Το ΝΑΤΟ στην εποχή του Τραμπ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το ΝΑΤΟ στην εποχή του Τραμπ

Τι μπορεί και τι δεν μπορεί να επιτύχει η Συμμαχία απούσης της ηγεσίας των ΗΠΑ

Οι ηγέτες θα φθάσουν στις Βρυξέλλες με μια ιστορία συνεχιζόμενης προόδου σε ένα ευρύ μέτωπο. Το ΝΑΤΟ δεν έχει παραμείνει ακίνητο, ακόμη και όταν το μεγαλύτερο και πιο ισχυρό μέλος του ήταν σε μεγάλο βαθμό απόν τους τελευταίους 18 μήνες. Από την δημιουργία του ΝΑΤΟ, οι Ηνωμένες Πολιτείες διαδραμάτισαν έναν μοναδικό και υπερμεγέθη ρόλο στο Βορειοατλαντικό Συμβούλιο, το όργανο λήψης αποφάσεων της συμμαχίας. Έχουν προωθήσει τολμηρές και καινοτόμες ιδέες, από την Συνεργασία για την Ειρήνη (Partnership for Peace) η οποία βοήθησε στην προετοιμασία των πρώην αντιπάλων του Συμφώνου της Βαρσοβίας για την ένταξη στο ΝΑΤΟ, μέχρι την Ενισχυμένη Προωθημένη Παρουσία (Enhanced Forward Presence). Ωστόσο, από το ξεκίνημα του 2017, το ΝΑΤΟ αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει έναν πρόεδρο των ΗΠΑ που ονομάζει την συμμαχία «παρωχημένη» και «τόσο κακή όσο η NAFTA» και που φαίνεται ανίκανος να συζητήσει οτιδήποτε άλλο εκτός από την κατανομή των [οικονομικών] βαρών [3].

Φανταστείτε όμως, οι Ηνωμένες Πολιτείες να είχαν έναν πρόεδρο που να ήταν αφοσιωμένος στην συμμαχία, ο οποίος να αναγνώριζε πολλές φορές ότι το ΝΑΤΟ έχει μεταμορφωθεί υπό το πρίσμα νέων προκλήσεων και που να καταλάβαινε την δυναμική του. Ποια θα ήταν η εικόνα της συνόδου κορυφής του 2018 σε αυτό το σενάριο;

10072018-2.jpg

Καθισμένος με μέλη του υπουργικού συμβουλίου του, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, μιλά κατά την διάρκεια μιας συνάντησης με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Jens Stoltenberg, στον Λευκό Οίκο, στην Ουάσιγκτον, τον Μάιο του 2018. KEVIN LAMARQUE / REUTERS
---------------------------------------------------------

Το πρώτο που μπορεί να κάνει το ΝΑΤΟ είναι η προετοιμασία της συμμαχίας για νέα στρατιωτικά πεδία. Όπως σημειώσαμε στον πρόλογό μας [4] για την επικείμενη σύνοδο κορυφής, το ΝΑΤΟ έχει κάνει μερικά σημαντικά βήματα τα τελευταία χρόνια στον τομέα της κυβερνοαποτροπής. Το 2017, η συμμαχία αποφάσισε ότι μια κυβερνοεπίθεση θα μπορούσε να ενεργοποιήσει το άρθρο 5 και να καθιερώσει τον κυβερνοχώρο ως στρατιωτικό πεδίο. Τα κράτη-μέλη δεσμεύτηκαν επίσης να ενισχύσουν τις ικανότητές τους στον κυβερνοχώρο τόσο ατομικά όσο και συλλογικά. Ωστόσο, η συμμαχία χρειάζεται μια πολύ πιο ισχυρή και εμπροσθοβαρή προσέγγιση, καθώς οι αντίπαλοί της διευρύνουν γρήγορα τις δυνατότητες και τις τακτικές τους στον κυβερνοχώρο. Για παράδειγμα, ένα νέο κυβερνοδόγμα που να περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο οι σύμμαχοι θα ανταποκριθούν σε επιθέσεις κάτω από το κατώφλι του πολέμου είναι απαραίτητο. Αλλά χωρίς έναν ικανό σύμμαχο, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες που να παρέχει την απαραίτητη τεχνογνωσία και ηγεσία, οι κυβερνοπρωτοβουλίες του ΝΑΤΟ θα συνεχίσουν να στερούνται φιλοδοξίας.

Ομοίως, οι αντίπαλοι του ΝΑΤΟ αναπτύσσουν γρήγορα νέες δυνατότητες στους τομείς του διαστήματος και της τεχνητής νοημοσύνης, ενώ η συμμαχία υστερεί. Ο κάθε σύμμαχος του ΝΑΤΟ δεν διαθέτει την πείρα ή την βιομηχανική βάση για να βοηθήσει στην ανάληψη πρωτοβουλιών σε αυτούς τους τομείς. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η συμμαχία χρειάζεται τις Ηνωμένες Πολιτείες ή μια μικρή ομάδα ικανών κρατών-μελών για να βοηθήσει στην ενσωμάτωση αυτών των νέων τεχνολογιών, όχι μόνο στα αμυντικά συστήματα των κρατών-μελών αλλά και στον σχεδιασμό και στο δόγμα σε όλο το ΝΑΤΟ. Η ίδρυση ενός Κέντρου Αριστείας Τεχνητής Νοημοσύνης (Artificial Intelligence Center of Excellence) του ΝΑΤΟ στις Ηνωμένες Πολιτείες θα συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στην ενσωμάτωση της Τεχνητής Νοημοσύνης (Artificial Intelligence, AI) στο σκεπτικό του ΝΑΤΟ.

Οι δραστήριες, δεσμευμένες Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν επίσης να κάνουν περισσότερα για να δώσουν έμφαση στις περιφέρειες εντός και γύρω από την Ευρώπη που χρειάζονται περισσότερο την συνεχή διπλωματική και στρατιωτική δέσμευση. Ούτε η Μαύρη Θάλασσα ούτε τα Βαλκάνια έχουν συγκεντρώσει το ίδιο επίπεδο προσοχής που έχει δώσει το ΝΑΤΟ στις χώρες της Βαλτικής από το 2014. Η έμφαση στην ασφάλεια της τελευταίας [περιοχής] ήταν κατανοητή δεδομένης της γεωγραφίας της και της σχεδόν σταθερής επιθετικότητας από ρωσικές εκστρατείες παραπληροφόρησης, κυβερνοεπιθέσεις και ενεργειακό εξαναγκασμό. Είναι όμως καιρός η συμμαχία να εξετάσει και άλλα ευάλωτα κράτη, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που δεν είναι μέλη του ΝΑΤΟ, όπως η Σερβία και η Βοσνία. Ιστορικά, οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν ένα ισχυρό ιστορικό για να φέρουν τις χώρες μαζί ώστε να αντιμετωπίσουν τις περιφερειακές προκλήσεις. Θα μπορούσαν να παίξουν αυτόν τον ρόλο σήμερα τόσο στη Μαύρη Θάλασσα όσο και στα Βαλκάνια.

Τέλος, το σημερινό περιβάλλον των πολυεπίπεδων απειλών απαιτεί από το ΝΑΤΟ να ξεφύγει από τα παραδοσιακά μοντέλα λειτουργίας και να σκεφτεί ευρείς και τολμηρούς νέους τρόπους επιχειρησιακής δραστηριότητας. Μια ιδέα είναι να φιλοξενήσει μια κοινή διάσκεψη κορυφής ΕΕ-ΝΑΤΟ που θα επιτρέψει στα δύο αυτά θεσμικά όργανα να συνδυάσουν τα μέσα ήπιας και σκληρής ισχύος τους για να επικεντρωθούν σε μια κοινή πρόκληση. Εάν ο Trump καταλάβαινε τα δυνατά σημεία των δύο θεσμών και είχε περάσει τους τελευταίους 18 μήνες αναπτύσσοντας τις απαραίτητες προσωπικές σχέσεις με άλλους Ευρωπαίους ηγέτες, θα μπορούσαμε να δούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες να πείθουν τα δύο θεσμικά όργανα να έρθουν κοντά για να αντιμετωπίσουν μια ενιαία πρόκληση, όπως την αστάθεια στην βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή

Τα καλά νέα για την Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ το 2018 είναι ότι η συμμαχία εξακολουθεί να είναι ικανή να προχωρά μπροστά ακόμα και όταν το ισχυρότερο μέλος της αποφεύγει την παραδοσιακή ηγετική του θέση. Τα κακά νέα είναι ότι υπάρχουν όρια στο τι μπορεί να προσφέρει με τις Ηνωμένες Πολιτείες στο περιθώριο.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.