Γιατί ο Trump μπορεί με ασφάλεια να αγνοεί την Ευρώπη

Θεωρητικά, οι Ευρωπαίοι θα μπορούσαν απλώς να ενωθούν και να εξασφαλίσουν την δική τους ασφάλεια. Συνδυασμένα, έχουν το ίδιο οικονομικό βάρος και στρατιωτική ισχύ με τις Ηνωμένες Πολιτείες και πολύ περισσότερο από οποιονδήποτε από τους πιθανούς αντιπάλους τους, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας. Στην πράξη, εξακολουθούν να προτιμούν να βασίζονται στις Ηνωμένες Πολιτείες για την ασφάλειά τους, αντί να βασίζονται μεταξύ τους.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, εξάλλου, είναι μια μακρινή δύναμη με μόνο ένα παροδικό ενδιαφέρον για τις εσωτερικές υποθέσεις της Ευρώπης. Αντιθέτως, οι χώρες της ΕΕ εμπλέκονται βαθιά στις υποθέσεις η μια της άλλης -έχουν πολλές εσωτερικές διαμάχες που κυμαίνονται από το πώς να χειριστούν το κοινό τους νόμισμα μέχρι το πώς να διαχειριστούν τη μετανάστευση. Κοιτάζουν προς την σχέση τους με τις Ηνωμένες Πολιτείες όχι μόνο για την ασφάλεια από εξωτερικές απειλές όπως η Ρωσία ή η τρομοκρατία, αλλά και για έναν πιθανό σύμμαχο στις εσωτερικές τους διαμάχες με άλλα κράτη της ΕΕ. Έρευνες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τις Εξωτερικές Σχέσεις δείχνουν ότι τουλάχιστον 11 ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πιστεύουν ότι έχουν μια «ειδική σχέση» με τις Ηνωμένες Πολιτείες που τους προσφέρει πλεονεκτήματα που δεν μπορούν να αντλήσουν από τους Ευρωπαίους εταίρους τους.

Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής βλέπουν προς την Ουάσιγκτον για προστασία όχι από την Ρωσία ούτε την τρομοκρατία, αλλά από τις αυστηρές οικονομικές πολιτικές της Γερμανίας [7]. Στην Πολωνία, η δυσπιστία της κυβέρνησης απέναντι στην ΕΕ και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ιδιαίτερα στην Γερμανία, είναι αισθητή ακόμη και όταν η Βαρσοβία βασιζόταν σε αυτές για οικονομική στήριξη. Η πολωνική κυβέρνηση δεν επιθυμεί να αυξήσει την εξάρτησή της με το να βασίζεται στους εταίρους της στην ΕΕ για προστασία από την Ρωσία. Η σχέση της με τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι, εν μέρει, μια στρατηγική διαφοροποίησης.

Εν ολίγοις, οι Ευρωπαίοι, συνεργαζόμενοι, θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν την δική τους ασφάλεια από εξωτερικές απειλές. Το πρόβλημα είναι ότι θέλουν επίσης πολιτική προστασία ο ένας έναντι του άλλου. Και μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να το προσφέρουν αυτό.

Αυτή η ασύμμετρη εξάρτηση βρίσκεται στην καρδιά της συμμαχίας [8] και σημαίνει ότι μέχρι τώρα οι Ευρωπαίοι έπρεπε να κάνουν ειρήνη με την διοίκηση του Trump. Ναι, οι Ευρωπαίοι ηγέτες συχνά καταφεύγουν σε ρητορικές ομοβροντίες που στοχεύουν στις πολυάριθμες αμαρτίες του Τραμπ. Η Μέρκελ δήλωσε σε ένα προεκλογικό κοινό πριν από σχεδόν ένα χρόνο ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούσαν πλέον να αποτελέσουν στήριγμα και ότι «ήρθε η ώρα η Ευρώπη να πάρει τη μοίρα της στα χέρια της». Ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν πρόσφατα έκανε κήρυγμα στον Trump για την κλιματική αλλαγή ενώπιον του Κογκρέσου των ΗΠΑ. Αλλά πέρα από αυτές τις στάσεις σε θέματα αρχών, έχουν κάνει απολύτως ελάχιστα για να αντιμετωπίσουν τον Τραμπ.

Το αρχικό σχέδιο της Ευρώπης ήταν να στηριχθεί στην λεγόμενη θεωρία των «ενηλίκων μέσα στην αίθουσα» (adults-in-the-room theory) -την ιδέα ότι οι στρατηγοί και οι προσωπικότητες του ρεπουμπλικανικού κατεστημένου που περιέβαλλαν τον Trump τον πρώτο χρόνο [της θητείας] του θα αμβλύνουν τα χειρότερα ένστικτά του. Όπως έλεγε το σκεπτικό, ο Trump μπορεί να κάνει οποιαδήποτε λάθη στο Twitter, αλλά η πολιτική των ΗΠΑ προς την Ευρώπη [9] θα παραμείνει όπως ήταν πάντα, και οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να καταδικάζουν τα [όποια] αίσχη. Οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ, όταν επισκέπτονταν την Ευρώπη, ενθάρρυναν αυτή την άποψη συμβουλεύοντας τους Ευρωπαίους συναδέλφους τους να μην δίνουν σημασία στον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών και τα tweets του, αλλά να κοιτάζουν την πολιτική. Σε θέματα όπως η Ρωσία και το ΝΑΤΟ, οι αξιωματούχοι σημείωναν ότι η πολιτική των ΗΠΑ ακολούθησε την παραδοσιακή πορεία της ακόμη και όταν ο Trump αμφισβήτησε [αυτή] την ορθοδοξία στα κοινωνικά μέσα.

Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ κρατά την διακήρυξη που δηλώνει την πρόθεσή του να αποσυρθεί από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, στις 8 Μαΐου 2018. JONATHAN ERNST / REUTERS
-----------------------------------------------------------------

Τώρα, όμως, οι περισσότεροι «ενήλικες στο δωμάτιο» έχουν αποχωρήσει και ο Trump φαίνεται να βεβαιώνει περισσότερο την επιρροή του στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο ενεπλάκησαν σε μια εκτεταμένη και συντονισμένη επίθεση γοητείας για να αποτρέψουν τον Trump από το να εγκαταλείψει το JCPOA. Προσέφεραν κάθε είδους παραχωρήσεις για την θέση του Τραμπ στην συμφωνία με το Ιράν και μέχρι που του προσέφεραν μια συνάντηση με την Βασίλισσα Ελισάβετ Β'. Αλλά τελικά, όλη αυτή η κολακεία απλώς σηματοδότησε αδυναμία στα μάτια του Τραμπ και αγνόησε τις ικεσίες τους.

Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι έχουν επιλογές που θα μπορούσαν ενδεχομένως να στηρίξουν την συμφωνία με το Ιράν έναντι της αντίθεσης των ΗΠΑ. Όπως πρότεινε ο Γάλλος υπουργός οικονομικών, Bruno Le Maire, η ΕΕ θα μπορούσε να θεσπίσει νομοθεσία παρεμπόδισης [10] για να προστατεύσει τις ευρωπαϊκές εταιρείες από τις δευτερεύουσες κυρώσεις των ΗΠΑ, ακόμη και να τις αποζημιώσει για απώλειες ή πρόστιμα. Θα μπορούσε να επιδιώξει την δημιουργία ενός καθαρά ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού οίκου για να επιβλέπει τις συναλλαγές με το Ιράν σε ευρώ, προκειμένου να αποφευχθεί το δολάριο ΗΠΑ και το αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα. Και θα μπορούσε να δημιουργήσει μια ευρωπαϊκή υπηρεσία ικανή να παρακολουθεί τις δραστηριότητες ξένων εταιρειών, όπως κάνει το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, για να τους επιτρέψει να προβούν σε αντίποινα εναντίον των αμερικανικών εταιρειών.

ΕΝΑ ΝΕΟ ΠΑΖΑΡΙ