Οι κυρώσεις στην Ρωσία αποδίδουν | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι κυρώσεις στην Ρωσία αποδίδουν

Γιατί είναι σημαντικό να διατηρηθεί η πίεση

Ούτε οι κυρώσεις αποδείχθηκαν αντιπαραγωγικές. Κάποιοι [6] υποστήριξαν [7] ότι οι κυρώσεις παίζουν στα χέρια του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν με την υποκίνηση μιας διάθεσης "συσπείρωσης γύρω από την σημαία" στην Ρωσία. Αλλά η άνοδος μετά το 2014 στις προσωπικές αξιολογήσεις του Πούτιν ήταν το αποτέλεσμα της προσάρτησης της Κριμαίας και όχι μιας αντίδρασης στις κυρώσεις. Από την επανεκλογή του Πούτιν τον Μάρτιο, τα ποσοστά [δημοφιλίας] του μειώθηκαν απότομα στα προ Κριμαίας επίπεδα, ακόμα και όταν οι κυρώσεις έγιναν πιο αυστηρές.

Άλλοι ισχυρίζονται ότι [8] με το να πιέζονται οι ολιγάρχες να επιστρέψουν περιουσιακά στοιχεία στην Ρωσία, οι κυρώσεις βοηθούν τον Πούτιν να επιτύχει τον μακροπρόθεσμο στόχο του επαναπατρισμού κεφαλαίων που έφυγαν στο εξωτερικό ("de-offshorization"). Αλλά δεν υπάρχει κανένα σημάδι ότι οι Ρώσοι ολιγάρχες επαναπατρίζουν μεγάλα ποσά κεφαλαίων. Οι εκροές κεφαλαίων από την Ρωσία στην πραγματικότητα αυξάνονται.

ΕΜΠΡΟΣ ΟΛΟΤΑΧΩΣ

Οι σημαντικότερες επιπτώσεις των κυρώσεων βρίσκονται μπροστά. Από τον σχεδιασμό τους, ο αντίκτυπός τους θα ενταθεί. Συγκεκριμένα, τα μέτρα που στερούν τον ενεργειακό τομέα από ξένη τεχνολογία και χρηματοδότηση θα χτυπήσουν πιο βαθιά όσο περισσότερο εφαρμόζονται. Οι ανησυχίες της Ρωσίας μεγαλώνουν. Τον Ιούλιο, η κυβέρνηση συνέταξε το πρώτο ολοκληρωμένο σχέδιο για την καταπολέμηση των κυρώσεων. Στις 3 Αυγούστου, ο Nikolai Patrushev, γραμματέας του Ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας, σημείωσε ότι οι κυρώσεις δημιουργούσαν "σοβαρά προβλήματα" στον ενεργειακό τομέα. Όχι μόνο οι οικονομικά φιλελεύθεροι, αλλά και οι Σιλοβίκοι, [δηλαδή] οι αξιωματούχοι των υπηρεσιών ασφαλείας που κυριαρχούν σε θέματα-κλειδιά, έχουν ανησυχήσει.

Οι νεότερες κυρώσεις είναι οι πιο ισχυρές. Τον Απρίλιο, το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ δημοσίευσε μια λίστα με τους Ρώσους τους οποίους απέκοπτε από ένα μεγάλο μέρος του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Αυτό έχει δημιουργήσει ανησυχία στους ολιγάρχες της Ρωσίας, οι οποίοι αναρωτιούνται ποιοι από αυτούς θα είναι οι επόμενοι. Συμπληρωματικά, το Ηνωμένο Βασίλειο εξετάζει τώρα πιο αυστηρά τους ολιγάρχες και τον πλούτο τους και αυξάνει τα πρότυπα διαφάνειας στα υπερπόντια εδάφη του, που ήταν δημοφιλή καταφύγια για τον ανώνυμο ρωσικό πλούτο.

Αυτές οι νέες κυρώσεις και τα πρότυπα αναμένεται να διαταράξουν την ικανότητα της ρωσικής ελίτ να βγάζει χρήματα στην Ρωσία και να τα στέλνει στο εξωτερικό για ασφαλή φύλαξη. Με το να προστατεύουν τους ολιγάρχες από ένα αρπακτικό κράτος, τα οικονομικά και νομικά συστήματα της Δύσης διευκολύνουν την οικονομική ελίτ της Ρωσίας να συμφιλιώνεται με τον τρόπο που λειτουργεί η εξουσία στην Ρωσία. Με αυτόν τον τρόπο, η Δύση συνέβαλε στην σταθεροποίηση της κυριαρχίας του Πούτιν.

Εάν μια κρίσιμη μάζα ολιγαρχών αισθανθεί ότι τα βασικά της συμφέροντα θίγονται από τις Δυτικές αντιδράσεις στην συμπεριφορά του Κρεμλίνου, μπορεί να αρχίσει να βλέπει τον Πούτιν με διαφορετικό τρόπο. Τα συμφέροντα της πολιτικής ισχύος και του πλούτου στην Ρωσία θα γίνουν λιγότερο ευθυγραμμισμένα από ό, τι σε οποιαδήποτε άλλη στιγμή από τότε που ο Πούτιν επιβεβαίωσε την κυριαρχία του επί των ολιγαρχών κατά την πρώτη του θητεία, από το 2000 έως το 2004. Αυτό δεν θα οδηγήσει σε αλλαγή σήμερα ή αύριο. Όμως, καθώς το "ερώτημα του 2024" αναδύεται -θα αφήσει ο Πούτιν το αξίωμά του όπως επιβάλλει το σύνταγμα; Κι αν το κάνει, ποιος θα τον διαδεχθεί;- οι εντάσεις μεταξύ εξουσίας και χρήματος θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μια σημαντική νέα δύναμη αλλαγής όχι μόνο στις ενέργειες της Ρωσίας αλλά επίσης και στην διακυβέρνησή της.

Τέλος, ορισμένοι επικριτές ανησυχούν [9] ότι οι κυρώσεις υπερ-χρησιμοποιούνται. Εάν η Δύση στρέφεται στις κυρώσεις πολύ συχνά, φοβούνται ότι οι χώρες θα βρουν το πώς να τις αποφεύγουν. Αυτό αποτελεί θεμιτή ανησυχία σε άλλες περιπτώσεις, αλλά όχι εδώ, για τρεις λόγους.

Πρώτον, οι κυρώσεις έχουν κλιμακωθεί για το καλό λόγο, καθώς η συμπεριφορά της Ρωσίας έχει μόνο επιδεινωθεί από την προσάρτηση της Κριμαίας μέχρι την παρέμβαση στο Ντόνμπας, την κατάρριψη της πτήσης MH17 των Μαλαισιανών Αερογραμμών, την παρέμβαση στις Δυτικές εκλογές και την χρήση του Novichok για μια πολιτική δολοφονία στο εξωτερικό. Η αποτυχία να αντιστοιχιστούν νέες κυρώσεις στα νέα αίσχη θα υπονομεύσει τις αντιλήψεις για την Δυτική αποφασιστικότητα. Η ετοιμότητα επέκτασης των κυρώσεων είναι επίσης αυτό που τις καθιστά αποτελεσματικά αποτρεπτικές. Ήταν η προοπτική των πιο κοστοφόρων μέτρων, όπως οι κυρώσεις για το δημόσιο χρέος της Ρωσίας ή ο αποκλεισμός από τα διεθνή συστήματα πληρωμών, που βοήθησαν να περιοριστούν οι ρωσικές φιλοδοξίες στην Ουκρανία. Υπάρχουν αποδείξεις [10], για παράδειγμα, ότι απέτρεψαν τις ρωσικές δυνάμεις να καταλάβουν την στρατηγική πόλη της Μαριούπολης τον Σεπτέμβριο του 2014, και από το να πιέσουν την πλεονεκτική τους θέση μετά τη νίκη τους στο Debaltseve πέντε μήνες αργότερα. Εάν οι αρχικές κυρώσεις ήταν πιο αυστηρές και οι Δυτικές κυβερνήσεις σηματοδοτούσαν την πρόθεσή τους να τις κλιμακώσουν πιο ξεκάθαρα, τα αποτρεπτικά αποτελέσματα πιθανώς θα είχαν αποδειχθεί ισχυρότερα. Αν μη τι άλλο, οι κυρώσεις έχουν χρησιμοποιηθεί πολύ λίγο, όχι πάρα πολύ.