Μια ιστορική εξέλιξη ή μια ιστορική γκάφα στην Σιγκαπούρη; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Μια ιστορική εξέλιξη ή μια ιστορική γκάφα στην Σιγκαπούρη;

Ο Kim Jong Un ίσως να νίκησε τον Τραμπ κατά την σύνοδο κορυφής

Η σύνοδος κορυφής της Σιγκαπούρης ήταν γοητευτικό πολιτικό θέατρο. Σε αυτή την τελευταία δόση «ψυχαγω-διπλωματίας» (“diplotainment”), ζωντανά από το Οβάλ Γραφείο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, διαβεβαίωσε τον αμερικανικό λαό ότι θα μπορούσαν να εμπιστευτούν τον Kim Jong Un και ότι ο ανώτατος ηγέτης της Βόρειας Κορέας ήταν ειλικρινής για την αποπυρηνικοποίηση. Περαιτέρω προσθήκη στο θέαμα ήταν μια μικρή ταινία που είχε ετοιμάσει ο Trump για τον Kim. Υποστηρίζοντας ότι έχει παραχθεί από την «Destiny Pictures», το video περιείχε πλάνα του Trump και του Kim καθώς έπαιζε έντονη μουσική στο βάθος˙ ένας άνδρας αφηγητής μίλησε με υπερβολικά δραματικό τόνο: «Μια νέα ιστορία, μια νέα αρχή, εκείνη της ειρήνης. Δύο άνδρες, δύο ηγέτες, ένα πεπρωμένο. Μια ιστορία σε μια ξεχωριστή στιγμή. Όταν σε έναν άνθρωπο παρουσιάζεται μια ευκαιρία που μπορεί ποτέ να μην επαναληφθεί, τι θα επιλέξει;».

Ο Trump έχει σίγουρα δίκιο όταν επισημαίνει ότι έγραψε ιστορία συναντώντας φιλικά τον αντίπαλό του στην Βόρεια Κορέα. Αλλά μένει ακόμα να καθοριστεί αν έχει κάνει ένα ιστορικό βήμα ή ένα ιστορικό λάθος. Κανένας προηγούμενος πρόεδρος των ΗΠΑ δεν έκρινε σκόπιμο να ξεκινήσει την συνάντηση κορυφής με τόσο λίγη προετοιμασία ή με όρους τόσο ευνοϊκούς για την άλλη πλευρά, πόσω μάλλον να υποσχεθεί να διακόψει μονομερώς τις αμυντικές κοινές στρατιωτικές ασκήσεις ΗΠΑ-Νότιας Κορέας στην Κορεατική Χερσόνησο. Από την πλευρά του, ο Kim μπορεί να καυχηθεί [1] ότι έχει ολοκληρώσει ό, τι ο πατέρας και ο παππούς του δεν μπορούσαν παρά να ονειρεύονται: Να επιτύχει τους δίδυμους στόχους της οικοδόμησης μιας βιώσιμης ικανότητας πυρηνικών όπλων και στην συνέχεια να κερδίσει την διεθνή αποδοχή ως ένας «πολύ αξιότιμος» ομόλογος, όπως αναφέρθηκε από τον ηγέτη του ελεύθερου κόσμου.

15062018-1.jpg

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας, Kim Jong Un, περπατούν μετά το μεσημεριανό γεύμα στο ξενοδοχείο Capella στο νησί Sentosa της Σιγκαπούρης, στις 12 Ιουνίου 2018. JONATHAN ERNST / REUTERS
-------------------------------------------------------------------

Τελικά, η κοινή δήλωση που προέκυψε από την σύνοδο κορυφής δεν είναι παρά μια αδύναμη εκδοχή πολυάριθμων φιλόδοξων εγγράφων του παρελθόντος που προωθήθηκαν από την Βόρειο Κορέα και τους εταίρους της στις διαπραγματεύσεις. Απηχεί ελαφρώς τις δια-κορεατικές συμφωνίες [2] που χρονολογούνται από την Κοινή Δήλωση για την Αποπυρηνικοποίηση της Κορεατικής Χερσονήσου, του 1992. Περιέχει απομειωμένες εκδόσεις δεσμεύσεων σε διεθνείς συμφωνίες, όπως το Συμφωνημένο Πλαίσιο (Agreed Framework) του 1994 και η κοινή δήλωση του τέταρτου γύρου των εξαμερών συνομιλιών του 2005. Επιτρέπει στην Βόρειο Κορέα να ξεγλιστρήσει από την προηγούμενη δέσμευσή της «να εγκαταλείψει όλα τα πυρηνικά όπλα και τα υπάρχοντα πυρηνικά προγράμματα και [να επιστρέψει] έγκαιρα [στην Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων]». Και προσφέρει μια ασαφή υπόσχεση «να εργαστεί για την πλήρη αποπυρηνικοποίηση». Αυτό δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί πρόοδος. Η κοινή δήλωση της Σιγκαπούρης είναι ανησυχητικά σιωπηλή για τους βαλλιστικούς πυραύλους, πόσω μάλλον για τα χημικά όπλα, τον κυβερνοπόλεμο, την διάδοση των πυρηνικών όπλων και (χωρίς να αποτελεί έκπληξη) τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Εν πάση περιπτώσει, ακόμη και μια ρωμαλέα κοινή δήλωση δεν θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως αξιόπιστος δείκτης προόδου, δεδομένου του στιγματισμένου ιστορικού της Βόρειας Κορέας στην συμμόρφωση και την συνέχιση [των συμφωνιών της]. Έτσι, σε αυτό το σημείο, ποια πρόοδο μπορεί κάθε πλευρά να ισχυριστεί ότι έχει επιτύχει βάσει των στόχων της ερχόμενη στην συνάντηση;

Οι πιο επείγουσες προτεραιότητες της Βόρειας Κορέας [3] ήταν να χαλαρώσει τον βρόχο των κυρώσεων και να μειώσει τον κίνδυνο μιας προληπτικής επίθεσης των ΗΠΑ ή ενός χτυπήματος τύπου «μάτωμα της μύτης» (“bloody nose”), όλα χωρίς να αναγκαστεί να παραιτηθεί από το «πολύτιμο σπαθί» των πυρηνικών όπλων της. Άλλες προτεραιότητες περιλάμβαναν την χρησιμοποίηση του δέλεαρ μιας ειρηνευτικής συνθήκης για την περικοπή των στρατιωτικών ασκήσεων και αναπτύξεων μεταξύ των ΗΠΑ και της Νότιας Κορέας, την διάβρωση της απομόνωσης του καθεστώτος κράτους-παρία του Βορρά, και την λήψη οικονομικής βοήθειας και επενδύσεων με όρους συμβατούς με τον έλεγχο από το καθεστώς και την σταθερότητα. Η Πιονγκγιάνγκ επίσης ήλπιζε να μετριάσει την πίεση στο πυρηνικό ζήτημα και τις επικρίσεις για τις επιδόσεις της επί των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αναζητώντας τρόπους να σπάσει την αλληλεγγύη μεταξύ των πέντε κύριων παικτών: Της Κίνας, της Ιαπωνίας, της Ρωσίας, της Νότιας Κορέας και των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο Kim προσπάθησε να βάλει τον έναν εναντίον του άλλου και να ενισχύσει το στρατόπεδο των Νοτιοκορεατών που είναι υπέρ της διευθέτησης, το οποίο βλέπει την συμμαχία του Νότου με τις Ηνωμένες Πολιτείες ως εμπόδιο στην δια-κορεατική επαναπροσέγγιση.

Με τα μέτρα αυτά, η Διάσκεψη Κορυφής της Σιγκαπούρης έχει σηματοδοτήσει μια εκπληκτικά επιτυχημένη άνοιξη για τον Κιμ.

Δείτε τις κυρώσεις. Ο Trump ισχυρίζεται ότι έχει 300 ισχυρές κυρώσεις στο τσεπάκι του, έτοιμες να εφαρμοστούν εάν η Βόρεια Κορέα συμπεριφερθεί άσχημα. Αλλά η πραγματικότητα είναι ότι μετά από μια δεκαετία αύξησης της πίεσης στην Βόρεια Κορέα [4], οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ήδη υποβάλει τον Βορρά σχεδόν σε κάθε σημαντική κύρωση που μπορεί να εφαρμόσει μονομερώς η Ουάσινγκτον. Οι πιθανότητες η Κίνα και η Ρωσία να εγκρίνουν ισχυρές νέες προβλέψεις στις κυρώσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ είναι σχεδόν μηδενικές. Επιπλέον, η πραγματική πίεση από τις κυρώσεις έγκειται στην ζωηρή εφαρμογή τους από τις χώρες με τις οποίες η Βόρεια Κορέα κάνει δουλειές, κυρίως την Κίνα. Το πρόσφατο καλωσόρισμα του Κιμ με κόκκινο χαλί από τον Κινέζο πρόεδρο Xi Jinping -δύο φορές σε έναν μήνα, μετά από χρόνια αποξένωσης- και οι αναφορές για την επανάληψη του διασυνοριακού εμπορίου, καθιστούν σαφές ότι η εποχή της κινεζικής «σκληρής αγάπης» (“tough love”) τελείωσε. Αυτό σημαίνει ότι ο ζουρλομανδύας των κυρώσεων έχει χαλαρώσει για τον Κιμ. Οι προοπτικές η Κίνα και άλλα έθνη να εντείνουν την επιβολή κυρώσεων στα επίπεδα που είδαμε στα τέλη του 2017, φαίνονται χλωμές.

Η συμβατική σοφία σε ορισμένα στρατόπεδα [5] είναι ότι η ρητορική του Trump για ένα χτύπημα «ματώματος μύτης» φόβισε τον Kim [και τον έκανε] να υποχωρήσει. Είναι αδύνατο να γνωρίζουμε αν αυτό είναι αλήθεια. Αλλά ακόμα κι αν το «ρομάντζο» Kim-Trump καταλήξει σε απογοήτευση, η Ουάσιγκτον θα δυσκολευτεί να μοχλεύσει αξιόπιστα την απειλή της βίας μετά την επίθεση γοητείας του Kim. Ο Τραμπ θα αντιμετώπιζε επίσης σχεδόν σίγουρη αντίθεση για ένα χτύπημα από την Κίνα, τη Νότια Κορέα και την διεθνή κοινότητα. Οι Νοτιοκορεάτες, οι οποίοι θα βρεθούν στο επίκεντρο των αντιποίνων των ΗΠΑ, δείλιαζαν για μια στρατιωτική επιλογή ακόμα και όταν ο Kim τους απειλούσε να τους χτυπήσει με πυρηνικά εξαιτίας της ανάπτυξης του αντιπυραυλικού συστήματος που είναι γνωστό ως Terminal High Altitude Area Defense ή THAAD [6]. Σήμερα, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν [7] ότι ο Kim είναι πιο δημοφιλής στη Νότια Κορέα από όσο είναι ο Trump. Δεδομένου ότι είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς μια αποτελεσματική προληπτική επίθεση εναντίον των πυρηνικών εγκαταστάσεων της Βόρειας Κορέας χωρίς την υποστήριξη της κυβέρνησης και του στρατού της Νότιας Κορέας, φαίνεται ότι ο Kim μείωσε σημαντικά τον κίνδυνο μιας «ματωμένης μύτης».

Το παιχνίδι του Trump στην σύνοδο κορυφής φαίνεται να έχει δώσει πλεονέκτημα στον Κιμ και σε άλλα σημαντικά σημεία. Η Βόρεια Κορέα πέτυχε πέρα από τα πιο τρελά όνειρά της να τερματίσει τις αμυντικές (αλλά «ακριβές», όπως τις περιέγραψε ο Trump) κοινές στρατιωτικές ασκήσεις ΗΠΑ-Νότιας Κορέας. Ενώ ο Trump τις θεωρεί ακριβές, η Βόρεια Κορέα αναφέρεται σε αυτές ως «προκλητικά πολεμικά παιχνίδια» [8]. Ο Trump εγκατέλειψε αυτό το χαρτί χωρίς να ζητήσει καν την αντίστοιχη διακοπή των συμβατικών ασκήσεων της Βόρειας Κορέας, πόσω μάλλον μια πλήρη διακοπή των πυρηνικών και πυραυλικών προγραμμάτων. Ένας μακροχρόνιος στόχος για το καθεστώς Κιμ ήταν να μπλέξει τις Ηνωμένες Πολιτείες στις διαπραγματεύσεις για μια ειρηνευτική συνθήκη, εν μέρει για να πιέσει για τον τερματισμό της συμμαχίας ΗΠΑ-Νότιας Κορέας και των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων (U.S. Forces Korea), στην Σεούλ. Αλλά δεν είναι σαφές εάν ο Kim χρειάζεται καν μια ειρηνευτική συνθήκη υπό το φως της εμφανούς επιθυμίας του Trump να «βγάλει τους στρατιώτες μας έξω». Αναρωτιέται κανείς ποιος ηγέτης είναι περισσότερο παρακινημένος να πάρει τα στρατεύματα των ΗΠΑ έξω από την κορεατική χερσόνησο –ο Kim ή ο Trump; Ο Kim, επίσης, δεν μπορεί να μην πρόσεξε τον ταραγμένο αγώνα στον απόηχο της συνόδου κορυφής τόσο από το Blue House της Νότιας Κορέας [στμ: δηλαδή το προεδρικό μέγαρο] όσο και από τις δυνάμεις των ΗΠΑ στην Κορέα, για να μάθουν το τι υποσχέθηκε ο Trump, καταδεικνύοντας ένα εκπληκτικό χάσμα στον συντονισμό των ΗΠΑ.

Η Σύνοδος Κορυφής της Σιγκαπούρης άνοιξε τον δρόμο στη Νότια Κορέα για να ξεπαγώσει πολύτιμα επενδυτικά σχέδια υπό όρους που ο Βορράς μπορεί να ελέγξει, και σίγουρα θα ανοίξει τις στρόφιγγες της διεθνούς βοήθειας. Χτυπώντας πισώπλατα την Κίνα, την Ιαπωνία και την Ρωσία τον Μάρτιο με το σχέδιό του να συναντηθεί διμερώς με τον Κιμ, ο Trump ξεκίνησε έναν αγώνα επιρροής ως προς την Πιονγκγιάνγκ, που έκανε τον Κιμ, πολύ πρόσφατα έναν απόβλητο, τον άνθρωπο που οφείλει κανείς να συναντήσει.

Αυτά τα αποτελέσματα, που έχουν τόσο πρακτική όσο και προπαγανδιστική αξία, φαίνεται σίγουρο ότι θα ενισχύουν το εγχώριο κύρος και την εξουσία του Κιμ. Το πιο σημαντικό, η θερμή υποδοχή από τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών βοήθησε τον Κιμ να ομαλοποιήσει, εάν όχι να νομιμοποιήσει, το καθεστώς της Βόρειας Κορέας ως πυρηνικού κράτους [9]. Ο Kim δεν ενδιαφέρεται για το μοντέλο της Λιβύης˙ ενδιαφέρεται για το μοντέλο του Πακιστάν.

15062018-2.jpg

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, σε χειραψία με τον ηγέτη της Βόρειας Κορέας, Kim Jong Un, στην Σιγκαπούρη, στις 12 Ιουνίου 2018. JONATHAN ERNST / REUTERS
--------------------------------------------

Τέλος, παρά τον καθησυχασμό για την αποπυρηνικοποίηση και την θεαματική διάλυση από την Πιονγκγιάνγκ μιας μονάδας πυρηνικών δοκιμών που οι ίδιοι οι Βορειοκορεάτες είχαν κηρύξει ως απαρχαιωμένη, το οπλοστάσιο του Κιμ δεν είναι μικρότερο από όσο ήταν τον περασμένο Νοέμβριο, όταν η Βόρειος Κορέα δοκίμασε με επιτυχία έναν νέο διηπειρωτικό βαλλιστικό πύραυλο [10] για τον οποίον ισχυρίστηκε ότι ήταν ικανός να χτυπήσει την αμερικανική ηπειρωτική χώρα με μια πυρηνική κεφαλή. Συνολικά, αυτή ήταν μια καλή πρώτη σύνοδος κορυφής για την Βόρεια Κορέα.

Και για τις Ηνωμένες Πολιτείες; Στην πορεία προς την διάσκεψη κορυφής, η προτεραιότητα της διοίκησης του Trump ήταν η αποπυρηνικοποίηση [11], αν και δημοσιοποιήθηκε εν μέσω μιας θορυβώδους σύγκρουσης αντιφατικών μηνυμάτων: Το μοντέλο «πυρηνικών σε πακέτο της FedEx» του Αμερικανού Συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας John Bolton, το μοντέλο CVID του υπουργού Εξωτερικών Mike Pompeo (CVID, complete, verifiable, irreversible denuclearization, δηλαδή, πλήρης, επαληθεύσιμη, μη αναστρέψιμη αποπυρηνικοποίηση) και η πρόσκληση του Trump στην Βόρειο Κορέα να «πάρει τον χρόνο της» για την αποπυρηνικοποίηση. Ταυτόχρονα, το θέμα που συνεχίζει να αναδύεται στις δηλώσεις του Trump είναι ότι η Βόρεια Κορέα δεν βρίσκεται στην «γειτονιά» των Ηνωμένων Πολιτειών και ότι είναι η Κίνα, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα που πρόκειται σύντομα να αναλάβουν την ευθύνη για την Βόρεια Κορέα.

Σε αντίθεση με τα σημαντικά οφέλη που έχει επιτύχει μέχρι στιγμής ο Κιμ, η πρόοδος στην επίτευξη για CVID θα χρειαστεί χρόνο για να μετρηθεί -εάν έρθει καθόλου. Η επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων μεταξύ των ΗΠΑ και της Βόρειας Κορέας για να συμπεριληφθεί τουλάχιστον το πυρηνικό ζήτημα είναι κάτι καλό, αλλά ουσιαστικά βάζει τις Ηνωμένες Πολιτείες να επιστρέψουν πάλι στην εκκίνηση μιας διαδικασίας που η Βόρεια Κορέα χειρίστηκε επιδέξια στο παρελθόν [13] για να κερδίσει χρόνο και να αποσπάσει παραχωρήσεις. Αυτό που δεν είναι τόσο καλό είναι το εξής: Όχι μόνο ο Trump έβαλε το κάρο μπροστά από το άλογο με το να ξεκινήσει την διαδικασία με μια σύνοδο κορυφής και έτσι να σπαταλήσει την αμερικανική μόχλευση, αλλά στην συνέχεια προχώρησε «να αγοράσει το ίδιο το άλογο», όπως ο Αμερικανός τότε υπουργός Άμυνας Ρόμπερτ Γκέιτς το έθεσε αξιομνημόνευτα πριν από περίπου μια δεκαετία, με εμπροσθοβαρείς παραχωρήσεις ως αντάλλαγμα απλών υποσχέσεων.

Το ζήτημα του κατά πόσον ο Τραμπ σημείωσε σημαντική πρόοδο στην Σιγκαπούρη θα εξαρτηθεί από μια λέξη-κλειδί: «Επαλήθευση» [14]. Το βασικό τεστ για μια διαδικασία που θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει σε αποπυρηνικοποίηση είναι εάν η Βόρεια Κορέα θα κάνει πλήρη δήλωση του πυρηνικού αποθέματός της και των εγκαταστάσεων και εάν κάποιοι αξιόπιστοι διεθνείς έλεγχοι θα είναι σε θέση να επιβεβαιώσουν ότι η δήλωση αυτή είναι «αλήθεια, όλη η αλήθεια και τίποτα άλλο παρά η αλήθεια» (the truth, the whole truth, and nothing but the truth). Η επαλήθευση είναι το όριο που η Βόρεια Κορέα δεν έχει ποτέ συμφωνήσει να περάσει, αλλά είναι η πύλη για την ειρηνική αποπυρηνικοποίηση και σταθερότητα στην βορειοανατολική Ασία.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2018-06-12/historic-...

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2017-08-09/wolf-pyon...
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/northeast-asia/2010-12-09/what-i...
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2018-04-05/perceptio...
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2018-01-30/how-succe...
[5] https://www.cbsnews.com/news/robert-gates-face-the-nation-says-trumps-to...
[6] https://www.foreignaffairs.com/articles/south-korea/2017-08-21/moving-fo...
[7] http://www.reuters.tv/v/LQh/2018/06/07/kim-jong-un-s-popularity-surges-i...
[8] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2017-09-10/korean-mi...
[9] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2018-05-16/decipheri...
[10] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2017-06-09/kim-jong-...
[11] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2018-04-01/right-way...
[12] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2018-05-25/korea-sum...
[13] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2018-06-01/better-no...
[14] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2018-05-25/korea-sum...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition