Το τέλος της συμφωνίας του Ιράν ίσως αποσταθεροποιήσει το Ιράκ

Αυτή η συνεργατική διάθεση διαχύθηκε στο πεδίο της μάχης. Η κεντρική διοίκηση των ΗΠΑ ίδρυσε μια κοινή διοίκηση δυνάμεων το 2014, η οποία συντόνισε τις δυνάμεις των ΗΠΑ και του Ιράκ, συμπεριλαμβανομένων των υποστηριζόμενων από το Ιράν παραστρατιωτικών ομάδων-κλειδιά των PMF. Και ακριβώς όπως το διπλωματικό πλαίσιο του JCPOA έκανε τις στρατιωτικές συνεισφορές των PMF ευχάριστες, αν όχι ευπρόσδεκτες, στους Αμερικανούς πολιτικούς, το ίδιο έδιναν στην ιρανική ηγεσία το περιθώριο να αποδεχτεί την απόφαση του Abadi να ζητήσει στρατιωτική βοήθεια από την Ουάσινγκτον για την καταπολέμηση του ISIS.

Το JCPOA δεν ήταν ο μόνος παράγοντας στην επιτυχημένη εκστρατεία κατά του ISIS. Αλλά οι Ιρακινοί σε όλο το πολιτικό φάσμα αναγνωρίζουν τον σημαντικό ρόλο της συμφωνίας στην διευκόλυνση της αισιοδοξίας την τρέχουσα στιγμή. Οι πολιτικοί, τόσο αταίριαστοι όσο ο Khamis al-Khanjar, ένας Σουνίτης επιχειρηματίας που κατηγορήθηκε [8] για χρηματοδότηση αντιαμερικανών εξεγερμένων στο παρελθόν, και ο Ameri, ένας Σιίτης και ηγέτης της πτέρυγας των PMF που ευθυγραμμίζεται με το Ιράν, συμφωνούν ότι η απόσυρση των ΗΠΑ από το JCPOA θα μπορούσε να βλάψει σοβαρά το Ιράκ. Σε μια πρόσφατη συνέντευξη [9] στο αραβικό Αλ Τζαζίρα, ο Χανζάρ είπε ότι «η αμερικανική απόσυρση από την πυρηνική συμφωνία θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην κατάσταση» στο Ιράκ. Μιλώντας στους New York Times, ο Αμερί αναγνώρισε: «Τώρα, χρειαζόμαστε την βοήθεια [των Αμερικανών]. Δεν μπορούμε να αφήσουμε την χώρα μας να γίνει τόπος παιγνίων για άλλες δυνάμεις».

ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΠΟΛΕΜΟ

Ενόψει της σχετικής εγχώριας συμμαχίας, τα εξωγενή πολιτικά σοκ παραμένουν η πρωταρχική απειλή για την πρόοδο του Ιράκ. Ο ανανεωμένος ανταγωνισμός μεταξύ του Ιράν και των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους στον Κόλπο θα μπορούσε να υπενθυμίσει γρήγορα στους νεαρούς Ιρακινούς εθνικιστές την σημασία της σεχταριστικής ταυτότητας, όταν τα πράγματα γίνουν δύσκολα. Και παρόλο που οι πολιτικοί όπως ο Αμπαντί κατέστησαν σαφές ότι δεν θέλουν το Ιράκ να γίνει το πεδίο για τις αμερικανο-ιρανικές αντιπαλότητες, δεν είναι κύριοι της μοίρας της χώρας τους.

Οι Ιρακινοί πολιτικοί Ammar al-Hakim (Αριστερά) και Muqtada al-Sadr στη Najaf, τον Μάιο του 2018. ALAA AL-MARJANI / REUTERS
----------------------------------------------------------------------

Το Ιράν, ως θέμα σύνεσης, θα προετοιμάζεται για συγκρούσεις. Υπάρχουν ήδη αποδείξεις ότι το Ιράν είναι διατεθειμένο να κινητοποιήσει τους Ιρακινούς συμμάχους του για μια ασύμμετρη αντίδραση σε περίπτωση που η απόσυρση από το JCPOA αποτελέσει προάγγελο αμερικανικών επιθέσεων εναντίον ιρανικών περιουσιακών στοιχείων. Οι άμεσοι πληρεξούσιοι των Ιρανών, όπως η πολιτοφυλακή Kataib Hezbollah, έχουν εισέλθει στον ρητορικό καυγά. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της μονάδας [10], «Η αντίσταση έχει προετοιμαστεί επί μήνες για να αντιμετωπίσει και να αποβάλει την αμερικανική παρουσία». Αυτό δεν μπορεί να εκλείψει ως κενή ρητορική -η Kataib Hezbollah και άλλοι σαν αυτήν, έχουν μια μακρά ιστορία καταστρεπτικά αποτελεσματικών επιθέσεων εναντίον των στρατευμάτων των ΗΠΑ. Η ειρωνεία είναι ότι μέχρι τώρα η Kataib Hezbollah είχε ξεθωριάσει από την σκηνή.

Ακόμα κι αν δεν ξεσπάσει ανοιχτή βία, ωστόσο, οι αυξανόμενες εντάσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ιράν ενδέχεται να επηρεάσουν την διαμόρφωση της ιρακινής κυβέρνησης. Οι Ιρανοί σχεδιαστές θα δουν τον έλεγχο του Ιράκ ως περισσότερο απαραίτητο για την αυτοάμυνα του Ιράν απ’ ό, τι ήταν πριν, και θα θεωρήσουν το Ιράκ ως θέατρο επιχειρήσεων, στο οποίο μπορούν να αποτρέψουν τις Ηνωμένες Πολιτείες, είτε μέσω της απειλής άμεσων επιθέσεων εναντίον αμερικανικού προσωπικού είτε έμμεσα πιέζοντας την ιρακινή κυβέρνηση να μειώσει την συνεργασία της με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Οι ιρανικές προετοιμασίες θα εξαρτηθούν από την ενίσχυση της επιρροής [του Ιράν] στην μετεκλογική ιρακινή κυβέρνηση, με την προώθηση μιας σειράς πληρεξουσίων και συνοδοιπόρων σε θέσεις ευθύνης στα βασικά Υπουργεία. Η Τεχεράνη δεν θα χρειαστεί να πιέσει πολύ, καθώς η εγγενής συμπάθεια που έχουν πολλοί Ιρακινοί πολιτικοί προς το Ιράν είναι πιο ισχυρή από οτιδήποτε μπορεί να προσφέρει η Ουάσινγκτον.

Σε περίπτωση ανανεωμένων εντάσεων, το Ιράν είναι ιδιαίτερα πιθανό να ευνοήσει να καταληφθούν οι ανώτερες κυβερνητικές θέσεις από υποψηφίους του Σώματος Badr, την υποστηριζόμενη από το Ιράν σιιτική πολιτοφυλακή υπό την ηγεσία των Ameri και Qasim al-Araji, οι οποίοι με την σειρά τους θα προωθήσουν τα δικά τους κέντρα πατρωνίας. Αν οι ίδιοι οι Αμερί και Αραγί αποδειχθεί ότι είναι υπερβολικά αμφιλεγόμενοι για υψηλό αξίωμα, λιγότερο γνωστές ανάλογες προσωπικότητες από άλλα ιρακινά πολιτικά κόμματα και κινήματα θα περιμένουν στην σειρά: Ο Mohammed al-Ghabban, υπουργός Εσωτερικών υπό τον Σιίτη πρώην πρωθυπουργό Νούρι Αλ Μαλίκι˙ ο Ahmad al-Assadi, μέλος του κοινοβουλίου, εκπρόσωπος των PMF, και υμνητής του Qassem Soleimani, διοικητή της ιρανικής δύναμης Quds˙ και ο Mohammed Shia al-Sudani, ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, ο οποίος υποστήριξε σθεναρά το εμπόριο και τις επενδύσεις με το Ιράν. Εάν το ισλαμικό κόμμα Dawa, που σήμερα διευθύνεται από τον Abadi αλλά με τον Μαλίκι να περιμένει στην σειρά, εισέλθει στην κυβέρνηση με τον Sadr, ένας συμβιβαστικός υποψήφιος μεταξύ Abadi και Maliki μπορεί να είναι ο Tariq Najm, ο πρώην προσωπάρχης του Maliki, ο οποίος θα είναι πιθανότατα ευαίσθητος απέναντι στις ανάγκες του Ιράν.