Η πτώση και η άνοδος του Matteo Salvini | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η πτώση και η άνοδος του Matteo Salvini

Ο ηγέτης της Lega θα φτιάξει ή θα διαλύσει την Ιταλία
Περίληψη: 

Η Lega θέλει να μειώσει τους φόρους και το M5S θέλει να αυξήσει τις κοινωνικές δαπάνες. Μπορούν να συμπεριλάβουν και τις δύο φιλοδοξίες στο ίδιο κυβερνητικό έγγραφο, αλλά η πληρωμή γι’ αυτά είναι ένα άλλο θέμα. Στο μεταξύ, οι αγορές ανησυχούν περισσότερο για μια ακυβερνησία παρά για μια κυβέρνηση της οποίας το πρόγραμμα δεν στέκει.

Ο ERIK JONES είναι διευθυντής Ευρωπαϊκών και Ευρασιατικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins και ανώτερος ερευνητής στο Nuffield College της Οξφόρδης. Είναι ο συγγραφέας, μαζί με τον Gianfranco Pasquino, του βιβλίου με τίτλο The Oxford Handbook of Italian Politics (Oxford University Press, 2015).

Μια εβδομάδα είναι πολύς χρόνος στην πολιτική, ειδικά όταν η μοίρα μιας χώρας κρέμεται από τις φιλοδοξίες ενός ατόμου, με τον τρόπο που η μοίρα της Ιταλίας κρέμεται τώρα από εκείνη του ηγέτη της Lega (και τώρα υπουργού Εσωτερικών), Matteo Salvini. Η εβδομάδα ξεκίνησε με την κατάρρευση ενός κυβερνητικού συνασπισμού μεταξύ δύο λαϊκιστικών κομμάτων, της Lega και του Κινήματος των Πέντε Αστέρων (M5S), και τελείωσε ουσιαστικά με αυτήν την ίδια κυβέρνηση να δίνει τον όρκο του αξιώματος. [2] Υπήρχαν πολλοί μικροί παίκτες στο δράμα, αλλά ο Salvini ήταν ο πρωταγωνιστής. Το νόημα είναι απλό: Η κυβέρνηση αυτή θα διαρκέσει μόνο για όσο διάστημα ο Σαλβίνι κάνει αυτό που θέλει.

ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΚΑΡΕΚΛΕΣ

Το δράμα ξεκίνησε την Κυριακή 27 Μαΐου, όταν ο Σαλβίνι τράβηξε την πρίζα στην κυβέρνηση συνασπισμού μεταξύ της Lega και του M5S. Ο Σαλβίνι προσβλήθηκε από την άρνηση του Ιταλού προέδρου, Σέρτζιο Ματαρέλλα, να διορίσει τον ευρωσκεπτικιστή [3] οικονομολόγο Paolo Savona ως υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών. Με την ισχύ του στις δημοσκοπήσεις να αυξάνεται, ο Σαλβίνι δήλωσε ότι είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει νέες εκλογές. Αντί να επιτρέψει σε οποιονδήποτε άλλον να αναλάβει το χαρτοφυλάκιο Οικονομίας και Οικονομικών, ο Σαλβίνι θα προτιμούσε μια [νέα προεκλογική] εκστρατεία για ευρύτερη παρουσία στο κοινοβούλιο.

07062018-1.jpg

Ο Matteo Salvini μιλά προς τον Τύπο στην Ρώμη, τον Μάιο του 2018. ALESSANDRO BIANCHI / REUTERS
---------------------------------------------------------------------------

Ο Mattarella είχε βάσιμους λόγους να απορρίψει τον Savona, τους οποίους εξήγησε εκτενώς στον ιταλικό λαό. Αν και είναι γνωστός οικονομολόγος με σταθερή εμπειρία στην πολιτική και στην κυβέρνηση, ο Savona δεν είναι μέλος ούτε της Lega ούτε του M5S. Δεδομένου ότι ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών θα πρέπει να αποφασίσει πώς να εξισορροπήσει τους πόρους της κυβέρνησης, θα πρέπει να έχει την δική του πολιτική ισχύ ή αλλιώς θα στερείται αυτονομίας. Επιπλέον, ο Savona έχει πάρει θέσεις σχετικά με την ένταξη της Ιταλίας στο ευρώ -έχει χαρακτηρίσει το νόμισμα ως «γερμανικό κλουβί» και πρότεινε την εκπόνηση σχεδίων για ενδεχόμενη έξοδο από αυτό [4]- οι οποίες είναι πιθανό να φόβιζαν τους διεθνείς επενδυτές. Ο Mattarella ισχυρίστηκε ότι είχε την ευθύνη να μην θέσει σε κίνδυνο τον πλούτο και τις οικονομίες των απλών Ιταλών –ο Σαβόνα αποτελούσε ένα παιχνίδι με πάρα πολύ ρίσκο. Όταν ο Mattarella τον απέρριψε, ο Σαλβίνι τράβηξε την πρίζα σε ολόκληρη την κυβέρνηση.

Αργότερα εκείνη την ημέρα, ο Mattarella ονομάτισε έναν ικανό τεχνοκράτη, τον Carlo Cottarelli, για να ηγηθεί μιας προσωρινής κυβέρνησης μέχρι να γίνουν νέες εκλογές. Ο Cottarelli κατείχε σημαντικές θέσεις στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και σε δύο από τις τρεις τελευταίες ιταλικές κυβερνήσεις. Η ειδικότητά του έγκειται στην διαμόρφωση των πολιτικών προτεραιοτήτων και στην εξισορρόπηση των κυβερνητικών λογαριασμών. Και υποσχέθηκε να φέρει μια ομάδα κορυφαίων τεχνοκρατών για να διαδραματίσουν καθοριστικούς υποστηρικτικούς ρόλους. Αυτή η κυβέρνηση θα ήταν απίθανο να συγκεντρώσει την πλειοψηφία των ψήφων σε κανένα από τα δύο σώματα του ιταλικού κοινοβουλίου, αλλά δεν θα χρειαζόταν αυτή την υποστήριξη για να διαδραματίσει έναν ρόλο επιμελητή. Αυτό που χρειαζόταν ο Mattarella ήταν ουσιαστικά δυο ασφαλή χέρια για να καθησυχάσει τις αγορές [5] έως ότου η Ιταλία μπορούσε να διεξαγάγει άλλες εκλογές.

Οι αγορές ήταν αρκετά ήσυχες την Δευτέρα καθώς ο Cottarelli συγκέντρωνε την υπουργική ομάδα του. Εν τω μεταξύ, τόσο ο Σαλβίνι όσο και ο υποτιθέμενος ηγέτης του M5S, Luigi Di Maio, ακολούθησαν το μονοπάτι της [νέας προεκλογικής] εκστρατείας -σε ένα σημείο υποστηρίζοντας ότι ο Mattarella θα έπρεπε να τεθεί υπό αμφισβήτηση. Η Δευτέρα ήταν τραπεζική αργία σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης, αν και όχι στην Ιταλία. Ωστόσο, όταν οι ευρωπαϊκές αγορές άνοιξαν ξανά την Τρίτη, εξέφρασαν την ανησυχία τους. Η διαφορά απόδοσης μεταξύ των ιταλικών και των γερμανικών ομολόγων διπλασιάστηκε σε πάνω από τρεις ποσοστιαίες μονάδες˙ η τιμή των μετοχών των μεγάλων τραπεζών της Ιταλίας έπεσε κατά περισσότερο από 5%. Αυτή η αναταραχή ήταν ένα σαφές σημάδι ότι οι διεθνείς επενδυτές δεν είχαν καθησυχαστεί από μια τεχνοκρατική κυβέρνηση χωρίς πλειοψηφία στο κοινοβούλιο. Ο Mattarella συνειδητοποίησε ότι έπρεπε να αναζητήσει εναλλακτικές λύσεις. Όταν συναντήθηκε με τον Cottarelli εκείνο το βράδυ, συμφώνησαν να αναζητήσουν μια πολιτική λύση. Ο Cottarelli θα συνέχιζε να χτίζει ένα υπουργικό συμβούλιο, για την περίπτωση που χρειαζόταν, αλλά ο Mattarella θα ξεκινούσε διάλογο με την Lega και το M5S.

Ο Di Maio ήταν ανοικτός στην συζήτηση. Αντιμετώπισε προκλήσεις από μέλη του ίδιου του κόμματός του, ένα μεγάλο στρατόπεδο που εκτείνεται από τα αριστερά μέχρι τα δεξιά [6], που ήταν δυσαρεστημένοι με το να συνεργαστούν με την δεξιά Lega. Επιπλέον, το M5S ήταν στην καλύτερη περίπτωση σταθερό στις δημοσκοπήσεις, ενώ η Lega κέρδιζε δύναμη. Με τον Di Maio να ανησυχεί για έναν εσωτερικό αμφισβητία για την ηγεσία του κόμματος, η προοπτική σχηματισμού κυβέρνησης φάνηκε πιο ελκυστική. Αλλά ο Salvini δεν ήθελε να συζητήσει. Συνέχισε να επιμένει ότι ή θα έχει τον Savona ως υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών ή τίποτα. Χωρίς τον Σαλβίνι, δεν υπήρχε συνασπισμός.

Η πίεση της αγοράς μειώθηκε την Τετάρτη καθώς η προοπτική μιας πολιτικής κυβέρνησης αυξήθηκε. Εκείνο το βράδυ, ο Σαλβίνι τελικά πείστηκε. Ο Di Maio πρότεινε να βρουν έναν νέο υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών και ότι ο Savona θα μπορούσε να κινηθεί προς τις ευρωπαϊκές υποθέσεις. Έκαναν επίσης κάποιες άλλες αλλαγές στην σύνθεση του υπουργικού συμβουλίου.