Κλιματικές ακρότητες και παγκόσμια υγεία

Σε αντίθεση με το παρελθόν, οι επιστήμονες σήμερα έχουν μαζικά σύνολα δεδομένων που τους επιτρέπουν να εκτιμούν με μεγαλύτερη ακρίβεια τον αυξανόμενο κίνδυνο ακραίων γεγονότων που θα έχουν σοβαρές συνέπειες για την ανθρώπινη ευημερία. Παρά τις προσπάθειες να αντιστραφεί η τάση, όπως με την συμφωνία του Παρισιού, οι εκπομπές εξακολουθούν να αυξάνονται, πράγμα που σημαίνει ότι η αύξηση της θερμοκρασίας είναι σε τροχιά να αυξηθεί κατά τουλάχιστον τέσσερις βαθμούς στον επόμενο αιώνα. Ένας θερμότερος πλανήτης θα είναι ένας πιο ακραίος πλανήτης. Μετά το 2050, περίπου το 44% των εκτάσεων του πλανήτη θα εκτεθούν σε ξηρότητα. Αυτό θα οδηγήσει σε σοβαρές συνθήκες ξηρασίας σε ολόκληρη τη Νότια Ευρώπη, την Βόρεια Αμερική (κυρίως τις ανατολικές και νοτιοδυτικές Ηνωμένες Πολιτείες και το Μεξικό), σε μεγάλο μέρος της νοτιοανατολικής Ασίας, και το μεγαλύτερο μέρος του Αμαζονίου -επηρεάζοντας περίπου 1,4 δισεκατομμύρια ανθρώπους. Στις ζώνες γεωγραφικού πλάτους μεταξύ 30 μοιρών Βόρεια και 30 μοιρών Νότια, η πιθανότητα ξηρασιών πολλών δεκαετιών θα αυξηθεί στο 80%. Υπάρχει επίσης αυξημένος κίνδυνος πιο ακραίων βροχοπτώσεων, οι οποίες, σε συνδυασμό με την αύξηση του πληθυσμού, θα εκθέσουν άλλα δυο δισεκατομμύρια ανθρώπους σε πλημμύρες.

Η ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΚΑΝΕΙ ΚΑΚΟ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

Παρόλο που τα σενάρια αυτά, τα οποία εξακολουθούν να εκτείνονται δεκαετίες μέσα στο μέλλον, δεν έχουν εμπνεύσει πολύ σοβαρή πολιτική δράση, οι επιστήμονες επικεντρώνονται επίσης σε μια πιο σημαντική πολιτικά διάσταση της κλιματικής αλλαγής: Ο άμεσος κίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι η υγεία και η αλλαγή του κλίματος συνδέονται επειδή πολλοί από τους ρύπους [4] που συμβάλλουν στην θέρμανση προκαλούν επίσης βλάβη στην ανθρώπινη υγεία. Στην κορυφή αυτού του καταλόγου είναι τα μικο-σωματίδια [5] που προέρχονται από την καύση ορυκτών καυσίμων (ντίζελ και άνθρακα) και βιομάζας. Η αιθάλη είναι μια σημαντική αιτία θέρμανσης [του πλανήτη] -ένας τόνος αιθάλης ντίζελ έχει το ίδιο αποτέλεσμα θέρμανσης με 2.000 τόνους διοξειδίου του άνθρακα. Το μεθάνιο είναι ένα άλλο υπερ-ρυπογόνο που είναι επίσης φορτωμένο με κινδύνους για την υγεία: Προκαλεί άμεση θέρμανση ενώ παράλληλα αυξάνει την ποσότητα του όζοντος κοντά στην επιφάνεια του πλανήτη όπου οι άνθρωποι αναπνέουν και αναπτύσσονται οι καλλιέργειες. Η αιθάλη και το όζον, καθώς και τα θειικά και νιτρικά σωματίδια από την καύση ορυκτών καυσίμων, συγκαταλέγονται στις κύριες αιτίες της περιβαλλοντικής και οικιακής ατμοσφαιρικής ρύπανσης, η οποία αποτελεί σήμερα το παγκόσμιο πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, κάθε χρόνο πεθαίνουν επτά εκατομμύρια άνθρωποι λόγω αυτού του είδους ρύπανσης, η οποία προκαλεί λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού, καρκίνο του πνεύμονα, καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικά επεισόδια και χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. (Για λόγους σύγκρισης, το AIDS, η ελονοσία και η φυματίωση σκοτώνουν λιγότερο από το ήμισυ αυτού του αριθμού και τα τροχαία ατυχήματα ευθύνονται για λιγότερους από 1,5 εκατομμύρια θανάτους ετησίως [4]).

Η συνειδητοποίηση αυτών των γεγονότων έχει ήδη κινητοποιήσει πολιτικούς από την Κίνα μέχρι την Καλιφόρνια για να ρυθμίσουν την αιθάλη και τους ρύπους που είναι πρόδρομοι του όζοντος. Όσο περισσότερο μαθαίνουν, τόσα περισσότερα κάνουν. Αυτό που είναι καινούργιο σήμερα είναι ότι οι προσπάθειες για τον έλεγχο των ατμοσφαιρικών ρύπων δεν περιορίζονται πλέον μόνο στις ανησυχίες για την ανθρώπινη υγεία. Με το να συνδέσουν μεταξύ τους διάφορους κλάδους και να αναπτύξουν μεγάλα σύνολα δεδομένων, οι επιστήμονες μπόρεσαν να δείξουν το πώς η αλλαγή του κλίματος υπονομεύει άμεσα την ανθρώπινη υγεία. Για παράδειγμα, οι ειδικοί έχουν αποδώσει στην κλιματική αλλαγή καταστροφές όπως τον καύσωνα του 2003 στην Γαλλία που σκότωσε περισσότερους από 10.000 ανθρώπους και τον καύσωνα 2010 στην Ρωσία που σκότωσε περίπου 15.000, μαζί με άλλες μεγάλες καταιγίδες και ξηρασίες, όπως το καψάλισμα που καταστρέφει αγροτικές περιοχές στην Αυστραλία [6]. Ο συνδυασμός θερμότητας και υγρασίας είναι ιδιαίτερα θανατηφόρος και με την θέρμανση [του πλανήτη] αμφότερες αναμένεται να αυξηθούν. Η πιθανότητα ακραίων καιρικών φαινομένων αυξήθηκε στο δεκαπλάσιο ή και περισσότερο μεταξύ του 2011 και του 2015, που ήταν η πιο καυτή πενταετής περίοδος που έχει καταγραφεί. Για να γίνουν τα πράγματα χειρότερα, οι ασθένειες που μεταφέρονται από έντομα-φορείς, όπως ο ιός chikungunya και ο δάγκειος πυρετός, μοιάζουν πιο πιθανό να πολλαπλασιαστούν καθώς επεκτείνονται τα ενδιαιτήματα των κουνουπιών.

Τα ίδια μοντέλα που χρησιμοποιούν οι επιστήμονες για να βρουν τα αποτυπώματα της κλιματικής αλλαγής στην ανθρώπινη υγεία υποδηλώνουν ότι τα χειρότερα δεν έχουν έρθει ακόμη. Πέρα από το 2050, υπάρχει πιθανότητα 50% ότι περίπου το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού θα υποβληθεί σε μέσες θερμοκρασίες το καλοκαίρι που είναι θερμότερες από το θερμότερο καλοκαίρι που έχει καταγραφεί, εκτός αν ο κόσμος αναλάβει άμεση και ευρείας κλίμακας δράση. Στις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές του κόσμου, μέχρι το τέλος του αιώνα, υπάρχουν 10% με 30% πιθανότητες κυμάτων καύσωνα υψηλότερων από 130 βαθμούς Φαρενάιτ (54,4 βαθμούς Κελσίου). Επιπλέον, η θερμότητα και η ξηρασία απειλούν περιοχές που παράγουν μεγάλο μέρος της παγκόσμιας τροφής. Οι τιμές των τροφίμων αναμένεται να αυξηθούν κατά 23% έως το 2030, καθιστώντας τις αγορές τροφίμων περισσότερο ασταθείς, ενώ κάτω από την ένταση της θερμότητας το θρεπτικό περιεχόμενο των καλλιεργειών τροφίμων μειώνεται. Οι ακραίες καιρικές καταστροφές έχουν επίσης αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία. Όταν η θερμοκρασία είναι πάνω από 130 βαθμούς Φαρενάιτ, ολόκληρες κοινωνίες μπορούν να διαλυθούν. Οι πλουσιότερες χώρες δεν εξαιρούνται από αυτά τα φαινόμενα.