Η Ινδία θα αρχίσει να ενεργεί σαν μια παγκόσμια δύναμη;

Το 2017, η Ινδία προσχώρησε επίσης στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης και διατηρεί ενεργή παρουσία σε άλλους θεσμούς πολύ έξω από την τροχιά των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως η Διάσκεψη για την Αλληλεπίδραση και τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στην Ασία (Conference on Interaction and Confidence Building Measures in Asia). Αν και η κορυφαία προτεραιότητα του Νέου Δελχί παραμένει το να αποκτήσει μια θέση ανάλογη με το μέγεθος και το βάρος του μέσα στους παραδοσιακούς παγκόσμιους οργανισμούς που εξακολουθούν να κυριαρχούνται από την Δύση, η Ινδία έχει δείξει ότι είναι επίσης πρόθυμη να βοηθήσει στην οικοδόμηση άλλων χώρων για να αποκτήσει μεγαλύτερη φωνή. Η Ινδία θα συνεχίσει πιθανώς να διατηρεί αυτή την διαφορετική σειρά σχέσεων, ακόμη και καθώς ενισχύει τους δεσμούς της με τις Ηνωμένες Πολιτείες˙ ανεξάρτητα από αυτό, το να αποκτήσει το Νέο Δελχί την θέση που δικαιούται στα μεγάλα Δυτικά διεθνή φόρουμ θα βοηθούσε, αντί να εμποδίζει, τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Σε μια εποχή που ο διεθνής συντονισμός έχει καταστεί πολύ πιο περίπλοκος, η αύξηση του αριθμού των νέων οργανισμών δημιουργεί ευκαιρίες «forum-shopping», όπως υποστήριξε ο πολιτικός επιστήμονας Daniel Drezner και άλλοι. Περισσότερα φόρουμ και περισσότερες επιλογές καθιστούν πιο δύσκολο το να γίνουν πράγματα διεθνώς -και επίσης μειώνουν την επιρροή της Ουάσινγκτον.

ΜΙΑ ΘΕΣΗ ΣΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙ

Διαδοχικές αμερικανικές διοικήσεις θεωρούν την σχέση με την Ινδία ως μια από τις μεγάλες στρατηγικές ευκαιρίες των Ηνωμένων Πολιτειών, που προσφέρει μια δυνατότητα να ξεπεραστούν οι ιστορικές διαφορές και να ενισχυθούν οι δεσμοί με μια ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά, ένας σταθερός πυλώνας σε μια ταραγμένη περιοχή, και μια μεγάλη χώρα που μπορεί να προσφέρει ισορροπία ισχύος στην Ασία και ένα προπύργιο κατά της κυριαρχίας της Κίνας. Η διοίκηση του George W. Bush προσπάθησε να επαναπροσδιορίσει την σχέση μεταξύ ΗΠΑ και Ινδίας, επιτυγχάνοντας μια συμφωνία το 2005 σχετικά με την πολιτική πυρηνική συνεργασία, γεφυρώνοντας αυτό που ήταν μια διαφωνία 30 ετών σχετικά με τη μη διάδοση [των πυρηνικών]. Η κυβέρνηση Obama συνέχισε αυτή την δυναμική, με διάφορες προσπάθειες για την επέκταση της αμυντικής, οικονομικής και διπλωματικής συνεργασίας.

Ωστόσο, οι κοινοί στόχοι δεν μεταφράζονται πάντα σε κοινές προσεγγίσεις. Τέτοια ήταν η περίπτωση της προσάρτησης της Κριμαίας από την Ρωσία: Οι Ινδοί αξιωματούχοι βάδισαν σε τεντωμένο σχοινί, λέγοντας ελάχιστα δημοσίως για το θέμα εκτός από ένα ανώδυνο tweet από έναν εκπρόσωπο του Υπουργείου Εξωτερικών («παρακολουθούμε στενά την ταχέως εξελισσόμενη κατάσταση και ελπίζουμε για μια ειρηνική λύση») αντί να καταδικάσουν ξεκάθαρα την παραβίασης της ουκρανικής κυριαρχίας από την Ρωσία.

Στα ερωτήματα σχετικά με την μεγάλη στρατηγική (grand strategy), η επιθυμία της Ινδίας να αναγνωριστεί ως μια μεγάλη παγκόσμια δύναμη περιλαμβάνει μια ανεξίτηλη δέσμευση στις δικές της ιδέες περί αυτονομίας. Αν και το Νέο Δελχί έχει μετατοπιστεί κατά την διάρκεια των ετών από την αντανακλαστική ουδετερότητα σε μια πρόσφατη φιλοσοφία «στρατηγικής αυτονομίας» και στο όραμα της σημερινής ινδικής κυβέρνησης ότι «ο κόσμος είναι μια οικογένεια» (από την σανσκριτική φράση vasudhaiva kutumbakam), το συνδετικό νήμα παραμένει η πολιτική ανεξαρτησία. Αλλά αυτή η αίσθηση της ανεξαρτησίας μπορεί μερικές φορές να έρχεται σε σύγκρουση με την τάση των Ηνωμένων Πολιτειών να πιστεύουν ότι οι εταίροι και οι σύμμαχοί τους πρέπει να τις υποστηρίζουν στα πάντα. 

Μέρος του προβλήματος είναι ότι η Ουάσινγκτον δεν έχει ένα πρότυπο για μια στενή σχέση άμυνας εκτός των υποχρεώσεων που είναι εγγενείς σε μια επίσημη συμμαχία. Ο ορισμός της Ινδίας από την κυβέρνηση των ΗΠΑ ως «σημαντικός αμυντικός εταίρος» -ένα καθεστώς που δημιουργήθηκε και αναγνωρίστηκε μόνο στην Ινδία ως ένα μέσο για να διευκολυνθεί η προωθημένη αμυντική συνεργασία- απεικονίζει αυτή τη μοναδική κατάσταση, και σηματοδοτεί την αρχή ενός νέου τρόπου σκέψης μέσω αυτής σχέση. Παρόλο που το Νέο Δελχί επιδιώκει βαθύτερους δεσμούς, συμπεριλαμβανομένης της απόκτησης της τεχνολογίας των ΗΠΑ, οι Ινδοί δεν θέλουν να δεσμεύσουν τους εαυτούς τους σε κάθε πρωτοβουλία υπό την ηγεσία των ΗΠΑ σε όλο τον κόσμο. Υπάρχει μια διαφορά μεταξύ του να είναι «φυσικοί σύμμαχοι», σύμφωνα με τα λόγια του πρώην πρωθυπουργού της Ινδίας, Atal Bihari Vajpayee, και των εκτενών δεσμεύσεων μιας επίσημης συμμαχίας. Το Νέο Δελχί επιδιώκει την ρητορική άνθηση του πρώτου χωρίς τις περιοριστικές προσδοκίες του δεύτερου.

Ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Naredra Modi, στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη, τον Σεπτέμβριο του 2014. EDUARDO MUNOZ / REUTERS
-------------------------------------------------------------------------------

Δεδομένου ότι τα συμφέροντα των ΗΠΑ και της Ινδίας συγκλίνουν σε όλη την Ασία, οι στρατιωτικοί δεσμοί μεταξύ των δύο χωρών αναμφίβολα θα βαθύνουν. Όμως, οι πολιτικοί των ΗΠΑ θα πρέπει να διαχειριστούν τις προσδοκίες τους και να μην απογοητεύονται όταν η Ινδία, για παράδειγμα, βελτιώνει τους δεσμούς της με το Ιράν. Προκειμένου να αποφευχθούν απογοητεύσεις με τις αναπόφευκτες αποστάσεις της Ινδίας από τις προτιμήσεις των ΗΠΑ, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να πλαισιώνουν την σχέση τους με την Ινδία με διαφορετικό τρόπο, θεωρώντας την περισσότερο ως εμπορική κοινοπραξία παρά ως μια παραδοσιακή συμμαχία. Αυτό θα σήμαινε τη μόνωση των κοινών πρωτοβουλιών από τομείς διαφωνίας, όπως η πολιτική έναντι του Ιράν ή οι δεσμοί με την Ρωσία.