνεργαστεί με την ανανεωμένη πίεση των ΗΠΑ στο Ιράν.

08052018-4.jpg

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, περπατά από την αίθουσα υποδοχής διπλωματών αφού μίλησε για την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, στον Λευκό Οίκο, στην Ουάσινγκτον, τον Οκτώβριο του 2017. KEVIN LAMARQUE / REUTERS
-------------------------------------------------------------

Τέλος, αν ο Τραμπ αποσυρθεί από το JCPOA, θα δυσκολευτεί να πείσει άλλες χώρες να μειώσουν τους εμπορικούς δεσμούς τους με την Τεχεράνη, ελλείψει οποιασδήποτε διεθνούς νομικής βάσης για κάτι τέτοιο. Αν και οι κυρώσεις των ΗΠΑ κατά του Ιράν ήταν πάντα ισχυρότερες από τις κυρώσεις των Ηνωμένων Εθνών, οι τελευταίες δημιούργησαν ένα σημαντικό διεθνές πλαίσιο το οποίο θα μπορούσαν να επεκτείνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες. Οι περισσότερες από αυτές τις κυρώσεις καταργήθηκαν με το ψήφισμα UN Security Council Resolution 2231 (2015) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, το οποίο ενέκρινε το JCPOA. Ως αυστηρά νομικό θέμα, ο μηχανισμός «αναστροφής» στο ψήφισμα UNSCR 2231 θα επιτρέψει στις Ηνωμένες Πολιτείες να απαιτήσουν μονομερώς την αποκατάσταση των κυρώσεων του ΟΗΕ στο Ιράν, βάσει του διεθνούς δικαίου. Ωστόσο, δεδομένου ότι το πυρηνικό παρατηρητήριο του ΟΗΕ επιβεβαίωσε επανειλημμένα ότι το Ιράν συμμορφώνεται με τους πυρηνικούς όρους του JCPOA, η Ουάσιγκτον δεν θα βρει πολιτική στήριξη για τον σκοπό αυτό, και τα διπλωματικά κόστη της μονομερούς επανενεργοποίησης των κυρώσεων από τον ΟΗΕ πιθανότατα θα ξεπεράσουν τα όποια οφέλη.

ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΤΡΑΜΠ

Οι νομικές και διπλωματικές προκλήσεις που θα αντιμετώπιζε ο Trump στην αποκατάσταση των κυρώσεων καθιστούν δύσκολο να δούμε πώς θα μπορούσε να ξαναχτίσει αποτελεσματική διεθνή οικονομική πίεση στο Ιράν. Τούτου λεχθέντος, υπάρχουν πολλά βήματα που θα μπορούσε να λάβει η διοίκηση για να διευκολύνει την διαδικασία.

Κατ’ αρχάς, αν ο Τραμπ αποσυρθεί από το JCPOA, θα πρέπει παρά ταύτα να σηματοδοτήσει ότι παραμένει ανοικτός σε διαπραγματεύσεις με το Ιράν. Οι πιθανότητες των Ηνωμένων Πολιτειών, του Ιράν και των άλλων χωρών που συμμετέχουν στο JCPOA να φτάσουν σε μια νέα συμφωνία μετά την απόσυρση των ΗΠΑ φαίνεται απομακρυσμένες, αλλά ο Trump δεν θα πρέπει να βγάλει τις διαπραγματεύσεις από το τραπέζι.

Δεύτερον, αν η διοίκηση του Trump είναι σοβαρή σχετικά με το να επιβάλει εκ νέου κυρώσεις στο Ιράν, θα πρέπει να δημοσιεύσει λεπτομερείς νέους κανονισμούς, «συχνές ερωτήσεις και απαντήσεις» (FAQs), και άλλες ερμηνευτικές οδηγίες μόλις καταργηθούν οι πρώτες παρεκκλίσεις. Τέτοιοι κανονισμοί και οδηγίες θα πρέπει να καθορίσουν τις συγκεκριμένες κυρώσεις που σκοπεύει να αναζωογονήσει η διοίκηση, ένα λεπτομερές χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή τους, και απαντήσεις σε πλήθος συναφών ζητημάτων που θα έχουν οι κυβερνήσεις και ο ιδιωτικός τομέας.